Programma 6 | Sociaal domein

• Samenkracht en burgerparticipatie
• Toegang en eerstelijnsvoorziening
• Inkomensregelingen
• WSW en beschut werk
• Arbeidsparticipatie
• Maatwerkvoorzieningen (Wmo)
• Maatwerkdienstverlening 18+
• Hulp bij het huishouden (Wmo)
• Begeleiding (Wmo)
• Dagbesteding (Wmo)
• Overige maatwerkarrangementen (Wmo)
• Maatwerkdienstverlening 18-
• Jeugdhulp begeleiding
• Jeugdhulp behandeling
• Jeugdhulp dagbesteding
• Jeugdhulp zonder verblijf overig
• Pleegzorg
• Gezinsgericht
• Jeugdhulp met verblijf overig
• Jeugdhulp behandeling GGZ zonderverblijf
• Jeugdhulp crisis/LTA/GGZ-verblijf
• Gesloten plaatsing
• Geëscaleerde zorg 18+
• Beschermd wonen (Wmo)
• Maatschappelijke- en vrouwenopvang (Wmo)
• Geëscaleerde zorg 18-
• Jeugdbescherming
• Jeugdreclassering

Indexatie
Wmo maatwerkvoorzieningen
Voor de Wmo kopen wij verschillende producten in, zoals hulp bij het huishouden of dagbesteding. Wij hebben contracten met zorgaanbieders die de diensten voor ons leveren. Als gemeente hebben wij een zorgplicht tegenover onze inwoners. Dit houdt in dat wij de inwoners die het nodig hebben moeten ondersteunen. Dat doen wij door op de inwoner afgestemde maatwerkvoorziening.

Voor de indexatie van 2025 hebben we rekening gehouden met het positieve resultaat in de jaarrekening van € 225.000 voor het beleidsveld Wmo. In 2026 vindt er een nieuwe aanbesteding plaats voor maatwerkarrangementen Wmo. Op dit moment vindt de marktconsultatie plaats voor het bepalen van de producten. Daarna zal er een berekening worden uitgevoerd door adviesbureau Berenschot. We hebben nog geen zicht op de uitkomst hiervan. Voor de indexatie 2026 zijn we uitgegaan van de definitieve Overheidsbijdrage in de Arbeidskostenontwikkeling (OVA) 2024.

Jeugdhulp
We hebben de cijfers van de jaarrekening 2024 Jeugdhulp geanalyseerd. We hadden geprognotiseerd dat de kosten in 2024 sterk zouden oplopen in verband met de nieuwe aanbesteding en de ontwikkeling die we zagen in de jeugdhulpkosten. Na analyse blijkt dat dit een tijdelijk effect in (vooral) het 1e half jaar van 2024 te zijn geweest. Voor 2024 hebben we de kosten Jeugdhulp uiteindelijk ook ongeveer € 1,2 miljoen te hoog ingeschat. Op basis van deze eerdere inschatting hebben we afgelopen jaar het budget Jeugdhulp voor 2025 e.v. al structureel verhoogd met € 1.046.550. We verwachten dat door deze eerdere budgetverhoging het niet nodig is het huidige jeugdhulpbudget in 2025 ook nog te indexeren.
In 2026 verwachten we het jeugdhulpbudget wel weer te moeten indexeren. Voor de indexatie 2026 zijn we uitgegaan van de definitieve Overheidsbijdrage in de Arbeidskostenontwikkeling (OVA) 2024. 

Specifieke uitkering
BUIG
Op basis van de voorlopige beschikking 2025 ontvangen we € 565.000 meer budget BUIG van het Rijk dan dat we hebben opgenomen in onze meerjarenraming. We verwachten dat we het extra budget volledig nodig hebben voor het indexeren van de uitkeringen. Vandaar dat dit bedrag zowel aan de baten- als de lastenkant is opgenomen.

Opvang Oekraïners
In de begroting hebben we rekening gehouden met € 2,5 miljoen baten. Door de verlaging van het normbedrag, het aflopen van een aantal huurcontracten en het beëindigen van de opvanglocatie aan de Heerenveenseweg/Smalle Weegbree worden minder inkomsten verwacht uit het normbedrag voor Oekraïne opvang. Verlengingen van bestaande locaties en nieuw te realiseren locaties zijn niet meegenomen in de verwachte inkomsten. We moeten de baten verlagen met € 375.000. Doordat het budget voor de opvang van Oekraïners neutraal in de begroting staat verlagen we de lasten ook met € 375.000.

