Opstellen Integraal Beheerplan Openbare Ruimte (IBOR) en opstellen Duurzame inrichting openbare ruimte
De gemeente moet ervoor zorgen dat de openbare ruimte wordt onderhouden. Dit draagt bij aan de veiligheid en het welzijn, en hiermee ook aan de mate van tevredenheid van de inwoners in Weststellingwerf. De openbare ruimte is de ontmoetingsplek en het bindmiddel in de samenleving. Het is een plek waar we elkaar ontmoeten, naar ons werk en naar school gaan, spelen, sporten en ontspannen. De buitenruimte is de leefomgeving van onze inwoners en vervult een belangrijke maatschappelijke functie. We formuleren duidelijke kaders om onze doelstellingen en ambities te bereiken.
Daarvoor stellen wij zoals aangegeven in de lange termijnagenda (LTA) op:
• een Integraal Beheerplan Openbare Ruimte (IBOR); vaststelling 2025.
• een DIOR (Duurzame inrichting openbare ruimte); vaststelling 2026.
Integraal Beheerplan Openbare Ruimte (IBOR)
Vanuit wetgeving heeft de gemeente een belangrijke zorgplicht van de openbare ruimte. Met een integraal beheerplan kan gestuurd worden om efficiënt de afgesproken doelen (vastgesteld ambitieniveau) te halen en daarover met inwoners en ondernemers te communiceren.
Duurzame inrichting openbare ruimte (DIOR)
De DIOR is een leidraad die richtlijnen geeft tijdens de planvorming en de inrichting van de openbare ruimte. Zo realiseren we een functioneel, samenhangend en goed te beheren duurzame openbare buitenruimte. Waarbij we niet alleen kijken naar de aanleg maar ook naar het onderhoud over de totale levensduur van onze kapitaalgoederen. Hierbij ontwerpen we slim en investeren we meer in de aanleg, als dit in het onderhoud geld bespaart. De DIOR is een feite een Handboek waar zowel de interne organisatie als externe partijen gebruik van maken bij de ontwikkeling en inrichting van de openbare ruimte. Om die reden wordt de naam DIOR nu HIOR: Handboek Inrichting Openbare Ruimte. De HIOR zal komende periode verder uitgewerkt worden en worden aangeboden ter vaststelling. Na vaststelling is de HIOR verplicht bij alle nieuwbouw- en herinrichtingsprojecten van de openbare ruimte. Ongeacht of het een gemeentelijk plan of een ontwikkeling van een externe initiatiefnemer is.
Baggerplan
Voor de watergangen waarvoor de gemeente onderhoudsplichtig is, wordt in 2026 een baggerplan opgesteld. Het doel van het plan is om inzicht te krijgen in de baggeropgave, een planning van baggerwerkzaamheden en een inschatting van de bijbehorende kosten.
Lelylijn
Het Rijk heeft besloten niet met de MIRT (Meerjarenprogramma Infrastructuur Ruimte en Transport) te starten. Een deel van het budget is anders ingezet. Het project Lelylijn wordt nu voortgezet met het maken van een Masterplan voor het Noorden.
Er worden integrale gebiedsverdiepingen gemaakt. Wij zijn betrokken bij de ontwikkelingen rond Heerenveen.
Met de andere noordelijke overheden hecht de gemeente Weststellingwerf waarde aan de ontwikkeling van de Lelylijn voor het noorden. Er is gesteld door deze overheden, dat de 380 kV hoogspanningsverbinding Ens-Vierverlaten de ontwikkeling van de Lelylijn niet mag belemmeren. Er wordt onderzoek gedaan naar de raakvlakken tussen de Lelylijn en het tracé voor de 380 kV verbinding. Er is echter nog geen duidelijkheid over het tracé en het effect voor de gemeente Weststellingwerf.
Het Veenweideprogramma 2021-2030
De opgave voor het landelijk gebied is op zich niet van tafel. Het Veenweidegebied speelt daarin een belangrijke rol. Niets doen is géén optie. Lopende gebiedsprocessen moeten perspectief houden. De status van het gebiedsproces in de Groote Veenpolder blijft ‘kansrijk’. Dat houdt in, dat er (nog) geen geld is vanuit dit programma.
