Jaarrekening - Overzicht van baten en lasten

Jaarrekening 2021 ten opzichte van actuele begroting 2021
De lasten zijn hoger (nadeel van €69.000) en de baten zijn hoger (voordeel van € 400.000). Dit is per saldo een voordeel van € 331.000 ten opzichte van begroot.

Bestuur
Per saldo is een voordeel op het taakveld bestuur, dit komt met name door vrijval (voordeel € 207.000) uit voorzieningen pensioen wethouders. Voor specifieke toelichting verwijzen we naar de toelichting op de passiva onderdeel reserves en voorzieningen. Daarnaast is een restant op budget voeding dorpenfonds (voordeel € 24.000) en op het budget inhuur griffie (voordeel € 31.000).

Burgerzaken
Per saldo is een voordeel op het taakveld burgerzaken. Dit komt met name door het project 'opstellen beleidsplan Dienstverlening'. Dit project is afgerond en het restant (€ 30.000) kan vrijvallen.

Multifunctioneel meubilair raadzaal
Het ontwerptraject met de klankbordgroep en architect loopt nog, het streven is realisatie in 2e kwartaal 2022.

Vergadersysteem raadzaal
Dit project is met een kleine overschrijding afgerond in 2021.

Jaarrekening 2021 ten opzichte van actuele begroting 2021
De lasten zijn hoger (nadeel € 6.000) en de baten zijn lager (nadeel € 37.000) dan begroot. Per saldo een nadeel van € 44.000. 

Lasten
Geen bijzonderheden.

Baten
Door corona zijn er minder inkomsten op het budget APV vergunningen (nadeel € 42.000). Er zijn in 2021 vrijwel geen activiteiten/evenementen geweest waarvoor een vergunning op basis van de APV nodig was. 

Jaarrekening 2021 ten opzichte van actuele begroting 2021
De lasten zijn lager (voordeel van € 120.000) en de baten zijn hoger (voordeel van € 96.000). Dit is per saldo een voordeel van € 216.000 ten opzichte van de begroting.

Lasten 
Openbaar groen en (openlucht) recreatie
De kosten voor het openbaar groen vallen in 2021 lager uit dan begroot is (voordeel van €136.000). Dit komt mede door de incidentele projecten (baggeren, bomenbeleidsplan en de inventarisatie flora en fauna) die nog niet zijn uitgevoerd. De verwachting is dat wij dit in 2022 kunnen afronden (zie ook incidentele middelen van 2021 naar 2022). Daarnaast is het onderhoudsbudget baggeren niet volledig benut (voordeel € 66.000).

Baten 
Verkeer en vervoer
De baten op dit taakveld liggen € 53.000 hoger dan begroot is. We hebben degeneratievergoedingen ontvangen. Zij hebben onze stoepen en straten open gebroken om bij de kabels en leidingen te komen. Een degeneratievergoeding is een vergoeding voor kosten die voortkomen uit de werkzaamheden, zoals kapotte stoeptegels of verzakkingen. 

Openbaar groen en (openlucht) recreatie
De baten op dit taakveld liggen € 40.000 hoger dan begroot is. Dit heeft te maken met extra opbrengsten van grondverkoop voor tussenstations (stroom). Daarnaast zijn er bijdrages ontvangen voor lokale landschapsprojecten. 

Mutaties reserves
Voor het project Dorp, landschap en biodiversiteit is € 28.000 onttrokken uit de algemene reserve. Dit is voor de dekking van de overgehevelde incidentele budgetten uit 2019 en 2020.  

Vervangingsbudget openbare verlichting
In 2021 hebben we 872 verlichtingsarmaturen vervangen door energiezuinige led-verlichting. Het krediet kan worden afgesloten. 

Uitvoeringsplan bermen
In 2017 en 2018 is er al 48 km bermverharding aangelegd. Door de aanleg van glasvezel in het buitengebied in 2019 en 2020 lagen de werkzaamheden tijdelijk stil. Nu de glasvezel er ligt, legt de gemeente nog eens 70 km bermverharding aan. Dit gebeurt in twee fases. In 2021 is 35 km bermverharding ten oosten van de A32 aangelegd. In 2022 komt daar nog eens 35 km bij ten westen van de A32. De laatste uitvoering wordt gedaan in 2022. Het restant van het krediet nemen we mee naar 2022.

Vervanging installatie brug Nijelamer
In 2021 is het project gerealiseerd en opgeleverd. Het krediet is met € 39.000 overschreden. Dit komt door de kostenstijgingen in 2021 en het meerwerk. Het krediet kan worden afgesloten.

Herinrichting centrum Wolvega
De verdere voorbereidingen en uitvoering herinrichting vinden plaats in 2022-2023. Planvorming en herontwikkeling Pastorieplein volgen in 2022-2025 en verder. Zie ook programma 3. Het restant van het krediet nemen we mee naar 2022.

Herinrichting de Blesse
De uitvoering start naar verwachting in 2023. De kabels en leidingen moeten eerst verlegd en vernieuwd worden. De gemaakte voorbereidingskosten zijn opgenomen in het krediet. Het restant van het krediet nemen we mee naar 2022.

Reconstructie Lemsterweg
De uitvoering wordt doorgeschoven naar 2022. De opdrachten zijn inmiddels verleend. Het werk zal uitgevoerd en afgerond zijn in april 2022. Het restant van het krediet nemen we mee naar 2022.

Fietspad langs de Linde Fase 2
De werkzaamheden aan fase ll van het fietspad zijn in 2021 gestart. Vanwege de slechte ondergrond en risico's op schade aan de leefgebieden van kwetsbare dier- en plantensoorten is de uitvoering tijdelijk stilgelegd. In overleg met de gemeente heeft de provincie als opdrachtgever met de Gebiedscommissie Beekdal Linde als projectleider met een aangepaste werkwijze de uitvoering hervat. Het restant van het krediet nemen we mee naar 2022.

Verbeteren bereikbaarheid station
De eindoplevering heeft inmiddels plaatsgevonden. Er zijn geen kosten meer gemaakt in 2021. Het krediet kan worden afgesloten.

Jaarrekening 2021 ten opzichte van actuele begroting 2021
De lasten zijn lager (voordeel van € 42.000) en de baten zijn lager (nadeel van € 69.000). Dit is per saldo een nadeel van € 27.000 ten opzichte van wat begroot is.

