Programma 8 | Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Stedelijke Vernieuwing

Beleidsnota's

Terug naar navigatie - Programma 8 | Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Stedelijke Vernieuwing - Beleidsnota's

2004 Welstandsnota Weststellingwerf
2011 Handleiding schaalvergroting agrarische sector
2012 Facetbestemmingsplan Kernen Weststellingwerf
2013 Beheersverordening agrarische percelen bestemmingsplan buitengebied 
2014 Bestemmingsplan Buitengebied
2014 Nadere regels Algemene Plaatselijke Verordening (APV) voor terrassen en uitstallingen (2014) 
2016 Bestemmingsplan Buitengebied (versie VA03) aangepast naar aanleiding van uitspraak Raad van State
2017 Uitvoeringsregels evenementen gemeente Weststellingwerf 2017
2017 Bestemmingsplan Buitengebied intensieve veehouderijen
2017 Notitie strategisch omgaan met gemeentelijk vastgoed
2019 Omgevingsvisie Weststellingwerf 
2020 Plan van aanpak Verduurzamen gemeentelijke vastgoedportefeuille
2021 Algemeen plaatselijke verordening Weststellingwerf 2021
2022 Facetbestemmingsplan Geitenhouderijen
2022 Facetbestemmingsplan kleine windturbines Weststellingwerf
2022 Beleidsnotitie kleinschalige recreatie
2023 Woonzorgvisie 2024-2028
2023 Woonvisie 2024-2028
2024 Meerjaren prestatieafspraken 2025-2028 (woningbouw)
2025 Beleidsregels Ruimte - voor- ruimte

Actuele ontwikkelingen en nieuw beleid

Terug naar navigatie - Programma 8 | Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Stedelijke Vernieuwing - Actuele ontwikkelingen en nieuw beleid

Welstandsnota/ Nota Omgevingskwaliteit
Door de inwerkingtreding van de Omgevingswet per 1 januari 2024 is er behoefte aan nieuw beleid over welstand met betrekking tot bouwinitiatieven. De wet vraagt om een meer integrale benadering en ruimte voor maatwerk. Vanwege deze meer integrale benadering wordt er niet meer gesproken over een welstandsnota maar over de nota Omgevingskwaliteit. Een andere belangrijke reden om een nieuwe nota Omgevingskwaliteit te maken is dat onze huidige welstandsnota verouderd is. 

In OWO-verband gaan we de komende periode samenwerken om tot nieuw beleid voor omgevingskwaliteit te komen. We werken aan een gezamenlijke aanpak daarvoor dat begin 2026 gereed is. We kiezen daarmee als OWO-gemeenten voor dezelfde systematiek waarbij de kaders, per gebied kunnen verschillen. Aan de hand van die aanpak werken we in 2026 aan de drie nieuwe nota’s omgevingskwaliteit, te starten met de gemeente Weststellingwerf. Het eindresultaat is een Nota Omgevingskwaliteit voor Weststellingwerf. We maken voor het opstellen van de nota gebruik van een deskundig bureau. 

In OWO-verband is via een pilot ervaring opgedaan met een nieuwe methode voor het toetsen omgevingskwaliteit/welstand. Er is daarbij verschil gemaakt tussen de sneltoets-methode en de gespreks-methode. De sneltoets-methode houdt in dat de vergunningverleners aan de hand van de sneltoetscriteria de meest voorkomende initiatieven zelf kunnen beoordelen. De gespreks-methode houdt in dat een bouwplan wordt beoordeeld vanuit zijn specifieke context in een gesprek met de initiatiefnemer en de adviescommissie omgevingskwaliteit. 

Woningbouw in de dorpen
Met de toolkit kunnen dorpen zelf aan de slag met woningbouwplannen. Hiervoor stellen we subsidie beschikbaar (nu via dorpenfonds). Hierdoor kunnen dorpen de plannen verder uitwerken. In 2026 gaan we verder aan de slag met deze dorpen om te komen tot een concreet plan. Uiteindelijk moet dat leiden tot een nieuw omgevingsplan voor deze locaties waardoor de woningen gerealiseerd kunnen worden. 

Uitbreiding aantal woningen Lindewijk
In het geldende Omgevingsplan “Wolvega Lindewijk – Deelgebied 2” zijn 200 woningen toegestaan. Wij willen dit aantal verhogen naar 300 woningen. Hiervoor is eind juni 2025 een omgevingsvergunning voor een buitenplanse omgevingsplanactiviteit (BOPA) aangevraagd. Het doel is om met deze aanpassing meer betaalbare woningen te realiseren in de Lindewijk (in plaats van vrije kavels). Voor de BOPA is advies van de raad benodigd. Verwacht wordt dat het adviesverzoek in het najaar van 2025 in de raadsvergadering is behandeld en dat de procedure in het voorjaar van 2026 wordt afgerond.

