Jaarrekening - Overzicht van baten en lasten

Jaarrekening 2019 ten opzichte van actuele begroting 2019
De lasten zijn hoger (nadeel € 1.073.000) en de baten zijn hoger (voordeel € 75.000). Dit is per saldo een nadeel van € 997.000 ten opzichte van de actuele begroting.

Lasten
Bestuur
De lasten zijn € 1.032.000 hoger dan begroot. Dit wordt hoofdzakelijk veroorzaakt door de extra dotatie aan de voorziening voor de pensioenen (gewezen) wethouders (€ 1.047.000). De landelijke rekenrente is fors gedaald (2019: 1,557%, 2020: 0,290%). We moeten, op basis van wet- en regelgeving, nu extra geld aan de voorziening toevoegen zodat we zeker weten dat er in de toekomst voldoende beschikbaar is voor uitkering van de pensioenen. De begrote salarissen voor  b&w waren € 30.000 te laag ingeschat.
Op het taakveld bestuurlijke samenwerking is een incidentele meevaller (€ 41.000). Er is in OWO verband minder bestuurlijke “drukte” geweest dan in de jaren ervoor. Het budget is deels nog wel nodig omdat de OWO samenwerking in structurele zin doorgaat op de uitvoering van de bestuursovereenkomst OWO. Bij de kadernota 2020 is het budget voor OWO samenwerking daarom verlaagd.

Burgerzaken
Er zijn meer reisdocumenten en gezondheidsverklaringen afgegeven dan verwacht, hierdoor zijn er meer lasten dan begroot. Omdat de baten ook zijn gestegen heeft dit geen gevolgen voor het saldo.

Baten
Bestuur
Geen bijzonderheden.

Burgerzaken
Er zijn meer reisdocumenten en gezondheidsverklaringen afgegeven dan verwacht, hierdoor zijn er meer baten dan begroot. Omdat de lasten ook zijn gestegen heeft dit geen gevolgen voor het saldo. Daarnaast zijn er meer naturalisatie leges ontvangen dan begroot (€14.000).

Jaarrekening 2019 ten opzichte van actuele begroting 2019
De lasten zijn lager (voordeel € 26.000) en de baten zijn lager (nadeel € 19.000). Dit is per saldo een voordeel van € 7.000 ten opzichte van de actuele begroting.

Lasten
Geen bijzonderheden.

Baten
Geen bijzonderheden.

Jaarrekening 2019 ten opzichte van actuele begroting 2019
De lasten zijn hoger (nadeel € 19.000) en de baten zijn hoger (voordeel € 60.000). Dit is per saldo een voordeel van € 41.000 ten opzichte van de actuele begroting. De mutaties reserves is € 8.436.000 hoger (nadeel) dan begroot.

Lasten
Verkeer en vervoer
De lasten op dit taakveld zijn € 26.000 hoger dan begroot. Hier zijn een aantal oorzaken voor te vinden: 

- Straatreiniging (onkruidbestrijding)
Door de sobere manier van onkruidbestrijding, hebben we voor 2019 de kosten weten te beperken. Eerder heeft u € 65.000 extra beschikbaar gesteld voor de onkruidbestrijding. Deze € 65.000 was niet voldoende om de totale verwachte kosten te dekken. Het restant zou worden opgevangen binnen programma 2. Voor 2019 is dit € 33.000 extra geweest. 
Voor 2020 en volgende jaren hebben wij via de kadernota 2020 - 2023 structureel voldoende budget gekregen. 

- Gladheidsbestrijding
De kosten voor gladheidsbestrijding waren in 2019 € 36.000 hoger dan begroot.

- Onderhoud elementenverharding
De zomerstorm van juni 2019 heeft veel schade aan onze wegen en fietspaden veroorzaakt. Deze schades moesten worden hersteld. 
Daarnaast zien we dat de prijzen in de markt voor herstel en onderhoud aan onze wegen, toenemen. Deze prijsstijgingen zetten het niveau van onderhoud onder druk, aangezien we werken vanuit een vast budget. Om toch de vastgestelde kwaliteit van de wegen te behouden, hebben wij wel het noodzakelijke onderhoud uitgevoerd. Ook hebben wij als gevolg van schades door bouwactiviteiten van derden versneld onderhoud moeten uitvoeren. Deze combinatie van factoren heeft in 2019 geleid tot een overschrijding van het budget met € 85.000.

Naast deze nadelen zijn er ook een aantal voordelen behaald. Zo is op het budget wegen een voordeel van € 42.000 behaald door lagere kapitaallasten en is het voorbereidingsbudget voor projecten in de openbare ruimte niet volledig benut (voordeel € 83.000). 

In totaliteit kent dit taakveld dus een kleine overschrijding van € 26.000.

Baten
Verkeer en vervoer
In 2019 hebben wij een vergoeding ontvangen voor herstel van schades aan de openbare ruimte als gevolg van activiteiten van derden (bijvoorbeeld aanleg nutsvoorzieningen en diverse bouwwerkzaamheden). Deze vergoeding was ruim hoger dan begroot (€ 59.000).

Mutaties reserves
Een deel van de vrijgevallen voorziening precariobelasting  van € 8.436.000 is toegevoegd aan de reserve investeringsambities.
Voor 2019 was rekening gehouden met een onttrekking aan de reserves van € 151.000. Hiervan was € 100.000 begroot voor onderzoek voor projecten in de openbare ruimte waarvan werkelijk € 17.000 is uitgegeven. De overige onttrekking van de algemene reserve betreft € 31.000 voor schade aan openbaar groen en € 20.000 voor het project Dorp, landschap en biodiversiteit. De daadwerkelijke onttrekking is daarmee uitgekomen € 68.000. 

1e fase upgrading fietspad langs De Linde
In 2019 is het fietspad langs De Linde fase 1 opgeleverd. Dit krediet kan worden afgesloten. 

2e fase upgrading fietspad langs De Linde
De tweede fase tussen de A32 en de Kontermansbrug maakt deel uit van de gebiedsontwikkeling Beekdal Linde. De gebiedsontwikkeling heeft in 2019 vertraging opgelopen. Dat heeft o.a. te maken met een Flora en Fauna onderzoek.

3e fase upgrading fietspad langs De Linde
Voor de derde fase heeft de gebiedscommissie in het afgelopen jaar gesproken met grondeigenaren in verband met verwerving. In 2020 verwachten we dat de daadwerkelijke verwerving plaatsvindt.

