Klimaat en duurzaamheid
Wij hebben verder gewerkt aan een duurzaam en energieneutraal Weststellingwerf. In 2023 is het volgende gerealiseerd.
Beleidsbrief Klimaat en Duurzaamheid 2023
In december ontving u de Beleidsbrief Klimaat en Duurzaamheid 2023. We zijn gestart met de voorbereiding van de Beleidsbrief 2024.
Warmtetransitie bebouwde omgeving
Het door uw raad vastgestelde Transitievisie OWO hebben wij uitgewerkt in een OWO-Uitvoeringsprogramma en OWO-Actieplan. Het Uitvoeringsprogramma en OWO-Actieplan heeft u ontvangen. Tijdens de informatieve OWO-raadsbijeenkomst in het Biocentrum te Oosterwolde bent u hierover bijgepraat.
In deze fase wordt vooral ingezet op energie besparen het uitvoeren van het Nationaal Isolatieprogramma (zie hierna) en het bieden van handelingsperspectief (haalbaar en betaalbaar voor iedereen). Wij doen dat vanuit, het nog op te zetten OWO-Energiebureau. De eerste stappen zijn gezet voor het werven van personeel hiervoor.
Deze nieuwe OWO medewerkers gaan in eerste aanleg onze inwoners, en dan vooral de minder ‘zelfredzame’ woningeigenaren, helpen bij het alles wat nodig is om de woning aardgasvrij(ready) te maken.
Nationaal Isolatieprogramma (NIP)
In 2023 is bij het Rijk gefaseerd geld aangevraagd om particuliere woningeigenaren in onze gemeente (woningen met een energielabel D, E, F of G en een WOZ-waarde lager dan € 308.000) financieel te ondersteunen bij woningisolatie. De aanvragen zijn door het Rijk gehonoreerd. Het verstrekken van subsidie gaan wij in samenwerking doen met de Friese gemeenten en de provincie Fryslân.
De deelnemende Friese gemeenten zijn gestart met het opzetten van een digitaal subsidieplatform en bijbehorend communicatietraject. Met ondersteuning van de provincie Fryslân is hiertoe gestart met een Europese Aanbesteding (de subsidieregeling komt in de eerste helft van 2024 in uitvoering).
De provincie Fryslân is begonnen met het opzetten van een aanvullende financiële regeling, die het mogelijk moet maken om met inkomsten uit Windpark Fryslân het subsidiebedrag voor particuliere woningeigenaren te verhogen.
Soortenmanagementplan (SMP)
Het (na-)isoleren van woningen kan negatieve effecten hebben op onder andere de vleermuizenpopulatie. Dat is in strijd met de Wet natuurbescherming. Samen met Ooststellingwerf en Opsterland is een Europese aanbesteding gestart voor het opstellen van een SMP. Op basis van een SMP kan vervolgens bij de provincie Fryslân onder voorwaarden een ontheffing worden aangevraagd in het kader van de Wet Natuurbescherming. Voor periode van ruim twee jaar dat het SMP wordt opgesteld is bij de provincie een tijdelijke ontheffing aangevraagd. Deze ontheffing is onder voorwaarden verleend. De voorbereiding van te realiseren alternatief huisvesting voor vleermuizen is gestart.
De kosten die voortkomen uit het SMP-traject worden voor circa de helft betaald door de provincie (via een door het Rijk aan de provincie uit te keren bijdrage, die vervolgens als subsidie wordt uitgekeerd aan de gemeente). Binnen het eind 2023 resterende budget Uitvoering Energietransitie en SpUk CDOKE is het resterende geld gereserveerd.
Regionale Energiestrategie Fryslân (RES-Fryslân) en Friese Energie Tafel (FET)
In 2023 is de RES Fryslân 1.0 provincie-breed geëvalueerd en herijkt. Eén van de conclusies is dat de opwek van duurzame energie onlosmakelijk is verbonden met de warmtetransitie/energiebesparing, de energie-infrastructuur en mienskips-energie.
In 2023 zijn deze vier programmapijlers bijeen gebracht in de Friese Energie Tafel (FET). Onze gemeente neemt deel aan deze bredere provinciale samenwerking. Met een memo informeerden wij uw raad hierover.