Spreidingswet 
Sinds 1 februari 2024 is de Wet gemeentelijke taak mogelijk maken asielopvangvoorzieningen (Spreidingswet) van kracht. Met deze wet hebben gemeenten een wettelijke taak om asielopvang te realiseren. De verdeling van asielplekken wordt afgestemd in de Provinciale Regietafel (PRT) onder leiding van de Commissaris van de Koning. Voor de periode 2025-2026 heeft Weststellingwerf een asielopgave van 142 plekken. Vanwege de asielcapaciteit in Friesland is in het uiteindelijke verdeelbesluit een opgave van 32 plekken vastgesteld. Dit kan gerealiseerd worden met duurzame opvang of tijdelijke (crisis)noodopvang. Het doel van de Spreidingswet is om te komen tot een stabiel en gespreid opvanglandschap. In 2026 wordt op basis van verwachte benodigde asielcapaciteit een nieuwe opgave voor Weststellingwerf gecommuniceerd voor de periode 2027 - 2028. 

Kerk op de Hoogte Wolvega
In juni 2024 is het raadsvoorstel Aankoop Percelen Protestantse Kerk (PKN) Wolvega behandeld. In 2025 is de levering voltooid.
De Kerk op de Hoogte is een rijksmonument en beeldbepalend in het centrum van Wolvega. Deze kerk krijgt een maatschappelijke, culturele en publieke functie met het behoud van het cultureel erfgoed. In 2026 en 2027 zal de kerk worden aangepast aan de nieuwe functie. 

Omgevingsvisie 
De omgevingsvisie van de gemeente Weststellingwerf is vastgesteld in juni 2019. Begin 2026 leggen wij de contouren van de nieuwe Omgevingsvisie voor aan de raad waarna deze verder wordt uitgewerkt. De besluitvorming over de definitieve Omgevingsvisie vindt eind 2026 plaats. 

Wat willen we bereiken?

Terug naar navigatie - Programma 8 | Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Stedelijke Vernieuwing - Doelstellingen

Betaalbaar wonen

Terug naar navigatie - Programma 8 | Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Stedelijke Vernieuwing - Doelstellingen - Betaalbaar wonen

Goed en betaalbaar wonen in Weststellingwerf. Daar zetten we ons voor in.
Dat kunnen we niet alleen. Om uitvoering te geven aan onze woonvisie en woonzorgvisie werken we samen met onze inwoners en onze stakeholders zoals Vereniging Kleine Dorpen (VKD), Plaatselijke Belangen, corporaties, zorg- en welzijnspartijen en de huurdersvertegenwoordiging. 

Inleiding
De woningmarkt is volop in beweging en staat hoog op de politieke agenda zowel landelijk, regionaal als lokaal. De druk op de woningvoorraad, veranderende woonbehoeften en maatschappelijke opgaven vragen om een actieve en samenhangende aanpak. 

Over aantallen en type woningen hebben we afspraken gemaakt in de eerste herijking van de regionale woondeal. Gemeente Weststellingwerf wil 600 woningen toevoegen aan de huidige woningvoorraad in de periode 2022-2030. We hanteren de verdeelsleutel 30% sociale huur, 40% betaalbare koop en/of middenhuur en 30% duur.

Binnen het woonbeleid staan de volgende thema’s centraal:
•    Woningbouw en versnelling
Er is een grote behoefte aan nieuwe woningen. Versnelling van projecten en het benutten van beschikbare locaties zijn essentieel. Binnen onze gemeente zetten we hier een coördinator woningbouw op in. Deze coördinator brengt partijen bij elkaar, zorgt voor soepel lopende en tijdig afgestemde procedures zowel intern als extern. 
•    Betaalbaarheid
De toegankelijkheid van de woningmarkt staat onder druk. De betaalbaarheid van wonen voor zowel huur- als koopwoningen zijn voor veel huishoudens moeilijk bereikbaar. Beleidsmaatregelen richten zich op het vergroten van het betaalbare aanbod en het zorgen voor geschikte huisvesting van kwetsbare groepen op de woningmarkt zoals starters en mensen die onder de urgentieverordening vallen.
•    Wonen en zorg
De vergrijzing en het langer zelfstandig (moeten) wonen vraagt om passende woonvormen en een goede afstemming tussen wonen, zorg en welzijn. Denk aan geclusterde woonvormen, mantelzorgwoningen en levensloopbestendige woningen.