Met ingang van 1 januari 2020 zijn de beschikbare kredieten voor het fietspad langs De Linde opgenomen in het dynamisch investeringsfonds. 

Uitvoeringsplan bermen
Dit project heeft vertraging opgelopen doordat de keuze is gemaakt om te wachten met de aanleg van bermverharding in verband met de uitrol van glasvezel. In 2019 is gestart met de uitrol in het buitengebied en de verwachting is dat dit eind oktober 2020 wordt opgeleverd. Zodra de uitrol van glasvezel is afgerond, kunnen wij verder met de aanleg van de grasbetonkeien in het buitengebied. In 2019 zijn daar waar mogelijk nog graskeien aangelegd. Te noemen locaties zijn Zandhuizen, Boijl en Domeinenweg in Wolvega. 
In 2020 zullen wij een raamcontract op de markt brengen om de resterende opgave voor de grasbetonkeien verspreid over 2020-2022 uit te voeren.

Veilige otterpassages 2018
De otterpassages zijn aangebracht langs de Lemsterweg. Dit project is afgerond en gerealiseerd en het krediet kan gesloten worden.

Verbeteren bereikbaarheid station
In overleg met de aanwonenden is een ontwerp voor de herinrichting van de Stationsweg en stationsomgeving opgesteld. Deze herinrichting is in 2019 gerealiseerd. Er zijn nog een paar afrondende werkzaamheden die verricht moeten worden door onze aannemer. Het restant van het krediet moet daarom mee naar 2020.

Vervangen brug over Tjonger
De brug over de Tjonger bij Langelille is in samenwerking met de gemeente De Fryske Marren in 2019 vervangen. Dit is een mooi project geweest, waarbij de aannemer nieuwe technieken heeft gebruikt en waarbij de brug eerder dan gepland al weer open was voor verkeer. Dit krediet kan worden gesloten. 

Vervanging openbare verlichting
Bij de voorjaarsnota 2019 is het krediet met € 100.000 verhoogd, zodat er financiële ruimte is om versneld alle straatverlichting te vervangen door LED verlichting. In 2019 zijn diverse acties uitgezet en is opdracht gegeven aan onze aannemer. Echter, is al het geplande werk nog niet uitgevoerd in 2019, waardoor het noodzakelijk is om het restant van het krediet mee te nemen naar 2020.

Jaarrekening 2019 ten opzichte van actuele begroting 2019
De lasten zijn lager (voordeel € 58.000) en de baten zijn lager (nadeel € 147.000). Dit is per saldo een nadeel van € 89.000 ten opzichte van de actuele begroting. 

Lasten en baten
Fysieke bedrijfsinfrastructuur
Het taakveld Fysieke bedrijfsinfrastructuur betreft de grondexploitaties van de bedrijventerreinen. Zowel de baten als de lasten zijn lager dan het begrote bedrag. In de jaarrekening treffen wij de voorzieningen of winstnemingen die volgens de regelgeving nodig zijn bij een grondexploitatie. Het verschil tussen de baten en lasten heeft betrekking op de getroffen voorzieningen voor De Plantage, Uitbreiding Schipsloot en verlaging van de voorziening voor Noord West III. Een nadere toelichting vindt u in de paragraaf grondbeleid en onder toelichting op de balans onder voorraad (vlottende activa).

Jaarrekening 2019 ten opzichte van actuele begroting 2019

De lasten zijn hoger (nadeel € 394.000) en de baten zijn hoger (voordeel € 332.000). Dit is per saldo een nadeel van € 63.000 ten opzichte van de actuele begroting.

Lasten

Onderwijshuisvesting
De hogere kosten worden veroorzaakt door het afboeken van het verkochte pand Multisteck Steggerda € 270.000. Hier staat de verkoopopbrengst tegenover. Er is extra onderhoud aan enkele schoolgebouwen voor € 41.000 geweest. Een deel hiervan zijn de werkzaamheden aan de vloer de Vensterschool, zie paragraaf kapitaalgoederen. Bij Mfc Futura is de aansturing van de luchtbehandeling en een airco voor de serverruimte vervangen. Gezien de jonge technische levensduur hiervan was niet voorzien dat deze in 2019 vervangen moest worden.

Onderwijsbeleid en leerlingenzaken 
Het leerlingenvervoer heeft € 124.000 meer gekost dan begroot. Dit komt deels omdat er 14 voorzieningen leerlingenvervoer meer verstrekt zijn. Daarnaast is door Passend onderwijs het onderwijsveld in beweging en is er steeds meer aandacht voor specifieke doelgroepen. Dit heeft in 2019 in totaal tot meer kilometers leerlingenvervoer geleid.
Bij de voorjaarsnota 2019 is het budget peuteropvang in verband met een nieuwe bekostigingssystematiek naar beneden bijgesteld met € 18.300. Dit is hetzelfde bedrag als de verlaging van de bijdrage van het Rijk. Toch valt in 2019 het nieuwe bekostigingssysteem voordeliger uit. Er is € 63.000 minder voor de peuteropvang uitgegeven.
De kosten voor logopedie gaan voornamelijk via Lokaal Onderwijs Achterstanden Beleid (LOAB) en worden zo gedekt uit de rijksregeling. Daardoor is op het budget van logopedie € 20.000 over. In totaliteit hebben we € 41.000 meer besteed aan het LOAB dan begroot (zie ook baten).

Baten

Onderwijshuisvesting
Er is een incidentele baat vanwege de verkoop van pand Multisteck Steggerda € 270.000.

Onderwijsbeleid en leerlingenzaken
We ontvangen een Rijksbijdrage voor de LOAB. Deels is dit gebruikt ter dekking van de kosten in 2019. Het restant deel is gereserveerd omdat het geoormerkte gelden zijn, zie hiervoor bij de toelichting op de balans de vooruit ontvangen doeluitkeringen.

Aanvragen voorzieningen onderwijshuisvesting

De Bisschop Möller Stichting heeft voor de St. Franciscusschool een uitbreiding aangevraagd. Er was voor de uitbreiding een bedrag opgenomen in de begroting. De aanvraag voor uitbreiding is in 2019 inhoudelijk beoordeeld en is afgewezen. De St. Franciscusschool is verwezen naar de leegstand in de Mgr. Scholtensschool. Het toegekende bedrag van €14.836 voor 1e inrichting onderwijspakket en meubilair is in 2019 uitbetaald aan de Bisschop Möller Stichting. 