Lasten en baten
Fysieke bedrijfsinfrastructuur
Het taakveld fysieke bedrijfsinfrastructuur betreft de grondexploitaties van de bedrijventerreinen. In de jaarrekening treffen wij de voorzieningen of winstnemingen die volgens de regelgeving nodig zijn bij een grondexploitatie. Een nadere toelichting vindt u in de paragraaf grondbeleid en onder toelichting op de balans onder voorraad (vlottende activa).

Bedrijvenloket en bedrijfsregelingen
De afwijking op dit taakveld wordt veroorzaakt door de wijziging in de tarieven van de reclamebelasting. De daadwerkelijke opbrengsten liggen in 2021 lager dan begroot is. Dit is een gevolg van een tariefsverlaging voor de ondernemers in het centrum. Deze incidentele verlaging is één van maatregelen geweest om lokale ondernemers te ondersteunen in coronatijd. Dit is een initiatief geweest van de Stichting Ondernemersnemersfonds Weststellingwerf, Winkeliers- en Ondernemersvereniging Wolvega en de gemeente. Dit leidt ook tot lagere kosten in hetzelfde taakveld (de opbrengsten en kosten zijn aan elkaar gelijk).

Jaarrekening 2021 ten opzichte van actuele begroting 2021
De lasten zijn lager (voordeel van € 564.000) en de baten zijn lager (nadeel van € 433.000). Dit is per saldo een voordeel van € 132.000 ten opzichte van begroot.

Lasten
Onderwijshuisvesting
Er is minder uitgegeven voor het onderhoud van de gymlokalen. Er is € 37.000 minder uitgegeven aan planmatig onderhoud. De uitbestede schoonmaakkosten vielen € 15.000 lager uit. En ook voor gas en elektra is minder betaald.

Onderwijsbeleid en leerlingenzaken (voordeel van € 497.000)
Het kabinet heeft recent besloten tot een Nationaal Programma Onderwijs (NPO). Het doel hiervan is om leerlingen te helpen die vertraging hebben opgelopen in hun leerontwikkeling. Ook is het bedoeld om leerlingen te ondersteunen die het moeilijk hebben door schoolsluitingen en corona. De maatregelen starten op korte termijn en lopen door tot en met 2023. Het NPO is ambitieus, vanuit het besef van urgentie: de huidige generatie leerlingen verdient deze ondersteuning voor een goede leerontwikkeling en toekomstperspectief. Het uiteindelijke doel is een goede start op de arbeidsmarkt. Wij hebben hiervoor van het rijk € 403.000 in 2022 gekregen, terwijl we bij de najaarsnota dachten dit in 2021 al te ontvangen. Er zijn nog geen uitgaven voor gedaan.

In 2021 is minder uitgegeven voor het leerlingenvervoer. De uitgaven voor leerlingenvervoer kunnen sterk fluctueren als gevolg van het aantal leerlingen en het aantal gereden kilometers. In 2021 waren er minder leerlingen dan in de jaren er voor (er is altijd vertekening omdat voor leerlingenvervoer schooljaren gehanteerd worden en geen kalenderjaren). Ook is er als gevolg van corona minder gereden. 

Op het budget voor de peuterspeelzalen is € 66.000 overgebleven. Het aantal kinderen fluctueert jaarlijks. Ook het aantal ouders die gebruik moeten maken van de gemeentelijke toeslag (subsidie peuteropvang) fluctueert jaarlijks. Door toename werkgelegenheid konden in 2021 meer ouders gebruik maken van de kinderopvangtoeslag.

Baten
Onderwijsbeleid en leerlingenzaken
Het verschil wordt veroorzaakt door het budget van het Nationaal Programma Onderwijs (NPO). Zie ook de toelichting bij de lasten.

Jaarrekening 2021 ten opzichte van actuele begroting 2021
De lasten zijn lager (voordeel van € 409.000) en de baten zijn lager (nadeel van € 71.000). Dit is per saldo een voordeel van € 338.000 ten opzichte van begroot.

Lasten

Sportbeleid en activering  
Voor de uitvoering van de regeling lokaal Sportakkoord hebben we incidenteel € 40.000 begroot. De middelen zijn bedoeld om (gezondheid)achterstanden door corona te bestrijden. Corona is een belangrijke reden dat de middelen over 2021 niet zijn uitgegeven. De regeling SPUK Sportakkoord en gezonde leefstijlinterventies heeft sinds eind 2021 een bepaling opgenomen die stelt dat de middelen over 2021 ook in 2022 besteedt mogen worden. Het restant van 2022 moet aan het Rijk worden terugbetaald. Voor 2021 is dit een voordeel van € 40.000. Zie ook de baten.

Sportaccommodaties
Door de nog steeds beperkende coronamaatregelen is € 30.000 minder uitgegeven voor Sportcafé de Steense. De inkopen voor de horeca zijn namelijk lager dan begroot.
De kosten voor het gebruik van sportaccommodaties van derden zijn € 24.000 lager. De doorbelasting van inhuur personeel is € 20.000 lager.

Cultuurpresentatie, cultuurproductie en cultuurparticipatie 
Op dit taakveld is € 169.000 budget niet besteed, de hoofdoorzaken zijn:
Op het budget van muziekonderwijs is nog € 35.000 over. In 2021 is bij het afrekenen van de subsidies 2020 een bedrag van ruwweg € 23.000 teruggevorderd omdat niet alle activiteiten door de corona maatregelen in 2020 zijn uitgevoerd. Het bedrag van deze terugvordering beïnvloed het eindresultaat. Deze waren niet te voorzien bij het begroten van deze post. Daarnaast was het voornemen om een subsidieaanvraag van een project te behandelen in 2021 ten laste van dit budget. Deze verwerking schuift door naar het jaar 2022. 

Op cultuurbevordering is € 29.000 minder uitgegeven. Door de coronamaatregelen zijn er minder culturele activiteiten georganiseerd en dus minder aanvragen voor subsidie voor deze projecten. Daarnaast is een bedrag van ruwweg € 16.000 niet benut door de provincie Fryslân ten behoeve van een gezamenlijke regeling Stellingwerfs. Die subsidies komen vanuit de post cultuurbevorderingen. Denk daarbij aan bijvoorbeeld het Galaconcert of theater met Tis en dergelijke activiteiten. Het is een moeilijke periode voor de culturele sector met alle sluitingen, zowel bij de professionele organisaties als bij de amateursector. 