Wet inburgering
Voor inburgeringsvoorzieningen ontvangen wij een specifieke uitkering inburgeringsvoorzieningen. Bijvoorbeeld voor de inkoop van een leertraject, het Participatieverklaringstraject, de Module Arbeidsmarkt en Participatie, maatschappelijke begeleiding en de kosten voor een tolk. We krijgen in 2025 € 509.000. Deze extra middelen moeten aan zowel de baten als de lastenkant geraamd worden, zodat uw raad deze uitgaven autoriseert. Voor ons saldo is de SPUK budgettair neutraal. 

Onderwijsroute
Voor inkoop van de onderwijsroute ontvangen wij een aanvulling (€ 22.500) op de specifieke uitkering onderwijsroute. De onderwijsroute is een van leerroutes om in te burgeren. Dit is voor de realisatie van het aanbod voor de onderwijsroute en voor voorzieningen die, als gevolg van het ontbreken van aanbod van de onderwijsroute is ontstaan. Deze extra middelen moeten aan zowel de baten als de lastenkant geraamd worden, zodat uw raad deze uitgaven autoriseert. Voor ons saldo is de SPUK budgettair neutraal. 

Brede spuk
De Brede SPUK-regeling is voor alle gemeenten beschikbaar gesteld voor sport en bewegen, gezondheidsbevordering, cultuurparticipatie en de sociale basis. De stip op de horizon is een gezonde generatie in 2040. De Brede SPUK wordt in 2025 geïndexeerd door het Rijk. Deze extra middelen moeten aan zowel de baten als de lastenkant geraamd worden, zodat uw raad deze uitgaven autoriseert. Voor ons saldo is de SPUK budgettair neutraal.

ESF Samen aan de slag 2024-2025
In oktober 2024 hebben we besloten een overeenkomst aan te gaan met de centrumgemeente Leeuwarden voor het project ‘Samen aan de slag 2024-2025’, waardoor we subsidie gaan ontvangen uit het Europees Sociaal Fonds en uit willen geven voor de uitvoering van het participatiebeleid. Voor Weststellingwerf gaat het om een ESF-subsidie (periode 2024-2025) van € 66.300 en een cofinanciering van € 107.300. Deze cofinanciering is reeds gedekt via het taakveld inkoop re-integratietrajecten. De subsidie ESF ter hoogte van € 66.300 willen we aan de lastenkant voor 2025 verhogen (dan maken we de extra kosten) en de batenkant in 2026 (dan ontvangen we deze).

Nieuwe ontwikkeling
Onderhoud dorpshuizen Harten 10
Stichting Harten10 ondersteunt al meer dan negen jaar bij het meerjarigonderhoud van de dorpshuizen. Zij monitoren, controleren, adviseren en beheren de onderhoudssubsidie van de dorpshuizen. Dit is vastgelegd in een prestatieovereenkomst met de gemeente. In 2023 liep deze overeenkomst af en zijn er gesprekken geweest voor een nieuwe overeenkomst. Uit de gesprekken en meerjarigonderhoudsplannen (MJOP) bleek dat de huidige onderhoudssubsidie lang niet toereikend is voor het onderhoud wat nodig is om de dorpshuizen in stand te houden. De oorzaken van de financiële tekorten zijn grotendeels te herleiden uit de hoge inflatie, de extreem gestegen bouwkosten en een aantal grote onderhoudsinvesteringen die de komende jaren moeten worden uitgevoerd. Door voor vier jaar de onderhoudssubsidie te verhogen en indexeren, kan het grote onderhoud in combinatie met de verduurzamingsubsidie worden gerealiseerd. Na deze prestatieovereenkomst zal er een duurzame MJOP worden opgesteld voor twee termijnen.

Renovatie en verduurzaming dorpshuis Oosterstreek
Voor de renovatie en verduurzaming van dorpshuis Oosterstreek heeft de gemeenteraad een motie aangenomen voor het beschikbaar stellen van een gemeentelijke subsidie van maximaal € 200.000. De subsidie is onderdeel van een totale investering van € 700.000 waarbij € 500.000 wordt aangetrokken door middel van fondsen en externe subsidies. Voor het aantrekken van deze externe financiering is het cruciaal dat de gemeente ook een bijdrage levert. Daarnaast heeft de gemeenteraad uitgesproken dat zij alle dorpshuizen zo duurzaam mogelijk willen hebben. Dorpshuis Oosterstreek moet nog grote stappen maken om tot een duurzaam dorpshuis te komen. Andere dorpshuizen in de gemeente hebben al verduurzamingsplannen kunnen uitvoeren door onder andere de verduurzamingssubsidie. Ook wordt met deze renovatie, naast verduurzaming, de nadruk gelegd op het aantrekkelijk en toegankelijk maken van het dorpshuis. Hiermee wordt de toekomstbestendigheid van het dorpshuis vergroot. 