Jaarrekening 2019 ten opzichte van actuele begroting 2019
De lasten zijn lager (voordeel € 91.000) en de baten zijn hoger (voordeel € 58.000). Dit is per saldo een voordeel van € 149.000 ten opzichte van de actuele begroting. De onttrekking uit de reserve is € 17.000 lager (nadeel) dan begroot.

Lasten
Sportbeleid en activering
In het kader van de Brede Impuls Combinatiefuncties heeft het Rijk € 32.000 extra toegekend. Dit is bedoeld voor een uitbreiding van 1,6 fte aan buurtsportcoaches. In de voorjaarsnota is het budget voor Buurtsportwerk met dit bedrag verhoogd. De inhoudelijke invulling en werving van 1,0 fte van de 1,6 fte heeft in 2019 plaatsgevonden, maar de betreffende coach (1,0 fte) is per 1 januari 2020 gestart. In 2020 wordt de overige 0,6 fte ingevuld. Het restant van het totale budget Buurtsportwerk € 19.000 wordt daarom overgeheveld naar 2022 om toch de volledige looptijd van de impuls gebruik te kunnen maken van deze uitbreiding. Daarnaast is € 72.000  extra voor personele lasten sportbeleid toegerekend.

Sportaccommodaties
Voor de sportaccommodaties is € 71.000 meer uitgegeven.
-Doordat de kantine in Sportcomplex De Steense na de zomer 2019 in eigen beheer is, zijn zowel de lasten als de baten gestegen. De lasten voor kleine aanschaffingen en inkoop zijn € 20.000.
-Voor de gymzalen zijn extra kosten van € 28.000 geweest voor bewegingsonderwijs. Voor onderhoud van de sportaccommodaties is € 17.000 meer uitgegeven.

Cultuurpresentatie, cultuurproductie en cultuurparticipatie
Voor muziekonderwijs is € 40.000 budget overgebleven. Dit budget is bestemd voor uitvoering van het provinciale convenant ‘Meer Muziek in de Klas’, specifiek een festival popmuziek in uitvoering met het gehele onderwijsveld. De uitvoering van dit programma begint in 2020 en heeft een structureel karakter.

Openbaar groen en (openlucht) recreatie
Voor de ecologische verbindingszone aan de zuidzijde van de Linde in de Rottige Meente was € 20.000 budget uit 2018 beschikbaar. Hier zijn maar voor € 3.000 kosten gemaakt,  voordeel € 17.000.
Voor het promotieplan recreatie en toerisme, budget € 120.000 is € 109.000 overgebleven.
Voor het beheer van de speeltuinen is in 2019 € 20.000 minder nodig gebleken.

Baten
Sportaccommodaties
-Vanwege het in eigen beheer nemen van het sportcafé de Steense zijn er € 33.000 inkomsten.
-Daarnaast zijn er in totaal extra ontvangsten geweest (€ 26.000) voor de verhuur van accommodaties en extra zwembadkaartjes.

Mutaties reserves
Algemene reserve
De begrote onttrekking uit de reserve voor het project Rottige Meente is slechts deels nodig geweest omdat er ook minder kosten zijn gemaakt.

Investeringsbudget gemeentelijke gebouwen op basis van het MJOP
De vervanging van de CV-ketel in de Vensterschool is uitgesteld omdat we in 2020 bezig gaan met het verduurzamen van het gemeentelijk vastgoed. Met het vervangen en uitbreiden van ventilatie van het zwembad De Steense en school Futura zijn we in 2019 begonnen, Dit werk wordt in 2020 afgerond. 

Groot speelmateriaal sporthallen 2018 en 2019
In 2019 is er voor € 24.000 nieuw speelmateriaal aangeschaft. Groot speelmaterieel moet regelmatig onderhouden worden en op den duur vervangen worden. Omdat het om een groot aantal accommodaties en installaties gaat, zijn de uitgaven niet elk jaar gelijk. Het ene jaar moet meer vervangen worden dan het andere jaar. Omdat we in 2020 weer een aantal grote vervangingen verwachten, willen we dit krediet graag meenemen naar 2020.

Aanvragen voorzieningen onderwijshuisvesting (bekostiging lokalen bewegingsonderwijs)
In 2019 heeft basisschool Matthijsje onderhoud uitgevoerd aan de vloer van de gymzaal. Het onderhoud van lokalen bewegingsonderwijs gebeurt op basis van werkelijke kosten. De werkelijke kosten voor het onderhoud zijn in 2019 vastgesteld op € 53.185. Van dit bedrag is € 47.867 (90%) als voorschot uitbetaald. Het restant wordt uitbetaald na afronding en verantwoording van het schoolbestuur. Er zijn ook baten vanuit de SPUK SPORT regeling (rijksbijdrage) op dit krediet geboekt.

Jaarrekening 2019 ten opzichte van actuele begroting 2019
De lasten zijn hoger (nadeel € 2.197.000) en de baten zijn hoger (voordeel € 44.000). Dit is per saldo een nadeel van € 2.153.000 ten opzichte van de actuele begroting.

Voor de toelichting op de lasten zijn de taakvelden samengevoegd per beleidsveld (zie tabel hierboven).

Beleidsveld participatie
Er is een voordelige saldo van € 432.000. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door:
Een latere start van de inkoop reïntegratietrajecten (€ 63.000 voordeel)
De vrijval van opgenomen verplichtingen ( € 152.000 voordeel) voor de sociale werkvoorziening vanwege de afgesloten Fair deal met Caparis. 
Er zijn minder kosten geweest voor de BBZ (€ 51.000 voordeel) en de WWB (voordeel € 159.000). Het aantal verstrekte uitkeringen is stabiel tot zelfs nog enigszins gedaald.

Beleidsveld WMO
Het nadelige saldo op de lasten voor WMO bedraagt € 1.589.000.
Voor Maatwerkvoorzieningen (WMO) zijn hogere kosten voor woningaanpassingen, nadeel € 27.000. En lagere kosten voor hulpmiddelen, voordeel € 89.000. Cliënten hebben (te) lang moeten wachten op hulpmiddelen.