Bij de voorjaarsnota heeft de raad € 212.000 beschikbaar gesteld voor een subsidieregeling corona compensatie van maatschappelijke instellingen voor de financiële nadelen van corona. 
Met behulp van deze regeling konden maatschappelijke organisaties en verenigingen Weststellingwerf tegemoet gekomen worden in hun schade door de coronamaatregelen in 2020. Voor een bedrag van € 132.000 is dit onderdeel van dit taakveld. Daarnaast hadden we nog een aparte regeling (vanuit het rijk) om culturele organisaties te compenseren voor de financiële nadelen van de coronacrisis. Dit betreft een bedrag van € 70.813 voor het jaar 2021. Het restant van beide regelingen van totaal € 106.000 nemen we mee naar 2022 voor besteding van dit zelfde doel.

Cultureel erfgoed
Voor het opstellen van een kerkenvisie hadden we een bedrag beschikbaar van € 50.000. Dit bedrag hebben we van het Rijk hiervoor ontvangen. We hebben 2 jaar de tijd om de kerkenvisie op te stellen. We hebben in 2021 nog € 20.000 over, dit incidentele budget willen we overhevelen naar 2022.

Openbaar groen en (openlucht) recreatie
Van het budget voor promotieplan recreatie en toerisme is € 50.000 over gebleven. Het budget voor uitbesteed werk groen onderhoud is maar ten dele nodig geweest, hier is nog € 20.000 op over.

Baten

Sportbeleid en activering
Voor de uitvoering van de regeling lokaal Sportakkoord hebben we een rijksbijdrage van € 40.000 begroot. en ontvangen. Het niet uitgegeven bedrag is toegevoegd aan de balans ter dekking van de uitgaven in 2022. Voor 2021 is dit een nadeel, zie ook de toelichting van dit onderwerp bij de lasten.

Sportaccommodaties.
Het nadeel van € 30.000 op de baten wordt grotendeels veroorzaakt door de coronamaatregelen. De zwembaden zijn het afgelopen jaar beperkt open geweest. Hierdoor zijn minder kaartjes verkocht. De reguliere verhuur aan verenigingen is kwijtgescholden, maar dit is door het ministerie van VWS aan ons vergoed. De sporthallen en zwembaden zijn echter ook niet verhuurd geweest voor toernooien en evenementen. We hebben een bijdrage van het Rijk gekregen van ruim € 171.000 als compensatie voor gederfde baten door corona.

Investeringsbudget gemeentelijke gebouwen op basis van het Meerjarig Onderhoudsplan (MJOP)
Op basis van de meerjarenonderhoudsplannen zijn er diverse investeringen gedaan aan de gemeentelijke panden. De geplande werkzaamheden zijn niet meer in 2021 uitgevoerd, de vervanging van de verwarmingsbron in de Vensterschool wordt in 2022 afgerond. De aanpassingen willen wij in 2022 graag combineren met het verduurzamen van de objecten uit de kernportefeuille. Het krediet wordt in 2022 uitgegeven.

Groot speelmateriaal sporthallen
Groot speelmaterieel wordt regelmatig onderhouden, maar moet op den duur toch worden vervangen. In 2021 is voor € 29.000 nieuw speelmateriaal aangeschaft.

Jaarrekening 2021 ten opzichte van actuele begroting 2021
De lasten zijn lager (voordeel van € 1.283.000) en de baten zijn hoger (voordeel van € 1.121.000). Dit is per saldo een voordeel van € 2.404.000 ten opzichte van begroot.

Voor de toelichting op de lasten en de baten zijn de taakvelden samengevoegd per beleidsveld .

Beleidsveld Participatie
Er is € 334.000 meer uitgegeven dan begroot. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door:

Arbeidsparticipatie
Het voordeel van € 300.000 ontstaat grotendeels door lagere lasten op participatie inburgering € 237.000 en participatie werkdeel € 52.000. Doordat de inwerkingtreding van de nieuwe Wet Inburgering is vertraagd, is er minder uitgegeven aan participatie inburgering. Inburgeraars die na 1 januari 2022 een status (van de IND) krijgen vallen onder de nieuwe wet inburgering. We verwachten deze groep in de loop van 2022. Het voordeel op het participatie werkdeel komt doordat er minder kosten zijn gemaakt voor inwoners die in een traject zitten, dat gaat bijvoorbeeld om reiskosten en kosten voor kinderopvang.  

Begeleide participatie
Voor de Begeleide Participatie (sociale werkvoorziening) is bij de najaarsnota een extra budget van € 175.000 toegevoegd. Door een hoger ziekteverzuim en minder verhuizingen uit onze gemeente was er een hogere kostenpost ontstaan dan voorzien. Dit bedrag is niet volledig nodig geweest. Een voordeel van € 50.000

Inkomensregelingen
Voor de TOZO regeling hebben we € 900.000 uitgegeven, dit is een nadeel voor de lasten. Dit bedrag staat echter ook bij de baten, als voordeel. Dit is een corona gerelateerde regeling die we niet konden begroten. De uitvoering van de maatregel is door BZF gedaan. Voor de uitvoering van de andere inkomensregelingen hebben we minder uitgegeven dan geraamd. 
De uitkeringslasten voor de BUIG zijn lager dan begroot. Onder de BUIG vallen de uitkeringen in het kader van de Participatiewet, IOAW, IOAZ en Besluit Bijstandverlening Zelfstandigen (BBZ) 2004. De verwachte toename in de bijstand door de coronacrisis is uitgebleven. Het aantal uitkeringsgerechtigden over het jaar 2021 is ten opzichte van het gehele jaar 2020 iets gedaald. Ook is er minder vaak gebruik gemaakt van de bijzondere bijstand. Wel neemt het gebruik van de loonkostensubsidie toe. 