Regiodeal Zuidoost Friesland -Samen doen geeft energie-
Duurzame lokale energie is in de Regiodeal opgenomen als een verbindend thema tussen de pijlers Vitale Kernen en Veerkrachtig Landschap. In 2023 is bij het Rijk verlenging aangevraagd (zie ook paragraaf Regiodeal Zuidoost Friesland). Met financiële steun vanuit deze Regiodeal is verder gewerkt aan het onderzoek naar technische, juridische, sociale en financiële kansen (en belemmeringen) bij het opstellen van wijk- en dorpsuitvoeringsplannen voor de warmtetransitie bebouwde omgeving. Dit kan de gemeenten en inwoners in Zuidoost Fryslân in de toekomst helpen bij het planmatig aardgasvrij(ready) maken van woningen in de dorpen en wijken.
Maatregelen aanpak energiearmoede
Het Rijk heeft in verschillende tranches geld beschikbaar gesteld voor het nemen van maatregelen aanpak energiearmoede. De bestedingsperiode is verlengd tot eind 2025. Met inzet van het in de eerste tranche ontvangen geld, is in 2023 voor de huishoudens met de laagste inkomens (de huishoudens die eerder de energietoeslag hebben ontvangen) uitvoering gegeven aan het project Energiecoachgesprek met witgoedwissel. Het project is afgerond en geëvalueerd (met een informatieve memo hebben wij uw raad hierover geïnformeerd). Het project was succesvol. Eind 2023 zijn wij gestart met de voorbereiding om hieraan een vervolg te geven.
Communicatie en samenwerken
In 2023 hebben wij het onderwerp duurzaamheid structureel meegenomen in de reguliere basiscommunicatie. Er zijn voorbereidende stappen gezet om voor Klimaat & Duurzaamheid een communicatieplan met bijbehorende jaaragenda op te stellen.
CO2 prestatieladder
In 2023 zijn wij samen met Ooststellingwerf en Opsterland voor onze eigen organisatie gestart met het traject CO2 prestatieladder. Er is data verzameld om onze CO2-voetafdruk in de jaren 2022 en 2023 te gaan bepalen. Het is de aanloop naar verder reduceren van de CO2 uitstoot en het meetbaar maken van deze reductie. Er is een begin gemaakt met het opstellen van het hierbij behorende communicatieplan.
Uitvoeringcapaciteit Klimaat en Duurzaamheid
Begin 2023 hebben wij bij het Rijk een SpUk-aanvraag Capaciteit Decentrale Overheden voor Klimaat- en Energiebeleid (CDOKE) ingediend. Deze aanvraag is gehonoreerd en met ingang van 2023 ontvangt de gemeente jaarlijks geld voor extra personele capaciteit Klimaat en Duurzaamheid. In de loop van het jaar zijn de eerste stappen gezet tot deze capaciteitsuitbreiding.
Riolering
In 2023 is verdere uitvoering gegeven conform het Gemeentelijk Rioleringsplan 2021-2025.
Lokaal gezondheidsbeleid
Begin 2022 heeft de gemeenteraad het nieuwe lokaal gezondheidsbeleid vastgesteld. Hiermee richten we ons samen met interne en externe partijen op het bevorderen en beschermen van de gezondheid van onze inwoners. We zetten ons in om de sociaaleconomische gezondheidsverschillen te verkleinen door een gezonde leefstijl te stimuleren en een gezonde fysieke en sociale leefomgeving te realiseren.
De komende jaren wordt uitvoering gegeven aan de volgende uitgangspunten
• We benaderen gezondheid positief en breed;
• We zetten in op kansengelijkheid;
• Alle fases in de levensloop doen ertoe;
• Iedereen levert een bijdrage.
Hieraan werken we in de periode van 2022-2025 vanuit de volgende ambities:
• Een gezonde leefstijl;
• Een gezonde leefomgeving;
• Een gezonde geest.
Landelijk zijn er op het gebied van gezondheid ook verschillende ontwikkelingen. Er zijn verschillende akkoorden vastgesteld, zoals het Integraal Zorgakkoord (IZA) en het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA). Beoogd wordt een meer integrale aanpak op het gebied van zorg, preventie en het voorliggend veld te bereiken. Deze integraliteit op het gebied van preventie moet zorgen voor een gezondere samenleving en minder ondersteuningsvragen in 2040, om zo de druk op de zorg zoveel mogelijk te stabiliseren of af te zwakken. Om dit te bereiken is er een brede Specifieke Uitkering (SPUK) opgezet gericht op sport en bewegen, gezondheid en preventie en de sociale basis. De voorbereidingen hierop zijn in 2022 in gang gezet en hieraan is in 2023 een uitgebreid vervolg gegeven.