De kosten voor Maatwerkdienstverlening 18+ liggen € 1.688.000 (nadeel) hoger. De voornaamste oorzaken zijn:
-Hogere kosten voor Hulp bij huishouden (HBH) van € 407.000 (nadeel). Het aantal cliënten neemt toe, voornamelijk vanwege de invoering van het abonnementstarief.
-Hogere kosten voor Vervoersvoorzieningen van € 160.000 (nadeel). Ook hier is een toename van het aantal cliënten.
Lagere kosten voor PGB Begeleiding van € 95.000 (voordeel). Bij nader inzien is de verhoging van het budget niet nodig geweest. Het aantal PGB's neemt af, maar de gemiddelde kosten per PGB nemen in algemene zin wel toe.
-De kosten voor Begeleiding en dagbesteding nemen toe met € 1.233.000 (nadeel). Hier zit de grootste kostentoename en cliëntentoename.
Zie voor een nadere inhoudelijke toelichting bij Programma 6 Sociaal Domein.

De kosten voor geëscaleerde zorg 18+ zijn € 36.000 (nadeel) hoger dan begroot.
Voornaamste oorzaak zit in de hogere kosten voor het project Veilig Thuis.

Jeugdzorg
De kosten voor geëscaleerde zorg 18- zijn per saldo € 497.000 hoger (nadeel) dan begroot. De oorzaak van de overschrijding zit vooral bij crisiszorg:
- Afrekeningen gecertificeerde instellingen over eerdere jaren incidenteel € 160.000 (nadeel). Deze afrekening wordt veroorzaakt door een toename van cliënten ten opzichte van 2017 in voogdij en vooral ondertoezichtstellingen (OTS). Deze afrekeningen waren niet voorzien ten tijde van het opstellen van de jaarrekening 2018.
In een memo van 7 juli 2019 is de Raad geïnformeerd over de meicirculaire 2019 en de effecten op de Algemene Uitkering. Eén van de ontwikkelingen was dat het budget voor jeugdigen met een voogdijmaatregel vanaf 2020 naar beneden is bijgesteld. Dit is aanleiding geweest voor intern onderzoek, waarbij de gemeente in 2019 met succes een beroep heeft gedaan op de compensatieregeling voogdij 2018. De uitkomst hiervan is vermeld in de decembercirculaire 2019, maar de compensatie zelf wordt pas in 2020 ontvangen.
- De kosten voor gecertificeerde instellingen (GI) lopen in 2019 verder op, leidend tot € 549.000 nadeel. Het tekort in 2019 is gebaseerd op hogere verwachte uitgaven als gevolg van toenemende cliëntenaantallen.
De definitieve afrekening over 2019 wordt aan het einde van het 2e kwartaal van 2020 verwacht. Dit is een jaarlijks terugkerend fenomeen en behoeft nader onderzoek op eventueel structureel karakter. Hier komen we bij de najaarsnota 2020 op terug.
- Lagere kosten voor Hoogspecialistische Jeugdhulp van € 254.000 (voordeel).

De kosten voor Maatwerkdienstverlening 18 - zijn bijna € 2.000 hoger (nadeel) dan begroot. Totaal voor dit taakveld geen grote afwijking. Dit bedrag is het saldo van enkele bedragen waarvan we een paar grotere toch willen toelichten.
- Lagere kosten voor inkooptaken centrumgemeente SDF € 32.000 (voordeel).
- Lagere kosten voor landelijke en bovenprovinciale inkoop € 25.000 (voordeel). Veel zorgkosten lopen inmiddels via het berichtenverkeer en worden verwerkt onder resultaat gestuurde inkoop.
- Hogere kosten voor resultaat gestuurde inkoop € 33.000 (nadeel). Dit betreft feitelijk de overschrijding op het budget voor specialistische Jeugdzorg.

Grip op Jeugd
In de voorjaarsnota 2019 en bij de kadernota 2020-2023 is een maatregelenpakket 'Grip op Jeugd' vastgesteld. Dit maatregelenpakket raakt vooral de specialistische Jeugdzorg.
Op 3 onderdelen van het maatregelenpakket zijn nader behaalde resultaten in 2019 te benoemen:
1. Inzet Praktijkondersteuner voor huisartsen (POH).
Onze POH-Jeugd heeft in 2019 86 cliënten gezien/gesproken. Hiervan zijn 66 cliënten niet doorverwezen naar een zorgaanbieder (bijvoorbeeld door POH-Jeugd zelf geholpen).
Uitgaande van gemiddelde kosten van een verwijzing door een huisarts levert dit bruto een besparing op van bijna € 93.000.
2. Vanuit de Gebiedsteams wordt scherper geacteerd op de inzet van zorg door aanbieders.
3. De signaalfunctie van de Backoffice-OWO is bij de Gebiedsteams verder versterkt door een zogenaamde 'onderhandelaar.'
De combinatie van maatregel 2 en 3 heeft in 2019 een besparing opgeleverd van € 285.000.

Per saldo heeft het maatregelenpakket Grip op Jeugd een besparing opgeleverd van € 377.000. Daarmee is de doelstelling zoals genoemd in de voorjaarsnota 2019/kadernota 2020-2023 van minimaal € 300.000 lagere kosten behaald.

Overig
De kosten voor Samenkracht en Burgerparticipatie zijn € 182.000 hoger (nadeel) dan begroot. Dit wordt veroorzaakt door:
- Hogere kosten voor de controle/inspectie van de GGD van Kinderopvang € 25.000 (nadeel).
- Hogere kosten voor Versterken Sociale Basis € 72.000 (nadeel) vanwege verrekening van begrote personeelskosten.
- Hogere kosten voor Bestemming Noordwolde € 100.000 (nadeel). Hier staan ook provinciale baten tegenover.
- Hogere doorbelaste kosten € 35.000 (nadeel).
- Diverse lagere kosten € 51.000 (voordeel).

De kosten voor Wijkteams zijn € 360.000 hoger (nadeel) uitgevallen. Dit wordt veroorzaakt door:
- Diverse hogere uitvoeringskosten € 46.000 (nadeel)
- Hogere doorbelaste kosten € 314.000 (nadeel).

Jaarrekening 2019 ten opzichte van actuele begroting 2019

Voor de toelichting op de baten zijn de taakvelden samengevoegd per beleidsveld (zie tabel hierboven). De lasten staan apart genoemd.

Participatie

De baten voor Participatie zijn € 130.000 lager (nadeel) dan begroot.
- Dit zit deels in een lagere ESF-bijdrage op Arbeidsparticipatie van € 26.000 (nadeel).
- De bijdrage voor de BUIG valt € 104.000 (nadeel) lager uit. Hier staan lagere kosten vanuit de WWB tegenover. Zie ook bij lasten.

 WMO

Vanwege de invoering van het abonnementstarief was rekening gehouden met aanzienlijk lagere bijdragen van inwoners. Dit blijkt per saldo mee te vallen, en leidt tot een voordeel van € 56.000 op de inkomsten van Maatwerkvoorzieningen WMO.