Beleidsveld Wmo
Er is € 1.406.000 minder uitgegeven dan begroot. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door:

Geëscaleerde zorg 18+
Het voordeel op geëscaleerde zorg 18+ van € 474.000 ontstaat grotendeels op Beschermd Wonen. In de voorjaarsnota hebben we reeds vermeld dat er vanaf 2020 sprake is van een regionaal overschot binnen het budget Beschermd Wonen. De afrekening is in 2021 verwerkt en geeft een voordeel ten opzichte van het geraamde bedrag. Het overschot heeft te maken met de strengere controle aan de toegang en grote percentage cliënten dat naar de WLZ is overgegaan. De definitieve afrekening voor 2021 volgt nog in de loop van 2022. Ook de afrekening voor de Maatschappelijke opvang en Vrouwenopvang is nog € 66.000 hoger dan bij de najaarsnota is aangegeven. Dit heeft te maken met de rijksbijdrage Corona die nog niet verwerkt was in de cijfers van de najaarsnota.

Maatwerkdienstverlening 18+
Het voordelige saldo € 946.000 is te verklaren doordat sinds Corona minder inwoners gebruik maken van de dagbesteding. Dit beeld hebben zowel zorgaanbieders, casemanagers dementie als het gebiedsteam en heeft de aandacht van alle partijen. Cliënten stromen later in en de ondersteuning is minder lang doordat de Wlz sinds januari 2021 verder is opengesteld. Deze uitstroom vanuit de Wmo naar Wlz is ook zichtbaar bij individuele begeleiding. Daarnaast is ook het effect zichtbaar van de maatwerkproducten waarmee sinds januari 2020 gewerkt wordt. De zwaardere plus-variant van individuele begeleiding wordt minder vaak ingezet dan voorheen, bij individuele begeleiding basis geldt een lager tarief. Dit is dus een positief effect van de inkoop Wmo 2020, wat ook zichtbaar is bij de andere OWO-gemeenten. We monitoren in 2022 in hoeverre de effecten tijdelijk of structureel zijn, ook in het kader van Grip op Wmo.

Ook is er een voordeel op het budget schuldhulpverlening. Dit komt doordat er minder inwoners zijn aangemeld voor een schuldhulpverleningstraject bij de Kredietbank Nederland. Deze trajecten worden ingezet voor inwoners met een problematische schuld. Sinds de coronacrisis zien we een afname in het aantal aanmeldingen voor hulp bij problematische schulden. Het totale aantal inwoners met hulpvragen voor schulden is niet afgenomen. We hebben door de vroegsignalering inwoners ook eerder in beeld.   

Beleidsveld jeugdzorg

Voor het hele beleidsveld is er € 333.000. meer uitgeven dan begroot.
Met de bestaande maatregelen Grip op Jeugd hebben we in 2021 ingezet op kostenbeheersing en op grip op de inhoud. We zien over 2021 dat er meer cliënten jeugdhulp hebben gekregen. Maar er zitten minder cliënten in de dure hoog specialistische hulp (HS). Deze ontwikkeling op zich is goed. Dit zou kunnen betekenen dat de gekozen trajecten goed aansluiten bij de hulpvraag en dat ook vaker met één traject het gewenste resultaat bereikt wordt. Al met al zijn de kosten voor jeugdhulp iets hoger dan in 2020. Daarnaast is voor Maatwerkdienstverlening 18- eenmalig €160.000 afgeboekt. Dit betrof onderhandenwerk 2018. Bij Geëscaleerde zorg 18- zorgt de eindafrekening hoog specialistische jeugdhulp (HSJ) 2020 voor een eenmalig positief effect van € 284.000.
Op basis van productieverantwoordingen van zorgaanbieders kan er pas na afloop van het boekjaar een goede inschatting worden gemaakt van de werkelijke kosten 2021. Dit wordt hoofdzakelijk veroorzaakt doordat betalingen van hersteltrajecten (70/30) niet perse gelijk staan aan geleverde zorg. Daarnaast wordt er ook niet altijd tijdig gedeclareerd door zorgaanbieders wat de inschatting ook bemoeilijkt op basis van (onvolledige) financiële cijfers. Er is de afgelopen tijd hard gewerkt aan de monitor, zodat we de komende jaren nog beter inzicht hebben.

 Overig
Er is € 545.000 minder uitgeven dan begroot. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door:

Samenkracht en burgerparticipatie
Van het bij de voorjaarsnota beschikbare gesteld budget voor coronacompensatie is € 223.000 nog niet besteed. Dit nemen we mee naar 2022. Zie ook de paragraaf gevolgen corona.
Noordwolde fase 6 is een project over 3 jaren. In 2021 staan alleen de werkelijke in 2021 gemaakte kosten. Dit is € 112.000 lager dan we begroot hebben. De rest volgt in 2022 en 2023. 
Het budget voor de regiodeal is grotendeels nog niet gebruikt. Hier is nog € 50.000 op over.

Wijkteams
Onderdeel van dit budget zijn onder andere WMO kosten voor gecertificeerde instellingen en diverse uitvoeringsbudgetten. Hier is nog een budget op over van € 54.000.
Er zijn minder personeelskosten doorbelast aan dit taakveld dan geraamd was, een voordeel voor dit taakveld van € 15.000.

Jaarrekening 2021 ten opzichte van actuele begroting 2021

Beleidsveld Participatie
Het voordeel bestaat voor een groot deel uit de vergoeding van het rijk voor de uitgaven die we hebben gedaan voor de TOZO regeling € 900.000. Dit bedrag staat ook bij de uitgaven. Dit is een corona gerelateerde regeling die we niet konden begroten. Voor de uitvoering van de andere inkomensregelingen hebben we meer van het rijk ontvangen dan dat we hadden geraamd. Dit hangt samen met de uitgaven.

Beleidsveld WMO
Er zijn meer eigen bijdragen voor WMO ontvangen.

Beleidsveld jeugdzorg
Geen bijzonderheden

Overig
Voor Noordwolde fase 6 is € 150.000 begroot als bijdrage van de Provincie. Dit is een project over 3 jaren. In 2021 staat alleen de bijdrage voor de kosten die we ook in 2021 gemaakt hebben. Dit is € 81.000 lager dan we begroot hebben. De rest volgt in 2022 en 2023. Daarnaast is huur voor Kinderopvang in 2020 pas in 2021 in rekening gebracht. Dit bedrag geeft nu een voordeel van € 28.000.

