Programma 7 | Volksgezondheid en Milieu

 

Portefeuillehouder(s)	Den Hartigh, Rikkers en Zonderland
Organisatie	Beleid en Sport & Leefstijl

• Riolering
• Volksgezondheid
• Milieubeheer
• Afval
• Begraafplaatsen en crematoria

2007 Notitie Mestvergisting
2008 Notitie Beleidskaders nieuwe Wet geluidshinder
2010 Notitie Geurbeleid
2010 Integraal Vergunningenplan
2011 Gebiedsvisie Wet geurhinder en veehouderij
2012 Geurverordening Weststellingwerf
2014 Preventie- en handhavingsplan Drank- en Horecawet
2017 Projectplan Vitale Regio Noordwolde 2018-2020
2018 Watergangen waarop via een riooloverstort wordt geloosd
2019 Plan van aanpak Jongeren Op Gezond Gewicht 2019-2021
2019 Uitvoeringsprogramma Drank- en Horecawet 2019-2021
2019 Plan van Aanpak gezondheidsachterstanden 2019-2021 - De GIDS-aanpak in Weststellingwerf
2020 VTH beleidsplan OWO 2020-2024
2020 Gemeentelijk Rioleringsplan 2021-2025
2021 Transitievisie Warmte OWO
2021 Beleidsbrief Klimaat & Duurzaamheid (inclusief Strategische Planning)
2021 Strategienota Grondstoffenbeleid Weststellingwerf
2022 Lokaal gezondheidsbeleid Gemeente Weststellingwerf 2022-2025
2022 Nota Bodembeheer (inclusief geactualiseerde bodemkwaliteitskaarten)
2022 Uitvoeringsprogramma 2023 en Jaarverslag 2022 Fysieke leefomgeving

Grondstoffenbeleid
In 2021 heeft de gemeenteraad de strategienota Grondstoffenbeleid Weststellingwerf vastgesteld. Ook besloot de gemeenteraad om Diftar in te voeren. Diftar staat voor ‘gedifferentieerd tarief’. Inwoners betalen voor de hoeveelheid afval die ze aanbieden. Met het vaststellen van de Strategienota heeft de raad de koers voor de komende jaren uitgezet met de ambitie, uitgangspunten en afvalvisie.

Klimaat en duurzaamheid
Algemeen
Ook voor de komende periode staat onze gemeentelijke opgave uit het Nationaal Klimaatakkoord centraal. Vanuit de programmatische aanpak Klimaat & Duurzaamheid werken wij verder aan een duurzaam en energieneutraal Weststellingwerf. Wij doen dat vanuit de programmapijlers communicatie & samenwerken, energietransitie, klimaat-robuust en circulaire economie. 
Met beleidsbrieven informeren wij u regelmatig over de voortgang, actualiteiten en ontwikkelingen binnen het programma Klimaat & Duurzaamheid. 

Warmtetransitie
De warmtetransitie is een structurele taak van de gemeente. In de overgang naar alternatieven voor verwarmen met fossiele brandstoffen moeten wij de komende periode belangrijke vervolgstappen zetten. 
Met het vaststellen van de Transitievisie OWO stelde uw raad hiervoor eind 2021 het eerste kader. Met onze samenwerkingspartners Opsterland en Ooststellingwerf werken wij deze Visie nu uit in een uitvoeringsprogramma Warmtetransitie OWO. Er wordt vooral ingezet op energie besparen en op het bieden van handelingsperspectief, met als einddoel een bebouwde omgeving waar efficiënt wordt verwarmd zonder het gebruik van fossiele brandstoffen. 
De Warmtetransitie is een langlopend traject (tot 2050). De projectkosten voor het uitvoeren van de warmtetransitie bebouwde omgeving gaan oplopen, onder andere voor het opstellen van de eerste wijk- en dorpsuitvoeringsplannen, en daarna de uitvoering van die plannen. Het uitvoeren van deze taak vraagt structureel om extra personele inzet. Daar waar mogelijk zetten we in op een OWO-aanpak. De financiering van het uitvoeringsprogramma leidt tot (OWO-) vervolgvoorstellen.