Overig

De baten voor Samenkracht en Burgerparticipatie zijn € 35.000 hoger (voordeel) vanwege vooral hogere baten voor Bestemming Noordwolde.
De baten voor Wijkteams zijn € 82.000 hoger (voordeel) vanwege de ontvangen bijdrage vanuit centrumgemeente Leeuwarden voor Maatschappelijke Opvang, Vrouwenopvang en Verslavingszorg voor 2018 en 2019.

Noordwolde fase 5
Dit jaar is het tweede deel van het project Noordwolde fase 5 van start gegaan. Het totale project wordt uitgevoerd in 3 fases en kost € 743.000. Het totale budget bestaat uit € 620.000 externe kosten en € 123.000 aan interne personeelskosten. De provincie heeft een subsidiebedrag van € 232.500 toegezegd onder de verwachting dat het project op 31 december 2020 is afgerond.
De externe kosten voor 2019 zijn begroot op € 269.600 (€ 194.000 + het restant uit 2018 € 76.000). Voor externe kosten is in 2019 uitgegeven € 176.800. Het restant van € 92.800 nemen we mee naar 2020.

Griffioenpark 3
Investering heeft plaatsgevonden binnen beschikbaar budget.

Jaarrekening 2019 ten opzichte van actuele begroting 2019
De lasten zijn hoger (nadeel € 43.000) en de baten zijn hoger (voordeel € 79.000). Dit is per saldo een voordeel van € 36.000 ten opzichte van de actuele begroting. De onttrekking aan de reserves is € 110.000 lager (nadeel). De storting in de reserve is gelijk aan het begrote bedrag.

Lasten
Volksgezondheid
Incidenteel zien wij een niet besteed bedrag van € 15.000 voor het budget DHW/NIX18. NIX 18, de norm niet drinken voor jouw 18e is een kwestie van lange adem. Het gaat vooral om bewustwording en gedragsverandering. Hierin zetten wij nadrukkelijker op in. Het inzetten van acties hierin vraagt tijd. Vooral bij partijen, zoals alcoholverstrekkers, waarvan het voortbestaan voor een groot deel samenhangt met de omzet van de (alcohol) consumptie.

Riolering
De lasten vallen € 35.000 lager uit dan begroot. Dit wordt voor € 79.000 (voordeel) veroorzaakt door lagere kapitaallasten (rente) als gevolg van het niet afronden, dan wel doorschuiven van de geplande investeringen in 2018, bijvoorbeeld de Hoofdweg in Nijeholtpade. Deze is nu opgenomen in maatschappelijk contract en wordt uitgevoerd in 2020.
In 2019 zijn we al gestart met het opstellen van het nieuwe Gemeentelijk RioleringsPlan (GRP). Dit stond gepland voor 2020, maar we zijn hier eerder mee gestart, zodat we ook het uitvoeringsprogramma met maatregelen ter voorkoming van de gevolgen van extreme regenval in het GRP kunnen meenemen. Dit levert voor 2019 een nadeel op van € 25.000. 
In 2019 hebben we € 20.000 extra kosten (nadeel) moeten maken als gevolg van een claim van het Wetterskip door een verontreiniging vanuit het hemelwaterriool in de Schipsloot en extra kosten in verband met een storing van het hoofdgemaal in Langelille. 

Afval
Het budget voor het verwerken van afval is in 2019 met € 180.000 overschreden. De Rijksoverheid heeft de verbrandingsbelasting per ton brandbaar afval per 1 januari 2019 fors verhoogd. Door deze verhoging is de mate van kostendekkendheid van het product afval onder druk komen te staan. De tarieven waren al niet kostendekkend (90% kostendekkendheid bij de begroting 2019), maar door de verhoging van de verbrandingsbelasting is de kostendekkendheid nog verder gedaald. De extra kosten voor 2019 bedroegen € 40.000. 
Daarnaast merken we dat het aanbod van deelstromen van afval op ons brengstation in 2019 is toegenomen. Daardoor zijn de verwerkingskosten van alle aangeboden deelstromen met € 106.000 over het begrote bedrag gegaan. Echter zien we dat ook de opbrengsten vanuit het brengstation zijn toegenomen (zie baten).
Ook hebben wij extra kosten moeten maken omdat er meer afvalcontainers zijn vervangen in verband met schades aan de containers, zijn de kosten voor de serviceovereenkomst met Omrin toegenomen en zijn er meer kosten intern doorbelast.

Milieubeheer
Het beschikbare budget voor het taakveld Milieubeheer laat een positief saldo van € 32.000 zien. 
Voor het bestrijden van de eikenprocessierups zijn verschillende preventieve maatregelen genomen. Ondanks deze maatregelen is het aantal nesten met 300% toegenomen. De bestrijding (het opruimen van de nesten) in het kader van de zorgplicht, heeft geleid tot een overschrijding van het budget met € 54.000 (nadeel).
De in uw raad van september toegekende uitgaven in het kader van de energietransitie zijn in het najaar niet uitgegeven (voordeel € 80.000). Zie hiervoor ook programma 7 onderdeel jaarverslag.
Verder zijn er extra kosten gemaakt voor de Regionale EnergieStrategie (RES) maar houden we over op de toegekende budgetten voor de streekagenda. Deze middelen zijn vanuit 2018 overgeheveld maar nog niet in 2019 uitgegeven. De bijbehorende subsidie van € 20.000 is inmiddels ontvangen. Het beschikbare budget moet ook voor 2020 nog beschikbaar blijven. Wij doen bij "Incidentele middelen van 2019 naar 2020" een voorstel om deze middelen over te hevelen naar 2020.

Begraafplaatsen en crematoria
Bij de lasten staat een voordeel  van € 42.000. De baten geven een nadeel € 38.000. Per saldo is dit een verschil van € 4.000 ten opzichte van de begroting. De verschuiving tussen baten en lasten heeft met een andere verdeling van middelen te maken. Dit heeft geen gevolgen voor het exploitatiesaldo. 

Baten
Afval
De opbrengst uit de afvalstoffenheffing is in 2019 € 53.000 hoger dan begroot. Dit komt door de areaaluitbreiding, waarin de begroting slechts gedeeltelijk rekening mee is gehouden. 
Door het goede economische klimaat zijn er veel bezoeken gebracht aan het afvalbrengstation. We ontvangen vooral meer (bouw)materiaal zoals sloophout. Dit heeft geleid tot een extra opbrengst van € 66.000 ten opzichte van de begroting (voordeel). 

