| Portefeuillehouder(s) | Hoen |
| Organisatie | Advies & Ondersteuning |
Dit overzicht gaat over de algemene dekkingsmiddelen. Het kenmerk van deze dekkingsmiddelen is dat ze vrij besteedbaar zijn. Ze zijn dus niet aan een bepaald programma gebonden. De algemene dekkingsmiddelen zijn de financiële dekking van de bestedingen in de programma`s 0 tot en met 8.
Specifieke dekkingsmiddelen zijn bijvoorbeeld de opbrengst afvalstoffenheffing, de opbrengst rioolheffing maar ook de specifieke uitkeringen van het Rijk. Specifieke uitkeringen zijn onder andere de Gebundelde Uitkering (BUIG; zie programma 6). De specifieke dekkingsmiddelen zijn opgenomen in de betreffende programma`s in deze begroting. Ze verlagen het saldo van lasten en baten op het betreffende programma.
Gemeentelijke belastingen
Naast de twee taakvelden van de onroerende-zaakbelastingen (OZB) wordt hier ook het taakveld Belastingen overig opgenomen. Dat is de reclamebelasting. In Wolvega heffen we reclamebelasting vanuit het principe 'Voor ondernemers, door ondernemers'. De opbrengst van reclamebelasting keren we volledig uit als subsidie aan de Stichting Ondernemersfonds Weststellingwerf (SOW). Mogelijk wordt de reclamebelasting ook in Noordwolde ingevoerd in 2026.
Onder het taakveld Economische promotie vallen de toeristenbelasting en de forensenbelasting. In de paragraaf lokale heffingen gaan we uitgebreid in op de gemeentelijke belastingen.
Algemene uitkeringen en overige uitkeringen gemeentefonds
Gemeenten ontvangen geld van het Rijk uit het gemeentefonds om hun taken uit te voeren. Het is de grootste inkomstenpost voor iedere gemeente. Gemeenten bepalen zelf waar ze dit geld aan besteden. Uiteraard wel binnen de regels van de wet.
Hoeveel geld een individuele gemeente uit het gemeentefonds krijgt, hangt af van de kenmerken en de belastingcapaciteit van een gemeente. De belastingcapaciteit geeft aan hoeveel belasting een gemeente jaarlijks kan innen. De 'landelijke pot van het gemeentefonds' wordt verdeeld over alle gemeenten op basis van een groot aantal verdeelmaatstaven zoals het aantal inwoners, de oppervlakte van de gemeente, enzovoort. Een groot deel van het geld uit het gemeentefonds keert het Rijk uit in de vorm van een Algemene uitkering.
Gemeenten ontvangen normaal gesproken op drie tijdstippen in het jaar informatie over de gemeentefondsuitkering. De raming van de gemeentefondsuitkering voor de jaren 2026-2029 is in deze programmabegroting bepaald op basis van de meicirculaire 2025. Voor 2026 verwachten we ruim € 71,3 miljoen uit het gemeentefonds te ontvangen.
Treasury
Alle rente ramen we op het taakveld Treasury. Dat is de rente die we moeten betalen voor de langlopende geldleningen die we hebben. Daar tegenover staat de ontvangen rente van het schatkistbankieren en voor geldleningen die wij als gemeente hebben verstrekt (bijvoorbeeld de hypothecaire geldleningen aan ambtenaren). Ook staat op dit taakveld de ontvangen dividenduitkering van BNG.
Middelen vanuit het Rijk om het ravijn te dempen
In 2025 maakte het Rijk nieuwe financiële afspraken bekend die gevolgen hebben voor gemeenten. Een deel van de financiële druk, zoals we die vorig jaar zagen, wordt hiermee verlicht. Toch blijven er structurele tekorten bestaan. Zo wordt de forse terugval van het gemeentefonds vanaf 2026, het ravijn, deels opgevangen. Van de verwachte daling van ongeveer € 2,4 miljard wordt vanaf 2026 circa € 400 miljoen gecompenseerd. De korting op het gemeentefonds blijft dus fors. Het ravijn blijft daarmee bestaan, al zorgt het op dit moment niet voor een negatief begrotingssaldo.
Daarnaast is de jaarlijkse groei van het gemeentefonds (het zogeheten accres) aangepast op basis van de nieuwste ramingen van het Centraal Economisch Plan (CEP 2025). Hiervoor is gebruik gemaakt van de nieuwe financieringssystematiek. De groei van het gemeentefonds hangt nu af van het bruto binnenlands product (bbp).
Jeugdzorg en Hervormingsagenda
Een belangrijk deel van de afspraken van het Rijk die hiervoor al werden genoemd gingen over de jeugdzorg. Gemeenten krijgen vanaf 2026 structureel € 414 miljoen extra. Daarmee wordt het tekort gelijker verdeeld tussen Rijk en gemeenten. Voor de jaren 2026 en 2027 hoeven gemeenten bovendien minder snel te besparen. Dat levert tijdelijk verlichting op: in 2026 van € 498 miljoen en in 2027 van € 447 miljoen. Vanaf 2028 moeten de volledige besparingen alsnog worden gerealiseerd.
Het Rijk gaat er vanuit dat de maatregelen vanaf 2028 voldoende besparingen opleveren, onder meer door strengere regels voor de duur van trajecten en mogelijke eigen bijdragen. Gemeenten en de VNG maken zich zorgen over de haalbaarheid hiervan. Ook worden de middelen voor jeugdzorg niet geïndexeerd, waardoor het risico bestaat dat de kosten sneller blijven stijgen dan de beschikbare budgetten.
