Gezondheidsbeleid
In 2026 zetten wij ons onverminderd in voor het bevorderen van de volksgezondheid, met als leidraad de Wet Publieke Gezondheid (WPG), het nieuwe Aanvullend Zorg- en Welzijnsakkoord (AZWA), het huidige Integraal Zorgakkoord (IZA) en het aflopende landelijke gezondheidsnota die plaatsmaakt voor een hernieuwde gezondheidsnota. Door de landelijke politieke onzekerheid is nog niet bekend wat dit voor de inzet en uitvoer voor gemeenten betekent. Naar verwachting zal in het najaar van 2025 de nieuwe landelijke gezondheidsnota worden vastgesteld. Op basis van de nieuwe landelijke gezondheidsnota zullen wij in 2026 het nieuwe gezondheidsbeleid 2026 – 2030 opstellen en laten vaststellen. Gezondheid is voor iedereen belangrijk. Dit is ook terug te zien in de nieuwe Omgevingswet. Zoals het rapport van het RIVM over de toekomst van de volksgezondheid (VTV) schetst is er een toename van overgewicht, chronische ziektes en mentale problemen. Daarnaast zijn er tekorten in de zorg en verandert de leefomgeving door klimaatverandering. Dit zorgt voor grotere uitdagingen om gezondheid te borgen. Het nieuw lokaal gezondheidsbeleid geven we integraal vorm met ketenpartners, inwoners, zorgpartijen en de verschillende beleidsterreinen.
Onzekerheid toekomstige baten Brede SPUK Gezond en Actief leven Akkoord (GALA)
We maken gebruik van de baten vanuit de Brede SPUK regeling bij de onderwerpen: kansrijke start, mentale gezondheid, aanpak overgewicht en obesitas, valpreventie, OKO & vroegsignalisering alcoholproblematiek, versterking kennis- en adviesfunctie GGD en coördinatiekosten regionale aanpak preventie. De uitkomst van toegepaste korting, de ontschotting en geschrapte indexatie van de Brede SPUK 2026 is nog onduidelijk. Wel worden er waarschijnlijk in 2026 extra middelen beschikbaar gesteld voor het beschermen en bevorderen van de mentale gezondheid van onze inwoners. Ook zijn de middelen die we mogelijk vanaf 2027 ontvangen nog onzeker. De totale uitwerking hiervan nemen we mee in de voorjaarsnota 2026.
Wet integrale suïcidepreventie
Vanuit de nieuwe Wet integrale suïcidepreventie is iedere gemeente verplicht om vanaf 2026 integraal preventief suïcidebeleid te ontwikkelen. In 2026 geven wij hieraan invulling in nauwe samenwerking met 113, ketenpartners, GGD Fryslân, ervaringsdeskundigen en inwoners.
Klimaat en duurzaamheid
POVI
In juni 2025 heeft de Provincie de Contourenschets Omgevingsvisie Fryslân vastgesteld. Dit document vormt de koers voor de nieuwe Provinciale omgevingswet (POVI) en is bedoeld als basis voor verdere draagvlakvorming en besluitvorming. De verwachting is dat de POVI in 2026 wordt vastgesteld. De nieuwe POVI zal aanvullende kaders vaststellen voor energie infrastructuur projecten en nieuwe energie opweklocaties.
Beleid en uitvoeringcapaciteit klimaat en duurzaamheid op orde
De uitvoeringscapaciteit is op orde gebracht. Beleid en uitvoering zijn nu beter in balans en afgestemd op de klimaat- en duurzaamheidsambities. We werken programmatisch aan klimaat- en duurzaamheid en doen dit via vier inhoudelijke pijlers.
We hebben onze ambities vastgelegd in de Beleidsbrief klimaat en duurzaamheid, deze gaat uit van vier beleidspijlers. Als gemeente hebben we een regierol in het duurzaam verwarmen en isoleren van woningen en andere gebouwen. Daarom hebben we de warmtetransitie als extra pijler toegevoegd. Communicatie is ondersteunend aan de pijlers en is daarom als zelfstandige pijler komen te vervallen.
We werken vanuit deze beleidspijlers:
• energie
• warmte
• klimaatadaptatie
• circulaire economie
Voor elke pijler wordt een programmaplan vastgesteld. Voor energie is dat het Kaderstellend Adaptief Programmaplan Energietransitie (KAPE; vaststelling naar verwachting eind 2025). Voor warmte het warmteprogramma (vaststelling 2026). Ook voor klimaatadaptatie (vaststelling 2026) en voor circulaire economie (vaststelling eind 2025) worden programmaplannen vastgesteld.
Onzekerheid over CDOKE-middelen na 2025
Rijksdienst voor Ondernemend Nederland werkt aan de CDOKE-regeling voor na 2025. Landelijk is er budget gereserveerd maar er is op dit moment nog geen zekerheid over de vorm en voorwaarden van de regeling na 2025. De middelen blijven primair bedoeld voor klimaat- en energietaken en zijn bedoeld voor het structureel inzetten voor personeelskosten en externe expertise. Ook is al duidelijk dat we een 10% korting gaan ontvangen. Eind 2025 verwachten we duidelijkheid over deze nieuwe regeling, de uitwerking hiervan nemen we mee in de voorjaarsnota 2026.
Gemeentelijk Rioleringsplan 2021-2025
Het Gemeentelijk rioleringsplan 2021-2025 (GRP) is vastgesteld tot en met 31 december 2025. In het GRP staat beschreven hoe wij invulling geven aan de wettelijke zorgplicht op het gebied van afvalwater, regenwater en grondwater. Daarnaast staat in het GRP beschreven wat ons dat kost en hoe wij dat financieren.
Met inwerking van de Omgevingswet is het opstellen van een gemeentelijk rioleringsplan geen wettelijke verplichting meer. Wel wordt van de gemeente gevraagd om binnen haar eigen omgevingsvisie een visie te ontwikkelen op waterbeheer. Deze visie kan worden gezien als een vervanger van het GRP.
Er wordt in 2026 een voorstel gedaan om het GRP 2021-2025 met 2 jaar te verlengen en daarna een visie op te stellen.
De redenen daarvoor zijn:
- In 2026 wordt er een nieuwe klimaatstresstest uitgevoerd. Mogelijk dat er uit de klimaatstresstest nieuwe opgaven komen voor het onderdeel wateroverlast. Deze nieuwe opgaven kunnen dan verwerkt worden in de op te stellen visie;
- De klimaatmaatregelen zoals die omschreven in het GRP 2021-2025 zijn nog niet uitgevoerd. Oorzaak hiervan zijn personeelstekort en de lange voorbereidingstijd per project;
- In 2025 is er een start gemaakt met het opstellen van een nieuwe omgevingsvisie.
In het voorstel wordt ook het thema 'water bewustwording' meegenomen. Er wordt een voorstel gedaan om:
1. een regentonactie uit te voeren;
2. deel te nemen aan het NK-tegelwippen;
3. een subsidie in te stellen voor de aanleg van groene daken.