WBI-subsidie Lindewijk
Wij hebben een subsidie van € 1.070.000 van het Rijk toegekend gekregen uit de zogeheten Woningbouwimpuls-regeling (WBI). Wij kunnen hiermee meer sociale huurwoningen en betaalbare koop- en huurwoningen bouwen in de Lindewijk. 

Woningbouwimpuls – lokale inzet 
Voor het stimuleren van woningbouwprojecten hebben we een bedrag gereserveerd van € 1 miljoen. Doel van deze middelen: de realisatie van betaalbare woningen mogelijk te maken, met een nadrukkelijke focus op starterswoningen en sociale huur. De inzet van deze gelden draagt bij aan het versnellen van projecten die zonder financiële ondersteuning niet van de grond komen. Hiermee geven we invulling aan onze ambitie om voor iedereen een passende woning te realiseren, met extra aandacht voor doelgroepen die nu moeilijk aan bod komen. 

Verlengen Flexpool middelen/versnellen woningbouw
Ook in 2026 vragen we flexpoolmiddelen aan om de woningbouwopgave verder te versnellen. Deze middelen worden ingezet voor capaciteit en expertise die nodig is om projecten vlot te trekken, te versnellen en planvorming te ondersteunen. De flexpoolmiddelen worden door Rijk en provincie beschikbaar gesteld op basis van co-financiering. Het Rijk (SPUK) stelt 50% beschikbaar, de provincie 25% en van de gemeente wordt een investering gevraagd van 25%.
Een belangrijk onderdeel hiervan is de voortzetting van de functie van woningbouwcoördinator, die een centrale rol speelt in de afstemming tussen partijen, het oplossen van knelpunten en het bewaken van voortgang. Met deze inzet versterken we onze regierol en vergroten we de uitvoeringskracht. 

Volkshuisvestelijk Programma
In het kader van de aankomende Wet versterking regie volkshuisvesting worden gemeenten verplicht (2026/2027) een volkshuisvestelijk programma op te stellen. Dit programma vormt het strategisch kader voor het lokale woonbeleid en bevat afspraken over onder meer woningbouw, betaalbaarheid, beschikbaarheid, duurzaamheid, leefbaarheid en huisvesting van aandachtsgroepen.

Woonbehoefteonderzoek 2026
Om goed onderbouwd woonbeleid te kunnen voeren, laten we in 2026 een nieuw woonbehoefteonderzoek uitvoeren. Dit onderzoek geeft inzicht in de huidige en toekomstige woonwensen van inwoners, de ontwikkeling van doelgroepen en de benodigde woningtypologieën. De uitkomsten vormen input voor ons volkshuisvestelijk programma, de woningbouwprogrammering en gesprekken met o.a. initiatiefnemers uit de dorpen en de corporaties. 

Uitvoeringsagenda woonzorgvisie Weststellingwerf
In 2025 heeft de raad de regionale woonzorgvisie vastgesteld. Een visie die de komende jaren richting geeft aan hoe we regionaal (samen met Smallingerland, Heerenveen, Opsterland, Ooststellingwerf) de vraagstukken en knelpunten rondom dit thema willen aanpakken. 

Wat doen wij ervoor

Verduurzamen gemeentelijk vastgoed

Terug naar navigatie - Programma 8 | Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Stedelijke Vernieuwing - Doelstellingen - Verduurzamen gemeentelijk vastgoed

Wat willen we bereiken?

De gemeente streeft naar een toekomstbestendige vastgoedportefeuille die voldoet aan wettelijke duurzaamheidsnormen, bijdraagt aan de landelijke klimaat- en energiedoelstellingen en rekening houdt met maatschappelijk en financieel rendement.

Wat doen wij ervoor

Werken met de Omgevingswet

Terug naar navigatie - Programma 8 | Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Stedelijke Vernieuwing - Doelstellingen - Werken met de Omgevingswet

Wat willen we bereiken?

De omgevingswet is op 1 januari 2024 in werking getreden. Wij hebben ons daar toen al geruime tijd op voorbereid en zijn druk bezig met de verdere invoering. Dit doen wij voor een groot deel in OWO-verband. Er zijn nog veel inspanningen nodig van onze organisatie op allerlei vlakken. Een belangrijk doel dat we voor ogen hebben is dat we de beleidscyclus van de Omgevingswet verder willen invoeren en optimaliseren. 