Begraafplaatsen en crematoria
Zie onder lasten. 

Mutaties reserves
Exploitatie afval
Uitgangspunt is een 100% kostendekking. Op begrotingsbasis sluit de exploitatie afval met een nadelig exploitatieresultaat van € 243.000. De werkelijke exploitatie sluit af met een tekort van € 288.000. Dit tekort wordt onttrokken aan de reserve afvalstoffenverwijdering. Zie hiervoor ook de paragraaf lokale heffingen.

Exploitatie riolering
Uitgangspunt is een 100% kostendekking. Op begrotingsbasis sluit de exploitatie riolering met een nadelig exploitatieresultaat van € 56.000. Het werkelijke exploitatieresultaat sluit met een tekort van € 2.000. Met name in de kapitaallasten zit een voordeel omdat nog niet alle geplande investeringen zijn afgerond. Het tekort op de exploitatie is onttrokken aan de reserve vervanging/onderhoud riolering.

Energietransitie
Via de voorjaarsnota 2019 heeft u de bestemmingsreserve energietransitie ingesteld. In deze reserve zijn de eenmalige ontvangsten en de jaarlijkse huuropbrengsten gestort. € 248.500 is afkomstig vanuit de Algemene reserve (zie hieronder) en € 25.000 is in 2019 toegevoegd vanuit de ontvangen huuropbrengsten van de percelen waarop de zonneparken zijn neergezet.
De begrote uitgaven van € 80.000 zijn in 2019 niet gerealiseerd. Hierdoor heeft er geen onttrekking plaats gevonden.

Algemene reserve
In 2019 is vanuit de Algemene reserve de dotatie aan de reserve Energietransitie gedaan. Het betreft hier de eenmalige bijdrage die in 2018 is ontvangen (236.000) en de huur die in 2018 is ontvangen (12.500). Dit is bij de voorjaarsnota besloten. 
Daarnaast was er een onttrekking begroot van 20.000 voor het project Rotan 2.0 vanuit de Streekagenda. Dit betrof een overheveling van budget uit 2018. Dit project is in 2019 nog niet gestart.

Drinkvoorziening voor vee 2018
Er ligt een verzoek van twee veehouders die gebruik willen maken van de regeling. In 2020 leggen deze twee veehouders een drinkwatervoorziening aan. Hiervoor krijgen zij een bijdrage vanuit de gemeente. 

Stedelijke Wateropgave Wolvega-Zuid
De eindafrekening vanuit de provincie moet nog komen. De eindafrekening heeft nog niet plaatsvonden omdat er nog een faunarooster langs de Steenwijkerweg geplaatst moest worden. Deze werkzaamheden zijn begin 2020 afgerond. Wij houden contact met de provincie over spoedige eindafrekening. Het restant van het krediet moet nog mee naar 2020. 

Vervangen riolering 2018 en 2019
Beide kredieten worden gebruikt voor de rioolvervanging van de riolering in een deel van de hoofdweg in Nijeholtpade. Dit werk maakt onderdeel uit van de Maatschappelijke Overeenkomst Nijholtpade 2020 - 2021. Deze overeenkomst is in 2019 ondertekend en de uitvoering kan in 2020 van start. Het restant krediet moet dus mee naar 2020. 

Vervangen rioolgemalen (electromechanisch)
In 2019 zouden de pompputten van de bergbezinkleidingen in Oldeholtpade worden vervangen en verplaatst. Omdat dit nogal een gecompliceerd werk is, heeft de voorbereiding in 2019 meer tijd in beslag genomen dan gepland. De vervanging en verplaatsing zal dan ook in 2020 worden uitgevoerd. Het restant krediet moet daarom mee naar 2020. 

Vervangen rioolvoertuig
Het voertuig is besteld, maar wordt in het voorjaar 2020 geleverd. Voorstel is om dit krediet in zijn geheel over te hevelen naar 2020. 

Jaarrekening 2019 ten opzichte van actuele begroting 2019
De lasten zijn lager(voordeel € 142.000) en de baten zijn hoger (voordeel € 396.000). Dit is per saldo een voordeel van € 539.000 ten opzichte van de actuele begroting. De onttrekking aan de reserve is € 43.000 lager (nadeel) dan begroot.

Grondexploitatie (niet bedrijventerreinen)
De woningterreinen in dit taakveld wordt toegelicht in de paragraaf grondbeleid en onder toelichting op de balans onder voorraad (vlottende activa).
Het verschil tussen de gerealiseerde baten en lasten laat het saldo van de getroffen voorziening en de winstnemingen zien (€ 99.000 voordeel). 

LASTEN
Ruimtelijke ordening
De beschikbaar gestelde middelen voor de implementatie omgevingswet en uitwerken omgevingsvisie van totaal € 200.000 zijn niet ingezet. Er is echter wel actie ondernomen, wat niet in de kosten tot uiting komt. Zo hebben wij een maatschappelijke overeenkomst gesloten met het dorp Nijholtpade en is er in 2019 besloten organisatorische wijzigingen in te zetten om te kunnen aansluiten bij de nieuwe werkwijze vanuit de omgevingsvisie en de eisen die vanuit de samenleving aan ons worden gesteld in het kader van de omgevingsvisie. 
In het bedrag op dit taakveld, zijn ook de kosten voor het toezicht op de aanleg van glasvezel verwerkt. Deze kosten waren niet opgenomen in de begroting. Dit leidt tot een nadeel van € 61.000. Echter, deze kosten worden volledig vergoed door de kabelexploitanten, waardoor dit geen invloed heeft op het rekeningsaldo (zie ook Baten).

Wonen en bouwen
De in 2015 ontvangen ISV subsidie van € 52.000 voor geluidsanering in 3 woningen aan de Heerenveenseweg hebben we nu terug moeten betalen aan het ministerie omdat wij geen gebruik hebben gemaakt van deze subsidie.
De doorbelasting vanuit de andere taakvelden valt lager uit dan begroot. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door een lagere doorbelasting van loonkosten. 

BATEN

Ruimtelijke ordening
In 2019 is een bedrag van € 38.000 aan dwangsommen en leges wijzigingsplannen ontvangen. Deze ontvangsten waren niet begroot en leiden in 2019 tot een incidenteel voordeel. 
Daarnaast is binnen dit taakveld de vergoeding (€ 61.000) voor de gemaakte kosten voor toezicht op de aanleg van glasvezel geboekt. Zie ook Lasten. 