Maatregelen aanpak energiearmoede
Het Rijk heeft in 2022 voor het nemen van maatregelen aanpak energiearmoede een specifieke uitkering beschikbaar gesteld. In de loop van 2022 is deze uitkering verdubbeld en verhoogd met een doeluitkering vanuit het Nationaal Isolatieprogramma. Deze middelen zijn incidenteel, worden benoemd in de najaarsnota 2022 en moeten voor 31 december 2023 zijn besteed.
Hiertoe is voor de huishoudens met de laagste inkomens onder meer het project Bezoek energiecoach met de optie van witgoedwissel opgezet. De uitvoering start eind 2022 en loopt door in 2023. Zo mogelijk wordt ook ingezet op het uitvoeren van een (OWO-)project Aanpak Energiearmoede (ook gericht op huishoudens met de laagste inkomens).

Regionale Energiestrategie Fryslân (RES-Fryslân)
De warmtetransitie, maar ook het volledig uitbannen van het gebruik van fossiele brandstoffen, vraagt om de beschikbaarheid van voldoende duurzaam geproduceerde energie. Vanuit het traject RES-Fryslân wordt onderzocht waar en hoe kan worden voorzien in voldoende duurzame energie. Uw raad stemde in met RES-Fryslân 1.0 (2021). Op dit moment wordt binnen regio Fryslân in gezamenlijkheid gewerkt aan de RES-Fryslân 2.0. Het betreft een herijking van de eerste Energiestrategie op basis van actuele ontwikkelingen. Ook worden de samenwerkingsafspraken tegen het licht gehouden en daar waar nodig verbeterd.
De RES-Fryslân 2.0 wordt in het 2e kwartaal van 2023 ter besluitvorming voorgelegd aan gemeenteraden, Provinciale Staten van Fryslân en het Algemeen Bestuur van Wetterskip Fryslân.

Communicatie en samenwerken
Om resultaat te boeken bij het uitvoeren van het gemeentelijk Klimaat- en Duurzaamheidsbeleid is communicatie, maar ook samenwerken met onze inwoners, ondernemers en (professionele) stakeholders cruciaal. Behaalde resultaten willen wij monitoren en naar buiten brengen, om van te kunnen leren, bij te kunnen sturen, maar ook ter stimulering. Voortdurende gemeentelijke inzet op adequaat informeren, faciliteren en stimuleren is onvermijdelijk. De komende periode willen wij daar structureel op inzetten.

Uitvoeringcapaciteit Klimaat en Duurzaamheid op orde
De snelle klimaatverandering en inmiddels ook diverse andere maatschappelijke ontwikkelingen vragen om een versnelde uitvoering van het gemeentelijk klimaat- en duurzaamheidsbeleid. Echter in toenemende mate staat deze uitvoering juist onder druk door het ontbreken van voldoende middelen en uitvoeringscapaciteit. De komende jaren moet hierin worden geïnvesteerd. 
Vanaf 2023 heeft het Rijk voor de uitvoeringscapaciteit bij gemeenten en provincies ook extra geld gereserveerd. Over de verdeling vinden nog gesprekken plaats tussen de VNG, IPO en het Rijk. Wij willen met deze Rijksbijdrage, die de gemeente ontvangt via de Algemene Uitkering Gemeentefonds, onze uitvoeringscapaciteit op orde brengen.