Wat bedoelen we daarmee? Onder de Omgevingswet zijn de omgevingsdocumenten waarmee we werken (in de fysieke leefomgeving) meer dynamisch dan voorheen en vormen samen één geheel. Zo krijgen ambities en doelen uit de omgevingsvisie die betrekking hebben op de fysieke leefomgeving hun doorwerking in programma's en in het omgevingsplan (juridische regels). Monitoring van de uitvoering, de behaalde doelen of bijvoorbeeld nieuwe opgaven kan weer aanleiding geven tot aanpassing van de omgevingsvisie en het omgevingsplan. Deze cyclus is schematisch weergegeven in onderstaande afbeelding. 

 

 

Wat doen wij ervoor

Wat mag het kosten

Terug naar navigatie - Programma 8 | Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Stedelijke Vernieuwing - Wat mag het kosten
Bedragen x €1.000
Exploitatie Rekening 2024 Begroting 2025 Begroting 2026 Begroting 2027 Begroting 2028 Begroting 2029
Lasten
0-3 Beheer overige gebouwen en gronden 250 258 334 341 345 345
8-1 Ruimtelijke ordening 1.232 2.364 1.852 1.562 978 978
8-2 Grondexploitatie (niet bedrijventerreine 1.441 700 0 0 0 0
8-3 Wonen en bouwen 1.170 1.590 1.460 1.452 1.408 1.403
Totaal Lasten 4.092 4.912 3.647 3.354 2.732 2.726
Baten
0-3 Beheer overige gebouwen en gronden -12 -1 -1 -1 -1 -1
8-1 Ruimtelijke ordening -30 0 0 0 0 0
8-2 Grondexploitatie (niet bedrijventerreine -1.514 -320 0 0 0 0
8-3 Wonen en bouwen -973 -740 -740 -740 -644 -644
Totaal Baten -2.529 -1.061 -741 -741 -645 -645
Saldo van lasten en baten 1.563 3.850 2.905 2.612 2.086 2.081
Onttrekkingen
0-10F Mutaties reserves -680 -705 -30 0 0 0
Stortingen
0-10F Mutaties reserves 1.618 0 0 0 0 0
Mutaties reserves 937 -705 -30 0 0 0

Toelichting wat mag het kosten

Terug naar navigatie - Programma 8 | Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Stedelijke Vernieuwing - Toelichting wat mag het kosten

Begroting 2026 ten opzichte van de begroting 2025 

Lasten
Beheer overige gebouwen en gronden
Het verschil komt door een hogere doorbelasting van de directe loonkosten en tractie. 

Ruimtelijke ordening
In 2025 zijn er incidenteel middelen beschikbaar voor de implementatie van de omgevingswet (€ 567.000) en het huisvestingsprogramma (€ 80.000). In 2026 is er incidenteel € 250.000 beschikbaar voor het uitwerken van de omgevingsvisie.

Grondexploitatie (niet bedrijventerreinen)
Het taakveld Grondexploitatie (niet bedrijventerreinen) gaat over de grondexploitaties van de niet-bedrijventerreinen. Een toelichting hierop vindt u in de paragraaf grondbeleid. De baten en lasten van dit taakveld hebben nagenoeg geen invloed op het saldo van dit programma. De grondexploitaties hebben voorzichtigheidshalve bij de begroting geen verwachte winsten of toe- en afname van de voorzieningen in 2026-2029. In de voorjaarsnota 2025 zijn er kosten en opbrengsten voor herontwikkeling Caparisterrein (Pieterslaan) beschikbaar gesteld. 

Wonen en bouwen
In 2025 zijn er incidenteel middelen beschikbaar voor de nieuwe welstandsnota (€ 100.000), de rest komt door een gewijzigde doorbelasting. 

Begroting 2026 ten opzichte van meerjarenperspectief

Lasten
Ruimtelijke ordening
In 2026 zijn er incidenteel middelen beschikbaar voor het uitwerken van de omgevingsvisie (€ 250.000), HIOR (€ 15.000), IBOR (€ 15.000) en de urgentieverordening (€ 10.000). Daarnaast zijn tot en met 2027 middelen beschikbaar voor Nationaal Programma Vitale Regio's (€ 289.000) en omgevingsplan (€ 294.000).

Wonen en bouwen
De kapitaallasten nemen af, de dekking hier tegenover (baten) ook. 

Mutaties reserves
De onttrekking in 2025 betreft de dekking vanuit de algemene reserve voor de incidentele budgetten die doorgeschoven zijn vanuit 2024 naar 2025. In 2026 wordt hiervoor ook nog een klein deel onttrokken (HIOR en IBOR).