Mutaties reserves
Voor het begeleiden en uitwerken van de regiodeal zijn voor € 25.000 plankosten gemaakt. Deze kosten worden gedekt uit de reserve investeringsambities, hiervoor was begroot een onttrekking van € 75.000.
Voor de dekking van incidentele budgetten uit 2020 was begroot dat we € 73.000 uit de algemene reserve nodig hadden. Er is slechts € 34.000 uitgegeven.

Jaarrekening 2021 ten opzichte van actuele begroting 2021

De lasten zijn lager (voordeel van € 430.000) en de baten zijn lager (nadeel van € 102.000). Dit is per saldo een voordeel van € 328.000 ten opzichte van wat begroot is.

Lasten
Volksgezondheid
Het voordeel op dit taakveld wordt deels veroorzaakt doordat € 20.000 voor het Nationaal Preventieakkoord nog niet is gebruikt. Het overige verschil komt doordat dit jaar wederom een aantal activiteiten niet konden plaatsvinden. Enerzijds door de beperkingen van de coronamaatregelen, anderzijds doordat partners andere prioriteiten hadden door de coronapandemie. 

Riolering
De lasten voor het taakveld riolering vallen € 111.000 lager uit dan begroot is. Voor beleid en regie riool zijn projecten zoals de regentonactie en de actie ‘steen eruit, plant erin’ niet uitgevoerd. Daarnaast is door capaciteitsproblemen het afkoppelen van het dakvlak niet uitgevoerd. Een verdere toelichting op dit taakveld en de kostendekkendheid van de tarieven is opgenomen in de paragraaf lokale heffingen. 

Afval
In 2021 hebben wij extra kosten moeten maken omdat er meer afvalcontainers zijn vervangen. Daarnaast zijn de inzamelingskosten hoger dan begroot, dit zijn de kosten voor de serviceovereenkomst met Omrin. Een verdere toelichting op dit taakveld en de kostendekkendheid van de tarieven is opgenomen in de paragraaf lokale heffingen. 

Milieubeheer
De lasten voor dit taakveld zijn € 210.000 lager dan begroot is. De uitvoering en verantwoording van de regeling reductie energieverbruik (2021) vindt in 2022 plaats (€ 150.000). 
Wij hebben voor de uitvoering van de energietransitie minder geld (€ 69.000) uitgegeven dan wat begroot is. Dit restant blijft binnen de reserve energietransitie.

Begraafplaatsen en crematoria
Bij de lasten staat een voordeel van € 50.000. De baten geven een nadeel € 46.000. Per saldo is dit een positief verschil van € 4.000 ten opzichte van de begroting. Dit heeft vrijwel geen gevolgen voor het exploitatiesaldo. 

Baten
Afval
De baten op het taakveld Afval zijn € 65.000 hoger dan begroot. De opbrengsten uit de afvalstoffenheffing zijn hoger dan wat we bij de begroting hadden gedacht. Hier wordt een voordeel van € 37.000 behaald. Daarnaast zijn de vergoedingen die wij als gemeente krijgen voor het scheiden van het afval hoger dan begroot, wat een voordeel van € 31.000 oplevert.

Milieubeheer
De baten zijn € 146.000 lager dan begroot. Dit komt door de Regeling reductie energiegebruik 2021 (zie lasten).

Mutaties reserves
Exploitatie afval
Uitgangspunt is een 100% kostendekking. Op begrotingsbasis sluit de exploitatie afval met een nadelig exploitatieresultaat van € 6.000. De werkelijke exploitatie sluit af met een voordelig saldo van € 90.000. Dit saldo wordt toegevoegd aan de reserve afvalstoffenverwijdering. Zie hiervoor ook de paragraaf lokale heffingen.

Exploitatie riolering
Uitgangspunt is een 100% kostendekking. Op begrotingsbasis sluit de exploitatie riolering met een nadelig exploitatieresultaat van €58.000. Het werkelijke exploitatieresultaat sluit met een voordelig saldo van € 63.000. Met name in de kapitaallasten zit een voordeel omdat nog niet alle geplande investeringen zijn afgerond en er dus nog niet wordt afgeschreven. Het saldo op de exploitatie is toegevoegd aan de reserve vervanging/onderhoud riolering.

Reserve energietransitie
De structurele voeding van de bestemmingsreserve energietransitie bestaat uit de jaarlijkse huuropbrengsten van de zonneparken in Wolvega en Noordwolde. In 2021 is er ruim € 26.000 toegevoegd aan de reserve. Voor de jaren 2021 en 2022 stelde u uit de Bestemmingsreserve Energietransitie Weststellingwerf jaarlijks € 75.000 beschikbaar. Doel is onder meer om met dit geld samen met onze inwoners te investeren in samenwerken, onderlinge verbondenheid en draagvlak. In 2021 is slechts een klein deel van dit budget (€ 6.000) daadwerkelijk besteed. Enerzijds waren de mogelijkheden beperkt. Anderzijds kwam rijksgeld beschikbaar, wat kon worden ingezet. Het in 2021 niet uitgegeven geld vloeit terug naar Bestemmingsreserve.

Onttrekkingen algemene reserve
Het incidentele budget Transitievisie Warmte is opgestart en het restant (€ 18.000) wordt uitgegeven in 2022 (zie ook incidentele middelen). De daadwerkelijke onttrekking aan de reserve voor deze post staat op € 33.000.

Drinkvoorziening voor vee 2018
Door vertraging bij het bestellen van de materialen als gevolg van de corona zijn de werkzaamheden niet in 2021 afgerond. De verwachting is dat de werkzaamheden in 2022 worden afgerond.

Vervangen riolering 2018 & 2019
In 2021 zijn er op verschillende plekken in onze gemeente reparaties aan de riolering uitgevoerd. Het restant van het krediet wordt ingezet bij de rioolvervanging die wordt uitgevoerd in 2022.

Vervangen riolering 2020
In 2021 zijn de werkzaamheden aan de bergbezinkleiding in Oldeholtpade en de riolering in de Hoofdweg te Nijeholtpade uitgevoerd. Daarnaast zijn er werkzaamheden uitgevoerd aan de riolering langs de Hoofdweg tussen Wolvega en Oldeholtpade. Het restant van het krediet nemen wij mee naar 2022 voor de laatste werkzaamheden.