Zelfoogsttuin
Wij willen middelen inzetten voor de creatie en de exploitatie van een zelfoogsttuin. Een zelfoogsttuin is een stuk grond waarop groente en fruit wordt verbouwd, hier kunnen inwoners met een laag inkomen wekelijks (in het groeiseizoen) gratis groente en fruit oogsten om te gebruiken in hun maaltijden. Op het terrein van de zelfoogsttuin wordt ook een ontmoetingsplek ingericht, zodat inwoners die gebruik maken van de tuin met elkaar in gesprek kunnen raken. Daarnaast is het mogelijk om je als vrijwilliger voor de tuin in te zetten. Het hebben van een zelfoogsttuin in onze gemeente helpt om verschillende doelen te bereiken binnen het Sociaal Domein. 
Het aanleggen van de zelfoogsttuin en de exploitatie ervan voor de eerste drie jaar, ligt in handen van de stichting Sociaal & Vitaal. Deze stichting beheert momenteel ook de zelfoogsttuin in de gemeente Heerenveen. Het is de bedoeling dat het beheer van de zelfoogsttuin na deze drie jaar in handen komt van een stichting die wordt opgezet en geleid door inwoners van de gemeente Weststellingwerf. De kosten (met een gedeeltelijke dekking vanuit LEADER-bijdrage), afhankelijk van de staat van het stuk land, zijn de kosten die worden gemaakt om de tuin gereed te krijgen voor het eerste seizoen. Daarna zijn er jaarlijkse exploitatiekosten voor onder andere inzaaien en onderhoud.

Talentenplek en MDT-divers
De Talentenplek in Noordwolde is in 2021 gestart vanuit het project Bestemming Noordwolde fase 6 (tot en met 2023). Doel van de Talentenplek is om (kwetsbare) jongeren op te laten groeien tot kansrijke en weerbare volwassenen door 1-op-1 begeleiding bij individuele doelen. De ervaringen met de Talentenplek waren zo positief dat wij de Talentenplek in Noordwolde wilde borgen en ook uitbreiden naar Wolvega. Dit geven we vorm door als gemeente aan te sluiten bij het project MDT Divers. MDT staat voor maatschappelijke diensttijd en biedt jongeren de kans om gedurende een aantal weken tot maanden hun talenten te ontdekken, iets te doen voor de samenleving en anderen te ontmoeten. Inmiddels hebben wij de afgelopen drie jaar 121 jongeren kunnen ondersteunen en de verwachting is dat wij voor het einde van jaar op 155 zitten. Hiermee is ruimschoots voldaan aan de doelstelling van 150 jongeren in drie jaar. Door het structureel te maken, en het samenvoegen van de talentenplek en MDT-Divers, blijven wij de jongeren in onze gemeente de mogelijkheid bieden om te participeren en te werken aan hun eigen ontwikkeling in eigen regie onder de naam Talentenplek. Wij werken hiermee aan de sociale cohesie. Door zowel in Noordwolde (To-B) en in Wolvega een locatie te bieden hoeven de jongeren niet extra te reizen.

Lokale inclusie agenda
Sinds 2016 geldt in Nederland het VN-verdrag Handicap. In het verdrag zijn de rechten van mensen met alle soorten handicaps die mensen kunnen beperken in het meedoen in de samenleving opgenomen. Het gaat zowel om lichamelijke als mentale (psychische en verstandelijke) beperkingen en chronische ziekten. Deze beperkingen ervaren mensen in al hun levensfasen, van kind, tot jongere, volwassene en oudere.
In een inclusieve samenleving kan iedereen meedoen en wordt niemand gediscrimineerd of uitgesloten. Voor mensen met een beperking betekent een inclusieve samenleving dat ze meedoen op voet van gelijkheid, dat ze regie hebben over hun eigen leven en dat ze toegang hebben tot dezelfde voorzieningen en diensten als mensen zonder beperking.
Wanneer het gaat over ‘inclusie’ wordt vaak een bredere groep bedoeld. Niet alleen de groep mensen met een beperking, maar ook andere groepen die om verschillende redenen worden uitgesloten van volwaardige deelname aan de samenleving, denk aan leeftijd, etnische herkomst, seksuele oriëntatie of genderidentiteit. Daarbij staan gelijke behandeling en gelijkwaardig meedoen centraal.

Het VN-verdrag Handicap stelt ook eisen aan ons als gemeente. Als gemeenten zijn wij verplicht om een Lokale Inclusie Agenda (LIA) op te stellen. Binnen onze gemeente hebben wij nog geen Lokale Inclusie Agenda opgesteld. Om de Lokale Inclusie Agenda op te stellen zijn extra financiële middelen nodig.