Leeswijzer

De leeswijzer vertelt hoe deze begroting is opgebouwd.

Als eerste hebben we de onderdelen:

• Begroting op Hoofdlijnen
• Begroting in één oogopslag
• Kerngegevens

Daarna volgt de beleidsbegroting die bestaat uit een programmaplan en uit paragrafen.

Programmaplan
In het programmaplan staan de programma's en drie overzichten. De cijfers uit deze onderdelen samen vormen het begrotingssaldo.

Programma’s

De indeling van de programma’s is als volgt:

• Taakvelden
• Beleidsnota’s
• Actuele ontwikkelingen en nieuw beleid
• Doelstellingen

In deze programmabegroting staan de doelstellingen centraal. Per doelstelling zijn er twee W-vragen uitgewerkt. De twee W-vragen luiden: “Wat willen we bereiken?” (gewenste maatschappelijke ambities en effecten) en “Wat doen we daarvoor?”

De doelstellingen zijn deze keer gebaseerd op de going concern taken. De going concern taken zijn de standaard acties en taken van de gemeente. De nieuwe taken die voortkomen uit het coalitieakkoord worden verwerkt in het collegeprogramma. 
De begroting 2023-2026 (going-concern) en het collegeprogramma 2022-2026 ( nieuwe taken, doelstellingen) worden gelijktijdig in de raad behandeld en vormen daarmee gezamenlijk de begroting 2023-2026. In de begroting 2024-2027 worden de doelstellingen uit het collegeprogramma samengevoegd met de going concern begroting.

• Beleidsindicatoren

De voorgeschreven beleidsindicatoren staan niet meer in de programma's maar zijn als bijlage opgenomen. Deze gegevens komen rechtstreeks van de website www.waarstaatjegemeente.nl. De beleidsindicatoren die wij als gemeente zelf willen presenteren staan wel in de betreffende programma's.

• Wat mag het kosten?

Per programma worden de baten en lasten per taakveld aangegeven. Daaronder wordt een vergelijking gemaakt tussen de ramingen uit de begroting jaarschijf 2023 met die van de vorige begroting jaarschijf 2022. En ook een vergelijking tussen de ramingen uit de begroting jaarschijf 2023 met die van het meerjarenperspectief (2024, 2025 en 2026).

Overzicht algemene dekkingsmiddelen
De algemene dekkingsmiddelen vormen de financiële dekking van de bestedingen in de programma’s 0 tot en met 8. Hier staan de taakvelden die betrekking hebben op de gemeentefondsuitkering, de gemeentelijke belastingen en het renteresultaat.

Andere overzichten
Er is een afzonderlijk overzicht van de kosten die samenhangen met de sturing en ondersteuning van de medewerkers in het primaire proces, het Overzicht Overhead, de (eventueel) verschuldigde vennootschapsbelasting en de overige baten en lasten. Hierin staat de verplichte post voor onvoorziene uitgaven, maar ook stelposten.

Paragrafen
Naast de programma's moeten gemeenten minimaal zeven programma overstijgende paragrafen in de begroting opnemen (BBV-verplichting). In de paragrafen staat belangrijke informatie waarmee u inzicht krijgt in de financiële positie van de gemeente, de beheersmatige aspecten en de risico's. Deze 7 verplichte paragrafen gaan over:

• lokale heffingen
• weerstandsvermogen en risicobeheersing
• onderhoud kapitaalgoederen
• financiering
• bedrijfsvoering
• verbonden partijen
• grondbeleid

Daarnaast hebben wij nog extra paragrafen opgenomen voor de OWO-samenwerking, de regiodeal en het Dynamisch investeringsprogramma.

In de financiële begroting kunt u lezen hoe we er financieel voor staan.

Overige baten en lasten
In de overige baten en lasten staat het totaaloverzicht van de geraamde baten en lasten voor de komende jaren. Ook staan daar de cijfers van de afgelopen jaarrekening en de vorige begroting.
Om het structurele evenwicht van de begroting te kunnen bepalen worden deze cijfers gecorrigeerd met de bedragen van de incidentele baten en lasten.

Overzicht van incidentele lasten
Omdat de gemeente structurele taken uitvoert zijn structurele baten en lasten de regel. Incidentele baten en lasten zitten echter wel in het totaaloverzicht van de baten en lasten. Door te laten zien welke budgetten incidenteel zijn, weet je in principe ook de structurele budgetten.

Geprognosticeerde balans 2023-2026
Om inzicht te geven in de belangrijkste mutaties in het vermogen (investeringen en financieringen) geven wij een geprognosticeerde balans weer. Dit is op basis van een schatting of raming voorspellen hoe de balans wordt de komende jaren. Deze balans geeft de geraamde stand in de vaste activa, het eigen vermogen, de opgenomen langlopende geldleningen en de voorzieningen. 

Reserves en voorzieningen
Hier staat het meerjarige beeld van de reserves en voorzieningen met een toelichting daarop. De structurele reservemutaties staan ook apart genoemd in een tabel.

Meerjareninvesteringsplan 2023-2026
Dit is het totaaloverzicht van de geplande investeringen voor de begrotingsperiode 2023-2026. Bij vaststellen van de begroting worden de investeringen voor de 1e jaarschijf door de raad geautoriseerd.

Er zijn 5 bijlagen.

Bijlage 1: Taakvelden overzicht.
Bijlage 2: Een overzicht van de subsidies voor het begrotingsjaar 2023.
Bijlage 3: De verplichte beleidsindicatoren van de website www.waarstaatjegemeente.nl.
Bijlage 4: De lijst van afkortingen die in deze begroting voorkomen.
Bijlage 5: Hierin leggen we de financiële termen die voorkomen in deze begroting uit.