Vervanging riolering 2021
In een aantal straten in Wolvega wordt in 2022 het riool vervangen. Gelijktijdig met deze vervanging wordt er ook een regenwaterriool aangelegd. De voorbereiding van deze werkzaamheden heeft in 2021 plaatsgevonden. De uitvoering staat gepland voor 2022.

Vervangen rioolgemalen (elektromechanisch) 2020
In 2021 zijn van diverse rioolgemalen is de pompen en leidingwerk vervangen.
Het krediet kan afgesloten worden.

Vervanging rioolgemalen (elektromechanisch) 2021
In 2021 is gestart met de voorbereiding voor het verplaatsen van het rioolgemaal aan de Oosterstreek. In 2022 worden de werkzaamheden uitgevoerd.

Aanleg hemelwaterriool 2020
In 2021 is de stuw achter de begraafplaats aan de Steenwijkerweg in Wolvega verwijderd. Deze was overbodig nu het regenwater vanuit Wolvega af wordt gevoerd via het regenwaterriool in de Steenwijkerweg naar uitloopgebied Wolvega-Zuid. Het restant van het krediet nemen wij mee naar 2022 voor de laatste werkzaamheden.

Aanleg hemelwaterriool 2021
Dit is het voorbereidingskrediet voor de klimaatmaatregel die uitgevoerd wordt in de Tjerk Hiddesstraat, aan het Kolksplein en de Sickengastraat in Wolvega.
In 2021 is de voorbereiding gestart. De uitvoering start in 2022. Daarnaast is dit het uitvoeringskrediet voor de klimaatmaatregel die uitgevoerd wordt in de Spoorlaan en de Nieuwstraat in De Blesse De uitvoering start in 2022. De uitvoering staat gepland nadat de Steenwijkerweg in De Blesse is heringericht.

Jaarrekening 2021 ten opzichte van actuele begroting 2021
De lasten zijn lager (voordeel van € 1.627.000) en de baten zijn lager (nadeel van € 282.000). Dit is per saldo een voordeel van € 1.345.000 ten opzichte van begroot is. 

Grondexploitatie (niet bedrijventerreinen)
De woningterreinen in dit taakveld worden toegelicht in de paragraaf grondbeleid. In de jaarrekening treffen wij de voorzieningen of winstnemingen die volgens de regelgeving nodig zijn bij een grondexploitatie. Een nadere toelichting vindt u in de paragraaf grondbeleid en onder toelichting op de balans onder voorraad (vlottende activa).

Lasten
Beheer overige gebouwen en gronden
Bij de Sportlaan 25 is de openbare ruimte nog niet ingericht. De verwachting is dat deze openbare ruimte halverwege 2022 gereed is. Dit geeft een incidenteel voordeel van € 55.000, zie ook incidentele middelen van 2021 naar 2022. De werkzaamheden voor de EPA verduurzaming gemeentelijk vastgoed (€ 28.000) is in 2021 opgestart, de uitvoering vindt in 2022 plaats. Tot slot zijn er ook nog incidentele voordelen bij het uitvoeren van de onderhoudswerkzaamheden. 

Ruimtelijke ordening
De lasten voor dit taakveld zijn € 242.000 lager dan begroot is (voordeel). Dit wordt mede veroorzaakt doordat de verwachte implementatiekosten voor de omgevingswet nog niet volledig zijn ingezet. Dit heeft te maken met het uitstellen van de wet. Wij willen dit incidentele budget (€ 118.000) voor de implementatie van de wet graag meenemen naar 2022, zodat wij onze organisatie goed kunnen voorbereiden op de nieuwe wet per 1-1-2023. Zie ook "Incidentele middelen van 2021 naar 2022".
In het bedrag op dit taakveld zijn ook de kosten voor het uitwerken van de omgevingsvisie opgenomen. Dit leidt tot een voordeel van € 59.000.
Ook zijn de kosten voor het toezicht op de aanleg van glasvezel in dit taakveld verwerkt. Deze kosten waren niet opgenomen in de begroting. Dit leidt tot een nadeel van € 28.000. Echter, deze kosten worden volledig vergoed door de kabelexploitanten (zie ook baten). 

Baten
Beheer overige gebouwen en gronden
Door de wijziging van de openbare ruimte en de aanleg van de onderdoorgang van de Om Den Noord is de boerderij op het naastgelegen perceel destijds gesloopt. Op het perceel is de woonbestemming behouden gebleven. Het doel was om hier na realisatie van de onderdoorgang een woningbouwkavel uit te geven. De kavel is inmiddels verkocht en heeft een incidenteel voordeel van € 87.000 opgeleverd, dit was niet geraamd. 

Ruimtelijke ordening 
In 2021 is een bedrag van € 178.000 ontvangen op dit taakveld. Dit zijn de opbrengsten voor de leges vergoeding en degeneratie vergoeding aanleg van glasvezel (kabelexploitanten). Deze opbrengsten waren niet opgenomen in de begroting. Dit leidt tot een incidenteel voordeel van € 178.000 (zie ook lasten).

Wonen en bouwen
De baten voor het taakveld Wonen en bouwen, bestaan uit de leges voor de omgevingsvergunningen, waaronder de bouwvergunningen. De werkelijke opbrengst is uiteindelijk fors hoger dan we in 2021 hadden begroot (Zie ook paragraaf lokale heffingen). Voor de hogere ontvangen bouwleges zijn drie verklaringen te geven :

• Door de coronamaatregelen zijn mensen meer plannen gaan maken voor verbouwingen wat heeft geleid tot meer aanvragen omgevingsvergunning;
• Per 1 januari 2021 zijn nieuwe bouwregels in werking getreden. Deze nieuwe regels stellen meer en strengere eisen aan de maximale energiebehoefte van onder meer nieuw te bouwen woningen;
• De komst van de Omgevingswet een aanjager geweest voor meer aanvragen dan geraamd. 

Afronding ISV-3 Project Noordwolde
De provinciale subsidie bedraagt op basis van de nu bekende en geclaimde projectkosten € 226.000. Deze te ontvangen provinciale subsidie is bij de voorjaarsnota 2021 geraamd. In 2021 is deze subsidie nog niet definitief vastgesteld. Daarom wordt deze nog te ontvangen post meegenomen naar 2022.

