Overzicht | algemene dekkingsmiddelen

Portefeuillehouder(s)	Hoen
Organisatie	Advies & Ondersteuning

 

• OZB woningen
• OZB niet-woningen
• Belastingen overig
• Economische promotie
• Algemene uitkering en overige uitkeringen gemeentefonds
• Treasury

Algemene dekkingsmiddelen zijn inkomsten die een gemeente vrij kan besteden. Dit in tegenstelling tot de specifieke dekkingsmiddelen zoals de opbrengst afvalstoffenheffing en de rioolheffing. De specifieke dekkingsmiddelen staan opgenomen in de betreffende programma’s onder de baten.

Algemene dekkingsmiddelen zijn bedoeld om de activiteiten binnen de programma's te betalen. Algemene dekkingsmiddelen zijn:
• Lokale heffingen, waarvan de besteding van de opbrengst niet gebonden is, zoals de onroerende zaak- en toeristenbelasting.
• Algemene uitkering en overige uitkeringen uit het gemeentefonds. Een grote uitkering die we van het Rijk ontvangen is de Algemene uitkering uit het gemeentefonds. We kunnen deze uitkering vrij besteden. De verantwoording vindt plaats aan de gemeenteraad onder meer via de jaarstukken.
• Dividend, een vergoeding die wordt uitbetaald aan de aandeelhouders.
• Saldo van de financieringsfunctie, dit is het verschil tussen de toegerekende rente aan de programma's en de werkelijk betaalde rente over de lang- en kortlopende leningen. Ook wel het renteresultaat genoemd.
• Overige algemene dekkingsmiddelen. Dit zijn de overige inkomsten waar geen bestedingsdoel voor is bepaald.

De gemeenteraad heeft geen invloed op de Algemene uitkering uit het gemeentefonds of het dividend wat een gemeente ontvangt. De gemeenteraad kan wel invloed uitoefenen op de hoogte van de lokale heffingen. Dit staat uitgelegd in de paragraaf over lokale heffingen. Een toelichting op het renteresultaat moet worden opgenomen in de paragraaf Financiering.

Gemeentelijke belastingen
Naast de twee taakvelden "OZB woningen" en "OZB niet-woningen" wordt hier ook het taakveld "Belastingen overig" opgenomen.  Hieronder valt de reclamebelasting. Onder het taakveld Economische promotie vallen de toeristenbelasting en de forensenbelasting.

Woonlasten
Onder woonlasten vallen de onroerend zaakbelasting, de riool- en afvalstoffenheffing. Jaarlijks voert het Coelo een benchmark woonlasten uit. Voor de uitkomsten van de benchmark 2022 verwijzen wij u naar de paragraaf lokale heffingen.

Gemeentefonds
We ontvingen ook afgelopen jaar geld van het Rijk uit het gemeentefonds. In 2022 was dat € 59,3 miljoen. Hiervan hebben we een groot deel van onze uitgaven betaald. Het gemeentefonds kent de volgende soorten uitkeringen: 1) de Algemene uitkering, 2) de integratie-uitkering  en 3) de decentralisatie- en (overige) integratie-uitkeringen. In Weststellingwerf voegen we zowel op begrotingsbasis als bij de jaarstukken al deze verschillende soorten uitkeringen samen. 

Jaarlijks ontvangen we, volgens een vastgesteld verdeelsysteem, een uitkering uit het gemeentefonds. In het verdeelsysteem wordt rekening gehouden met de onderlinge verschillen in de kosten waar een gemeente voor staat en de draagkracht van gemeenten (de belastingcapaciteit). Dit jaar hebben we op vier momenten informatie over de gemeentefondsuitkering ontvangen.  Wij informeerden de raad via diverse afzonderlijke memo's over uitkering van het gemeentefonds. 

Afgelopen jaar nam het kabinet een besluit over een nieuw verdeelmodel van het gemeentefonds. Dat betekent dat het gemeentefonds per 1 januari 2023 op een andere manier over de Nederlandse gemeenten wordt verdeeld. Wij namen de gevolgen van deze nieuwe verdeling op in onze begroting. 

De ontwikkeling van de algemene uitkering wordt verder voor een belangrijk deel bepaald door de ontwikkeling van de rijksuitgaven. Volgens het systeem van ‘samen de trap op en samen de trap af’ hebben wijzigingen in de rijksuitgaven direct invloed op de omvang van het gemeentefonds. Dit noemen we het accres. Stijgen de rijksuitgaven, dan stijgt de uitkering uit het gemeentefonds ook. Dalen de rijksuitgaven, dan daalt de uitkering uit het gemeentefonds mee. Het Rijk besloot afgelopen jaar, in overleg met de VNG, om een deel van het accres te bevriezen voor de jaren 2022 tot en met 2025. Het Rijk nam  dit besluit om te grote schommelingen in de algemene uitkering en dus in de inkomsten van de gemeente te voorkomen.

Compensatie coronamaatregelen
Ook in 2022 kregen wij nog gelden van het Rijk als gevolg van de genomen coronamaatregelen. Deze inkomsten en de uitgaven die daar tegenover stonden verantwoorden we in de paragraaf Gevolgen corona. In 2022 ontvingen we de coronagelden voor het laatst. Het restant van de coronagelden valt vrij bij deze jaarrekening. 

Specifieke uitkeringen
Naast de algemene uitkering bestaan er specifieke uitkeringen (spuk). Deze uitkeringen mogen we niet vrij besteden. Ze zijn voor een specifiek doel. We zagen ook dit jaar een grote toename in het aantal specifieke uitkeringen. In 2019 hadden we 5 specifieke uitkeringen. In 2022 hadden we maar liefst 20 van deze uitkeringen. Omdat deze uitkeringen voor een specifiek doel zijn, verantwoorden we ze bij het desbetreffende programma. Ook verantwoorden we ze in de Sisa-verantwoording verderop in deze jaarrekening. 

Treasury
Op het taakveld treasury staan alle rentelasten en rentebaten. De rentelasten worden vervolgens toegerekend aan de overige taakvelden. Deze manier van rentetoerekening is op grond van de voorschriften verplicht gesteld. Het saldo tussen de rente die is toegerekend aan de taakvelden en de werkelijk te betalen rente blijft op dit taakveld staan. Ook staan op dit taakveld de ontvangen dividenduitkeringen. 
Onze liquiditeitspositie is positief, dat houdt in dat wij onze overtollige middelen bij de Schatkist hadden staan. Vanwege de negatieve marktrente was er geen aanleiding om onze overtollige middelen in de markt uit te zetten. Het Rijk garandeerde ons namelijk een vergoeding van minimaal 0%.

De toelichting op deze cijfers staat bij het onderdeel jaarrekening, overzicht van baten en lasten, algemene dekkingsmiddelen.