Lokaal gezondheidsbeleid
Gezondheid en gezond gedrag is voor alle inwoners belangrijk, dit is in de afgelopen (corona)jaren opnieuw duidelijk geworden. Gemeenten hebben de opdracht om de gezondheid van hun inwoners te beschermen, te bewaken en te bevorderen. Dit vraagt om een gezamenlijke inspanning van iedereen in de gemeente. Hiermee willen we bereiken dat sociaaleconomische gezondheidsverschillen verkleinen. In Weststellingwerf doen we dat vanuit het gedachtengoed 'positieve gezondheid'. Hoe we hier in de periode 2022-2025 uitvoering aan geven staat in het Lokaal gezondheidsbeleid Gemeente Weststellingwerf 2022-2025. Hierin komen wettelijke kaders, regionale en lokale beleidskaders samen.

Begroting 2023 ten opzichte van de begroting 2022
Lasten

Volksgezondheid
Het bedrag wat beschikbaar is voor de projecten GIDS/JOGG is in 2023 € 72.000 lager. Dit komt grotendeels door incidentele budgetten in 2022. De geraamde bijdrage aan de Veiligheidsregio Fryslân (VRF) is verhoogd met € 77.000.

Riolering
De lasten op dit taakveld zijn in overeenstemming gebracht met het vastgestelde GRP 2021-2025. De toename van de kosten worden voornamelijk veroorzaakt door de kapitaallasten die samenhangen met de investeringen uit het GRP 2021-2025.

Milieubeheer
In 2022 en 2023 zijn een aantal incidentele kredieten/budgetten beschikbaar gesteld voor transitievisie warmte en maatregelen energiearmoede. Hier staan de Rijkssubsidies/uitkeringen tegenover. Vanaf 2023 zijn er extra middelen beschikbaar gesteld voor complexe dossiers en extra capaciteit voor toezicht. Zie hiervoor ook de paragraaf OWO-samenwerking.

Baten
Riolering
De tarieven voor de rioolheffing zijn voor 2023 in lijn gebracht met het vastgestelde GRP 2021-2025. De kosten die verband houden met investeringen voor klimaatmaatregelen zijn daarin meegenomen. Daarnaast is er sprake van areaaluitbreiding. Zie ook "paragraaf lokale heffingen".

Afval
Zoals bekend is er ten aanzien van de afvalstoffenheffing in 2022 nog geen sprake van 100 % kostendekkendheid maar in 2023 wel.
Dit betekent dat het tekort in 2022 op de exploitatie wordt opgevangen door de ‘Reserve Afvalstoffenverwijdering’. Zie ook "paragraaf lokale heffingen". De tarieven voor de afvalstoffenheffing zijn in 2023 lijn gebracht met de kosten voor inzameling en verwerking van het huishoudelijk afval. Hierdoor is er ten aanzien van de afvalstoffenheffing sprake van 100 % kostendekkendheid in 2023.

Milieubeheer
Het Rijk heeft geld beschikbaar gesteld voor het nemen van energiebesparende maatregelen in 2022 en 2023. De huishoudens die te maken hebben met energiearmoede worden ondersteund bij het nemen van energiebesparende maatregelen. Voor onze gemeente is er een bedrag van € 320.000 beschikbaar gesteld. In de loop van 2022 is deze uitkering verdubbeld (nogmaals € 320.000) en verhoogd met een doeluitkering vanuit het Nationaal Isolatieprogramma (€ 111.000). Deze bedragen zijn incidenteel, worden benoemd in de najaarsnota 2022 en moeten voor 31 december 2023 zijn besteed.

Mutaties reserves
Jaarlijks worden de huuropbrengsten (€ 25.000) van de zonneparken toegevoegd aan de reserve energietransitie. Daarnaast is er nog een onttrekking van € 75.000 begroot in 2022 voor de energietransitie Weststellingwerf. Ook wordt er in 2022 een onttrekking van € 70.000 geraamd uit de algemene reserve, dit betreft een budgetoverheveling uit 2021. Tot slot worden de mutaties afval en riool verwerkt in de reserves. 

Begroting 2023 en meerjarenperspectief
Zie bovenstaande tekst bij begroting 2023 ten opzichte van de begroting 2022.