Mutaties reserves
Onttrekkingen: Voor de implementatie van de omgevingswet is (€ 100.000) is overgeheveld uit 2020. In 2021 zijn de eerste kosten gemaakt voor de invoering, waardoor de daadwerkelijke onttrekking aan de reserve op € 84.000 staat.
Het incidentele budget (€ 28.000) voor de EPA verduurzaming gemeentelijk vastgoed is opgestart en de uitvoering vindt plaats in 2022. De daadwerkelijke onttrekking aan de reserve voor deze post staat dus nog op 0.
Stortingen: De storting betreft de toevoeging van de precariobelasting aan de reserve investeringsambities (zie ook lokale heffingen).

Algemeen budget investeringskalender + ambities 2018
Van dit investeringskrediet is in 2021 de netto investering van het fietspad langs de Linde Fase 2 ingezet (€ 969.000). Het restant van het krediet (€ 325.000) nemen we mee naar 2022. 

Rottige Meente
In januari 2021 zijn de middelen voor de gebiedsopgave beschikbaar gesteld voor de uitvoering van het project Zuidelijke poort. Vanwege de vereiste cofinanciering voor de toegekende bijdrage uit de Regiodeal zijn er een aantal ‘no regret’-maatregelen voor recreatieve gebiedsontwikkeling uitgevoerd. Zo zijn verbreding van de bestaande fietsbrug en het kwalitatief op orde brengen van de fiets- en wandelpaden in de Rottige Meente gerealiseerd. Daarnaast is een start gemaakt met de planvoorbereiding voor de herinrichting van de haven Driewegsluis, het realiseren van een nieuwe fietsbrug voor een fietsverbinding van de Overtoom met het oostelijk eiland en het aansluiten van deze nieuwe fietsbrug op het bestaande fietspad richting Oldemarkt. Het restant krediet van 2021 nemen we mee naar 2022 om verdere uitvoering te geven aan het project. 

Verduurzamen gemeentelijk vastgoed
Dit krediet wordt ingezet voor het plaatsen van solar carports op het parkeerterrein bij het gemeentehuis. Hiervoor is een omgevingsvergunning aangevraagd en een buurtparticipatie opgezet. Het krediet wordt meegenomen naar 2022.

Voorbereidingskrediet centrumontwikkeling Wolvega
In 2020 en 2021 zijn diverse activiteiten verricht waarvan de kosten op dit voorbereidingskrediet zijn geboekt. Voor een nadere toelichting hierop wordt verwezen naar Programma 2. Het krediet kan worden afgesloten.

Jaarrekening 2021 ten opzichte van actuele begroting 2021
De lasten zijn lager (voordeel € 546.000 ) en de baten zijn hoger (voordeel € 1.738.000). Dit is per saldo een voordeel van € 2.284.000 ten opzichte van de actuele begroting.

Treasury
Op het taakveld treasury staat de rente die we moeten betalen over de korte en langlopende geldleningen die we zijn aangegaan. De rente die we aan de grondexploitatie en overige investeringen mogen toerekenen worden hierop in mindering gebracht. Wat resteert is het renteresultaat. Het werkelijk renteresultaat over 2021 is € 108.000 negatief. De werkelijk te betalen rente is dus hoger dan de rente die we hebben doorberekend aan de grondexploitatie en de taakvelden. Zie daarvoor ook het renteschema in de paragraaf Financiering. Onder dit taakveld staat verder nog de dividenduitkering van onze deelnemingen.

OZB woningen en niet-woningen
De verwachte opbrengst OZB over 2021 was afgerond € 4,9 miljoen. De werkelijke opbrengst blijkt afgerond € 5,0 miljoen. Deze hogere opbrengst wordt, ondanks de tariefverlaging, verklaard door de hoger dan verwachte WOZ-waarde van woningen.

Belastingen overig
De daadwerkelijke opbrengsten van de precariobelasting zijn hoger dan begroot, zo'n € 74.000. De reden hiervoor is dat wij jaarlijks een overzicht sturen naar de kabelexploitanten met de percelen die van de gemeente zijn. Zij leggen daar hun kaartmateriaal overheen en zo komen we tot de metrages die bepalend zijn voor de belastingaanslag. De daadwerkelijke opbrengsten van de reclamebelasting zijn lager dan begroot. Dit is een gevolg van een tariefsverlaging voor de ondernemers in het centrum. Deze incidentele verlaging is één van maatregelen geweest om lokale ondernemers te ondersteunen. Dit is een initiatief geweest van de Stichting Ondernemersnemersfonds Weststellingwerf, Winkeliers- en Ondernemersvereniging Wolvega en de gemeente. 
De inkomsten die wij vanuit de reclamebelasting ontvangen, betalen wij 1 op 1 door aan het ondernemersfonds. Dit vindt plaats in programma 3. De uitgaven hierop zijn dus ook lager, waardoor het resultaat voor de gemeente nul is.

Algemene uitkeringen en overige uitkeringen gemeentefonds
Het gemeentefonds is onze grootste inkomstenpost. Het kent voor 2020 de volgende soorten uitkeringen: 1) de Algemene uitkering, 2) de integratie-uitkering Sociaal domein en 3) de decentralisatie- en (overige) integratie-uitkeringen. In Weststellingwerf voegen we zowel op begrotingsbasis als bij de jaarstukken de Algemene uitkering (categorie 1) en de decentralisatieuitkeringen samen.

1. Algemene uitkering
In 2021 hebben we € 45,4 miljoen aan algemene uitkering ontvangen, zo'n € 1,4 miljoen meer dan we hadden begroot. Belangrijke reden hiervoor is dat het Rijk de gemeenten via het gemeentefonds heeft gecompenseerd voor diverse genomen coronamaatregelen. Voor meer informatie over de coronacompensatie pakketten en de financiële gevolgen verwijzen we u naar de paragraaf Gevolgen corona. Tevens hebben we afrekeningen van voorgaande jaren ontvangen.

Bij de uitgaven van het taakveld Algemene Uitkering staat een bedrag van € 692.000. Dit is het restant coronabudget van 2020. Dit bedrag is betrokken bij de uitgaven voor de coronamaatregelen in 2021. De financiële verwerking hiervan vindt u in de paragraaf Gevolgen corona.