Herijking gemeentefonds
Vanaf 2023 wordt het geld uit het gemeentefonds op een nieuwe manier verdeeld over de Nederlandse gemeenten. Dit nieuwe systeem is eenvoudiger en beter uit te leggen. Het sluit ook beter aan bij de kosten die gemeenten maken. Voor sommige gemeenten (ook gemeente Weststellingwerf) betekent dit dat ze meer geld uit het gemeentefonds krijgen, voor andere gemeenten betekent het juist minder geld. Om te voorkomen dat de inkomsten van gemeenten te veel veranderen, is er een stapsgewijze overgang naar dit nieuwe model. Voor gemeente Weststellingwerf is het voordeel berekend op ongeveer € 100 per inwoner. Op dit moment ontvangen wij € 37,50 per inwoner extra. Per 1 januari 2027 volgt de volgende stap, op basis van nieuwe gegevens en onderzoek naar het gemeentefonds. Wij verwachten dan € 15 per inwoner extra te ontvangen en houden daar in de meerjarenbegroting rekening mee.
Wat willen we bereiken?
Wij willen dat de gemeente financieel gezond blijft, nu en in de toekomst. Zo kunnen we de wettelijke taken uitvoeren en ruimte houden voor nieuwe plannen. Een stabiele en evenwichtige financiële basis zorgt ervoor dat de gemeente betrouwbaar is voor inwoners, organisaties en partners. Daarbij streven we naar betaalbare gemeentelijke (woon)lasten.
| Exploitatie | Rekening 2024 | Begroting 2025 | Begroting 2026 | Begroting 2027 | Begroting 2028 | Begroting 2029 | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Lasten | |||||||
| 0-5 Treasury | 82 | -48 | -22 | -18 | -37 | 40 | |
| 0-61 OZB woningen | 330 | 319 | 211 | 211 | 211 | 211 | |
| 0-62 OZB niet-woningen | 325 | 319 | 211 | 211 | 211 | 211 | |
| 0-64 Belastingen overig | 91 | 95 | 90 | 90 | 90 | 90 | |
| 0-7 Algemene uitkering en overige uitkeringe | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| 0-8 Overige baten en lasten | 0 | 13 | 13 | 13 | 13 | 13 | |
| 3-4 Economische promotie | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Totaal Lasten | 828 | 697 | 501 | 505 | 487 | 564 | |
| Baten | |||||||
| 0-5 Treasury | -924 | -487 | -161 | -161 | -161 | -161 | |
| 0-61 OZB woningen | -3.221 | -3.258 | -3.343 | -3.343 | -3.343 | -3.343 | |
| 0-62 OZB niet-woningen | -1.932 | -1.968 | -2.019 | -2.019 | -2.019 | -2.019 | |
| 0-64 Belastingen overig | -127 | -140 | -142 | -142 | -142 | -142 | |
| 0-7 Algemene uitkering en overige uitkeringe | -66.386 | -69.098 | -71.280 | -71.914 | -70.104 | -70.865 | |
| 0-8 Overige baten en lasten | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| 3-4 Economische promotie | -230 | -224 | -230 | -230 | -230 | -230 | |
| Totaal Baten | -72.820 | -75.175 | -77.175 | -77.809 | -75.999 | -76.760 | |
| Saldo van lasten en baten | -71.991 | -74.477 | -76.674 | -77.304 | -75.512 | -76.196 | |
| Onttrekkingen | |||||||
| 0-10G Mutaties reserves | -2.528 | -4.626 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Stortingen | |||||||
| 0-10G Mutaties reserves | 1.500 | 232 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Mutaties reserves | -1.028 | -4.394 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Resultaat | -73.020 | -78.871 | -76.674 | -77.304 | -75.512 | -76.196 | |
Begroting 2026 ten opzichte van de begroting 2025 en meerjarenperspectief
Lasten
Treasury
Op het taakveld treasury staat de rente die we moeten betalen voor onze langlopende geldleningen (zie ook paragraaf financiering). Deze rentekosten berekenen we door aan de taakvelden in de programma's. De totale doorberekende rente is in mindering gebracht op de rente die we moeten betalen. Hier staat het saldo.
OZB woningen en OZB niet-woningen
Het verschil komt door een gewijzigde doorbelasting.
Baten
Treasury
In 2024 en 2025 hebben we de begroting bijgesteld omdat we meer baten ontvingen vanuit het schatkistbankieren. Daarnaast is vanaf 2026 de raming van het dividend verhoogd naar aanleiding van het project ombuigingen.
OZB woningen en OZB niet-woningen
De geraamde opbrengst is gecorrigeerd met een inflatiepercentage van 2,6%.
Algemene uitkering en overige uitkeringen gemeentefonds
De raming is gebaseerd op de meicirculaire 2025. De raad is hierover via een memo geïnformeerd.
Reserve mutaties
De reservemutaties in 2025 betreffen de onttrekkingen aan de reserve dynamische investeringsprogramma voor de Lycklamaweg en de verbetering zwemgelegenheden. Daarnaast betreft het de onttrekking uit de algemene reserve voor de Lycklamaweg en de onttrekking uit de reserve spoedzoekers voor de opvang Tjongerpad. De storting in 2025 betreft een verhoging van de dekkingsreserve kapitaallasten. In 2026 voorzien wij geen reserve mutaties bij de algemene dekkingsmiddelen.