Algemene dekkingsmiddelen zijn inkomsten die een gemeente vrij kan besteden. Dit in tegenstelling tot de specifieke dekkingsmiddelen zoals de opbrengst afvalstoffenheffing en de rioolheffing. De specifieke dekkingsmiddelen staan opgenomen in de betreffende programma’s onder de baten.
Woonlasten
Jaarlijks voert het Coelo een benchmark woonlasten uit. Voor de uitkomsten van de benchmark 2023 verwijzen wij u naar de paragraaf lokale heffingen.
Gemeentefonds
We ontvingen ook afgelopen jaar geld van het Rijk uit het gemeentefonds. In 2023 was dat € 61,0 miljoen. Hiervan hebben we een groot deel van onze uitgaven betaald. Het gemeentefonds kent de volgende soorten uitkeringen: 1) de Algemene uitkering, 2) de integratie-uitkering en 3) de decentralisatie- en (overige) integratie-uitkeringen. In Weststellingwerf voegen we zowel op begrotingsbasis als bij de jaarstukken al deze verschillende soorten uitkeringen samen.
Jaarlijks ontvangen we, volgens een vastgesteld verdeelsysteem, een uitkering uit het gemeentefonds. In het verdeelsysteem wordt rekening gehouden met de onderlinge verschillen in de kosten waar een gemeente voor staat en de draagkracht van gemeenten (de belastingcapaciteit). Dit jaar hebben we op drie momenten informatie over de gemeentefondsuitkering ontvangen. Wij informeerden de raad via diverse afzonderlijke memo's over uitkering van het gemeentefonds.
Per 1 januari 2023 wordt het gemeentefonds op een nieuwe manier verdeeld over de Nederlandse gemeenten. De gevolgen van dit nieuwe verdeelmodel hadden we reeds opgenomen in onze begroting.
Verder was er het afgelopen jaar veel te doen over de terugval in inkomsten vanuit het gemeentefonds vanaf 2026, het zogenoemde ravijn. Naast de opschalingskorting heeft het Rijk namelijk eenzijdig besloten tot een nieuwe financieringssystematiek. Deze ontwikkelingen zorgen er voor dat het gemeentefonds en daarmee de inkomsten van de gemeenten sterk afnemen. Helaas lijken de oplossingen nog ver weg.
Specifieke uitkeringen
Naast de algemene uitkering bestaan er specifieke uitkeringen (spuk). Deze uitkeringen mogen we niet vrij besteden. Ze zijn voor een specifiek doel. We zagen ook dit jaar weer een grote toename in het aantal specifieke uitkeringen. In 2019 hadden we 5 specifieke uitkeringen. In 2023 hadden we maar liefst 25 van deze uitkeringen. De Nederlandse gemeenten pleiten bij het Rijk voor minder specifieke uitkeringen om zo beleidsvrijheid te vergroten en administratieve lasten te verminderen. Omdat deze uitkeringen voor een specifiek doel zijn, verantwoorden we ze bij het desbetreffende programma. Ook verantwoorden we ze in de Sisa-verantwoording verderop in deze jaarrekening.