2. Integratie-uitkering Sociaal domein
In 2019 is de integratie-uitkering Sociaal domein (die samenhing met de decentralisatie van taken) voor het grootste deel overgeheveld naar de Algemene uitkering. Uitzondering hierop zijn de onderdelen "Voogdij/18+" en "participatie" (WSW) waar we nog wel een afzonderlijke integratie-uitkering voor ontvingen. Voor deze onderdelen kregen we in 2021 ruim € 5,3 miljoen. Dat is € 120.000 meer dan we vooraf hadden begroot.

Economische promotie
De opbrengst van de toeristenbelasting is € 28.000 hoger dan begroot. De definitieve afrekening is altijd één jaar later (de afrekening van 2020 vindt in 2021 plaats). In deze meeropbrengst zit waarschijnlijk een coronaeffect. Door de coronamaatregelen gingen meer mensen op vakantie in eigen land.

De definitie van overhead uit het Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten (BBV) luidt: alle kosten die samenhangen met de sturing en ondersteuning van de medewerkers in het primaire proces.
Alle bedrijfskosten die direct verbonden zijn aan activiteiten die gericht zijn op de externe klant vallen hier dus niet onder maar zijn in de betreffende taakvelden opgenomen.

De bedrijfskosten die wel gerekend worden tot de overhead zijn:

• Personele kosten (alleen leidinggevenden en interne afdelingen)
• Huisvesting
• ICT
• Communicatie
• Overige bedrijfsvoeringskosten

Toerekening aan kostendekkende activiteiten
Alle directe kosten zijn rechtstreeks toegerekend aan de taakvelden. Voor taakvelden waar kostendekkende tarieven het uitgangspunt zijn, zoals bij de exploitatie afvalinzameling en riolering, wordt een opslag voor de overheadkosten toegepast. De opslag is een percentage van de directe salariskosten. De overhead waarmee wij in 2021 hebben gerekend is 80%. 

Vervanging en uitbreiding werkplekken en -voorzieningen
Er is € 53.000 uitgegeven op dit budget, dit zijn vooral ICT aanpassingen op het gebied van software en hardware. De aanbesteding van het werkplekmeubilair loopt nog. De planning is dat we begin 2022 de voorlopige gunning kunnen doen, daarom stellen we voor het krediet mee te nemen naar 2022. 

Inrichting restaurant gemeentehuis
De vervanging van de inrichting restaurant is onderdeel van de herinrichting van het gemeentehuis, de planning is het 2e kwartaal 2022.

Vervangingsbudget automatisering 2019 (Microsoft)
Van de resterende € 195.000 wordt € 50.000 ingezet voor Pilot M365, het voorstel is om dit budget te laten staan voor plan van aanpak OWO365 en de uitvoering hiervan. 

Informatiseringsjaarplan 2019
Dit krediet kan worden afgesloten. 

Vervangingsbudget automatisering 2020
Er is minder uitgegeven op dit budget dan begroot: een deel van de softwarepakketten is niet vervangen, of dit is meegenomen in een aanbesteding, of er is gekozen voor een voordeliger pakket. 
Van dit budget is nog € 110.000 nodig voor vervangingen. het voorstel is om het restant te laten staan voor plan van aanpak OWO365 en de uitvoering hiervan. 

Vervangingsbudget automatisering 2021
Dit krediet dient voor de EU-aanbesteding voor kernaplicaties. Daarnaast wordt dit gebruikt voor vervanging van monitoren/aanschaf monitoren en laptops voor nieuwe hybride werkplekken.

Budget informatisering 2020
Dit krediet kan worden afgesloten. 

Budget informatisering 2021
Rapportagetools Burgerzaken, koppeling JCC-afspraken met iBurgerzaken en koppeling JCC-betalen met iBurgerzaken zijn nog niet gerealiseerd. Dit is door corona uitgesteld, maar worden nu wel gestart. Daarom wordt voorgesteld dit krediet mee te nemen naar 2022.

Tractie 2021
De volgende tractiemiddelen zijn aangeschaft in 2021:

• Vervanging van een veegauto;
• Vervanging tractor Case IH Vestrum 100 CVX;
• Aanschaf John Deere Kooimaaier;
• Aanschaf M12RS D-Truck Laadbak;
• Aanschaf Votex 570 PTO zuigunit;
• Aanschaf van diverse machines van Stihl.

Het krediet kan worden afgesloten. 

MJOP gemeentehuis vervangen regeltechniek
Vanwege de marktsituatie en bijkomende technische problemen, wordt deze opdracht tegelijkertijd met een ander werk uitgevoerd in 2022. 

In een aantal programma's zijn de uitgaven hoger geweest dan het door de raad geautoriseerde bedrag.
De kadernota rechtmatigheid van het BBV zegt hier onder andere het volgende over:

Programma 0
De afwijking op de uitgaven wordt veroorzaakt door het op peil brengen van de voorzieningen pensioenen wethouders. Er moest meer gestort worden dan begroot. Hier staat echter een onttrekking uit deze voorzieningen tegenover die bij de baten is geboekt.

Programma 1
Er zijn dit jaar meer overleden mensen zonder nabestaanden. De kosten van deze uitvaarten komen ten laste van de gemeente en zijn niet van te voren te begroten.

Overhead
Ondanks dat er meer lasten zijn geboekt dan het beschikbare budget is dit toch geen onrechtmatigheid. Dit zijn namelijk niet allemaal kosten, maar dit negatieve bedrag wordt veroorzaakt door het zowel op begrotingsbasis (een administratieve wijziging) als op uitgavenniveau het doorbelasten naar de taakvelden. De kosten zijn wel binnen het beschikbare budget gebleven.

Investeringskredieten
Het totaal van alle investeringskredieten die door de raad beschikbaar zijn gesteld, is niet overschreden. Op twee afzonderlijke kredieten zijn lichte overschrijdingen door onvoorziene prijsstijgingen. Dit heeft hogere afschrijvingsbedragen in de komende jaren tot gevolg. In totaal betreft dit een bedrag van € 3.000 per jaar. Vanwege de jaarlijkse onderschrijdingen op investeringen past dit binnen het afschrijvingsbudget van de komende jaren.