Wonen en bouwen
De inkomsten uit bouwvergunningen zijn lager dan begroot wat een nadeel oplevert van € 33.000. Waar we eerst nog de begroting naar boven hebben bijgesteld op basis van de gerealiseerde cijfers over 2018, blijkt dat dat toch te optimistisch geweest. 
Daarnaast is de vooruit ontvangen ISV subsidie voor geluidswerende maatregelen van € 52.000 vrijgevallen. Deze subsidie is niet gebruikt en dus terugbetaald. Zie ook lasten. 

Mutaties reserves
Voor de onttrekking uit de algemene reserve zijn twee bedragen geraamd, € 35.000 voor onderzoek naar mogelijkheden om ons gemeentelijk vastgoed te verduurzamen (EPA adviezen) en € 24.000 voor de omgevingsvisie. Beide zijn projecten die overgeheveld zijn uit 2018. In 2019 is € 9.000 uitgegeven ten behoeve van de omgevingsvisie en € 7.000 ten behoeve van de EPA adviezen. Deze bedragen zijn dan ook onttrokken uit de reserve.

Algemeen budget Investeringskalender + ambities
In 2019 zijn geen investeringen gedaan ten laste van het algemeen budget Investeringskalender. Voorstel is om het krediet over te hevelen naar 2020, zodat de middelen beschikbaar blijven voor de investeringskalender. 

Hoofdstraat Oost 52 Wolvega
Om het karakteristieke pand aan de Hoofdstraat Oost 52 te behouden is de voormalige burgemeesterswoning aangekocht. Met als doel om een gemeentelijke monumenten status aan het pand toe te kennen en het daarna te verkopen. Inmiddels is het pand een gemeentelijk monument. Het onderhandelingsresultaat heeft geresulteerd in een lager aankoopbedrag.

Lindedijk 3 Nijetrijne
Ten behoeve van de ontwikkeling van het gebied Driewegsluis is de voormalige burgwachterswoning, Lindedijk 3 te Nijetrijne, van de provincie Fryslân gekocht. Het onderhandelingsresultaat heeft geresulteerd in een lager aankoopbedrag.

Jaarrekening 2019 ten opzichte van actuele begroting 2019
De lasten zijn hoger (nadeel € 77.000) en de baten zijn hoger (voordeel € 11.053.000). Dit is per saldo een voordeel van € 10.976.000 ten opzichte van de actuele begroting.

Treasury
Op het taakveld treasury staat de rente die we moeten betalen over de korte en langlopende geldleningen die we zijn aangegaan. De rente die we aan de grondexploitatie (2,61%) en overige investeringen (rekenrente 2%) mogen toerekenen worden hierop in mindering gebracht. Wat resteert is het renteresultaat. De lasten en baten op het taakveld Treasury over 2019 zijn per saldo € 89.000 negatief. De reden hiervan is dat de gemiddelde werkelijk te betalen rente iets hoger ligt dan de rekenrente van 2% die we hanteren.

Overige baten en lasten
In 2019 hebben we gebruik gemaakt van een bureau, dat - op basis van no cure no pay - te veel door ons betaalde BTW bij de belastingdienst wist terug te vorderen. De teruggevorderde BTW (zie baten) bedraagt €114.000. De kosten die het bureau voor haar werkzaamheden bij ons in rekening heeft gebracht bedraagt €55.000. Deze kosten hadden we op voorhand niet begroot.  

OZB woningen en OZB niet-woningen
De werkelijk totale opbrengst OZB voor woningen en niet-woningen is afgerond € 4,8 miljoen. Dit is ondanks de tariefsverlaging voor de OZB die we hebben doorgevoerd per saldo € 63.000 meer dan we hadden begroot. De oorzaak hiervan ligt vooral in de hogere WOZ-waarde.

Belastingen overig
Het verschil van bijna € 10,8 miljoen tussen de raming en de werkelijke opbrengst komt doordat het risico op terugbetaling van de precariobelasting is vervallen. De netbeheerder heeft namelijk eind februari 2020 ons een aantal brieven gestuurd waarin zij de bezwaar- en beroepsprocedures intrekt. Met het vervallen van het risico op terugbetaling is de voorziening opgeheven.

Algemene uitkering en overige uitkeringen gemeentefonds
Het gemeentefonds is onze grootste inkomstenpost. Het kent voor 2019 de volgende soorten uitkeringen: 1) de Algemene uitkering, 2) de integratie-uitkering Sociaal domein en 3) de decentralisatie- en (overige) integratie-uitkeringen. In Weststellingwerf voegen we zowel op begrotingsbasis als bij de jaarstukken de Algemene uitkering (categorie 1) en de decentralisatie- en (overige) integratie-uitkeringen (categorie 3) samen.

1. Algemene uitkering
In 2019 hebben we grofweg € 39,4 miljoen aan algemene uitkering en decentralisatie- en (overige) integratie-uitkeringen ontvangen. Dat is zo'n € 131.000 meer dan we hadden begroot. Dat we over 2019 uiteindelijk meer in plaats van minder (dat was de verwachting namelijk op basis van de decembercirculaire) hebben ontvangen komt vooral door een ontvangst van bijna € 300.000 in januari 2020. Die extra bijdrage hangt samen met de trap op - trap af systematiek. Ook gedurende 2020 en 2021 kunnen er nog correcties over de uitkering van 2019 komen, omdat het Rijk nog zo'n 2 jaar herberekeningen maakt. De eerstvolgende (grotere) correctie over 2019 wordt verwacht bij de mei-circulaire van 2020 als het Rijk nieuwe informatie geeft over de Algemene uitkering. Het correctiebedrag uit de mei-circulaire nemen we vanwege het late moment waarop dit bekend is niet mee in het resultaat van deze jaarrekening. 

2. Integratie-uitkering Sociaal domein
De in 2019 daadwerkelijk ontvangen integratie-uitkering Sociaal domein is nagenoeg gelijk aan het begrote bedrag. 

Overige baten en lasten
Het per saldo positieve resultaat van € 80.000 wordt verklaard door enerzijds de niet begrote opbrengst (terugvordering BTW) van afgerond €114.000 en de afboeking van ruim € 34.000 aan dubieuze debiteuren.

De definitie van overhead luidt:
Alle kosten die samenhangen met de sturing en ondersteuning van de medewerkers in het primaire proces.

Bedrijfskosten die direct betrekking hebben op activiteiten die gericht zijn op de externe klant zijn dus geen overhead maar zijn in de betreffende taakvelden opgenomen. Bedrijfskosten die niet direct aan de taakvelden kunnen worden toegerekend zijn dus overheadkosten. Deze bestaan uit personele kosten, huisvesting, ICT, communicatie en nog wat overige bedrijfsvoeringskosten.

Toerekening aan kostendekkende activiteiten
Alle directe kosten zijn rechtstreeks toegerekend aan de taakvelden. Voor taakvelden waar kostendekkende tarieven het uitgangspunt zijn, zoals bij de exploitatie afvalinzameling en riolering, wordt een opslag voor de overheadkosten toegepast. De opslag is een percentage van de directe salariskosten. De overhead waarmee wij hebben gerekend is 95%.

Tractie 2018
In 2018 was eind van het jaar een bestelling geplaatst. De auto kon echter pas in 2019 worden geleverd. Daarom is bij de jaarrekening een deel van het nog beschikbare krediet meegenomen naar 2019. De wagen is geleverd en in gebruik genomen. Dit krediet kan worden afgesloten.

Tractie 2019
Eind 2019 is een bestelling geplaatst voor 1 voertuig (snippercombi ). Deze kan echter pas in 2020 worden geleverd. Daarom wordt voorgesteld om € 50.000 mee te nemen naar 2020. 

Vervangen rioolvoertuig
Het voertuig is besteld, maar wordt in het voorjaar 2020 geleverd. Voorstel is om dit krediet in zijn geheel over te hevelen naar 2020. 

Informatiseringsjaarplan 2018
Het krediet kan worden afgesloten.

Informatiseringsjaarplan 2019
Het restant wordt veroorzaakt door het feit dat projecten vanuit 2019 doorlopen in 2020 en facturatie eveneens in 2020 zal plaatsvinden.

Vervanging hardware 2019 / software 2019
Het restant van € 403.000 is nodig voor de vervanging van Microsoft Office (€ 255.000). Dit is wegens het uitlopen van de realisatie van de nieuwe infrastructuur doorgeschoven naar 2020. De Vervanging van het Content Management Systeem (voorkant websites van OWO) en het toegangssysteem binnen de drie gemeenten is gestart en zal naar verwachting in 2020 worden gerealiseerd. Daarnaast staat er nog een aangegane verplichting van € 153.188 voor de laatste fase van de nieuwe infrastructuur.

ICT ontwikkelingen 2019
Dit krediet is bij de voorjaarsnota 2019 beschikbaar gesteld in verband met verwachte tekorten op vervanging ICT-infrastructuur, uitbreiding en duurdere Microsoft licenties, vervroegde migratie Oracle, vervroegde vervanging netwerkcomponenten en verwachte investering in een testomgeving voor de keten. Daarnaast is in de loop van het jaar besloten de iService kosten voor Pink hier eveneens uit te betalen en de extra kosten de door uitgestelde migratie.

In een aantal programma's zijn de uitgaven hoger geweest dan het door de raad geautoriseerde bedrag.
De kadernota rechtmatigheid van het BBV zegt hier onder andere het volgende over:

Programma 0
Als gevolg van een lagere rekenrente moesten de voorzieningen voor de wethouderspensioenen verhoogd worden met € 1.047.000. De actuariële berekening van de pensioenen is pas eind 2019 bekend geworden. Dit kon toen niet meer door de raad geautoriseerd worden.
Er is voor € 32.000 meer reisdocumenten en gezondheidsverklaringen afgegeven dan verwacht, hierdoor zijn er meer lasten dan begroot. Omdat de baten ook zijn gestegen heeft dit geen gevolgen voor het saldo.

Programma 2
Een groot deel van de vrijval van de voorziening precariobelasting € 8.436.000 is via dit programma gedoteerd aan de reserve investeringsambities. Dit is een balansmutatie die via de exploitatie budgettair neutraal verloopt. Dat de voorziening precariobelasting vrij kan vallen is pas in februari 2020 definitief geworden.
Naast deze storting is het budget van dit programma met € 37.000 overschreden. Bij de najaarsnota was nog de verwachting dat de extra kosten voor onderhoud, eikenprocessierups enzovoort konden worden opgevangen binnen het totale budget van programma 2. Dit is echter maar deels gelukt.

Programma 4
Door het sluiten van obs De Triangel is het gebouw leeg komen te staan. Bij de najaarsnota 2019 is het verschil tussen verwachte opbrengst en de boekwaarde afgeboekt als nadeel voor de exploitatie. De definitieve verkoopopbrengst was toen nog niet bekend. Het gebouw is eind 2019 verkocht en van de opbrengst is de boekwaarde afgeboekt. De overschrijding van de lasten is € 270.000, hier staat een opbrengst van € 270.000 tegenover.
Het leerlingenvervoer is een open einde regeling en dit heeft voor extra uitgaven van €124.000 gezorgd die niet waren begroot.

Programma 6
De extra uitgaven bij dit programma waren bij de najaarsnota nog niet goed in beeld. Er is wel aangegeven dat de budgetten onder druk staan, maar een eindejaarsprognose kon niet worden gegeven. Het gaat dan om extra kosten voor het beleidsveld WMO van € 1.589.000. Voor het beleidsveld Jeugd is wel meer grip op de cijfers gekomen maar toch was het begrote bedrag niet voldoende, de extra kosten waren € 498.000. Dit zijn open einde regelingen. In programma 6 en bij de toelichting op de cijfers van programma 6 staat een uitgebreide analyse van deze tekorten. Daarnaast zijn er ook meer personele kosten toegerekend aan de gebiedsteams.

Programma 7
het aanbod van deelstromen van afval op ons brengstation in 2019 is toegenomen. Daardoor zijn de verwerkingskosten van alle aangeboden deelstromen over het begrote bedrag gegaan. Er staan echter ook opbrengsten vanuit het brengstation tegenover.

Algemene dekkingsmiddelen
In 2019 is er een onderzoek geweest naar onze btw aangiften van de vorige jaren. Daaruit is gebleken dat we geld terug kunnen krijgen. De kosten van dit onderzoek van € 55.000 zijn niet begroot. Hier staat een btw teruggave van € 114.000 tegenover.

Het renteresultaat is per saldo € 89.000 negatief. De reden hiervan is dat de gemiddelde werkelijk te betalen rente iets hoger ligt dan de rekenrente van 2% die we hanteren.