Groote Veenpolder
Naast de doelen binnen het Veenweideprogramma is er ook anderszins urgentie om stappen te zetten. Onder andere gelet op de toenemende kosten door schade aan wegen en de aanpak rond funderingsschade. Bovendien zijn er grote zorgen over de sociaaleconomische effecten van de gebiedstransitie, de effecten van potentiële tracés voor zowel de Lelylijn als de 380 kV hoogspanningsverbinding door het gebied en de sociale cohesie.
Dit vraagt om een zo goed mogelijke analyse van hetgeen moet gebeuren. Wat doen we nu, straks en later. We willen een eigen gebiedsplan faciliteren, een perspectief, voor en door de Westhoek. Om hiervoor subsidie te kunnen aanvragen is gemeentelijke cofinanciering nodig. Besluitvorming over cofinanciering, wordt na uitwerking en procesgang te zijner tijd aan de raad voorgelegd.
Funderingsaanpak
Het funderingsloket heeft nu drie zittingen gehad in Weststellingwerf. 67 gebouweigenaren hebben hier gebruik van gemaakt. 75% maakt gebruik van de mogelijkheid van een huisbezoek met onderzoek. Sinds kort is er ook subsidie voor woningeigenaren in het Veenweidegebied om funderingsschade te herstellen (betaald door provincie en Wetterskip). Het Rijk wil een pilot ‘leeraanpak Friese funderingsaanpak’. Een gezamenlijk database funderingsaanpak is verkend.
Platform Slappe Bodem
We zijn met de andere Friese veenweidegemeenten en het Wetterskip aangesloten bij dit landelijke lobby-platform.
Code rood
Door Provinciale Staten is op 12 juli 2023 een motie aangenomen waarin is opgeroepen om dertien woningen in de Groote Veenpolder in onze gemeente (deels) te compenseren voor de opgetreden schade als gevolg van peilverlagingen.
Dit heeft geleid tot de zogenaamde Code Rood Regeling die bestaat uit een eenmalige subsidie en mogelijke verstrekking van een lening (door de provincie Fryslân en Wetterskip) voor herstel van de fundering en, waar nodig, de gebouwen. Per Code Rood geval was er maatwerk nodig; daarin heeft de gemeente meegedacht waar het de ruimtelijke mogelijkheden en beperkingen betrof en het zo soepel mogelijk doorlopen van ruimtelijke procedures.
Inmiddels is met het merendeel van de gedupeerden een overeenkomst bereikt en is, waar nodig, een omgevingsvergunning voor de werkzaamheden door onze gemeente afgegeven. Zij zijn/gaan aan de slag met het daadwerkelijke herstel. Een beperkt aantal complexere gevallen is nog niet afgerond; dit zal naar verwachting in 2026 gaan plaatsvinden. Ook zullen de overheden aanvullende afspraken maken over monitoring en ‘nazorg’.
Groenstructuurplan
Om voor het groenbeleid doelgerichte ambities, doelen en maatregelen voor een langere periode uit te kunnen werken wordt gestart met een degelijke basis. We stellen een groenstructuurplan op en bekijken de huidige kwaliteit van de leefomgeving, de zogeheten BasiskwaliteitNatuur. In een groenstructuurplan beschrijven en visualiseren we de belangrijkste groenstructuren binnen de gemeentegrenzen. Ieder stukje groen heeft een of meerdere functies, door de structuren inzichtelijk te maken en 'labels' te hangen aan die structuren creëren we een helder beeld van alle functies die het groen vervult of kan vervullen. Denk aan een natuurnetwerk, wegbegeleiding, gebruiksgroen, etcetera. Het groenstructuurplan omvat zowel groen als bomen. Participatie is een essentieel onderdeel voor het opstellen van een groenstructuurplan, dit geldt voor interne participatie, maar ook met inwoners en externe partijen. We zijn in 2025 gestart met het plan van aanpak en de inventarisatie. De verwachting is het groenstructuurplan eind 2026 aan de raad aan te kunnen bieden voor vaststelling.
De Basiskwaliteit Natuur (BKN)
De gemeente moet ervoor zorgen dat de openbare ruimte wordt onderhouden. Dit draagt bij aan de veiligheid en het welzijn, en hiermee ook aan de mate van tevredenheid van de inwoners in Weststellingwerf onderdeel van "Samen voor Biodiversiteit". Het doel is natuurlijke processen in stand te houden en te verbeteren, zodanig dat algemene soorten algemeen blijven en andere soorten meeliften. Elk landschapstype vraagt een eigen aanpak. Maar alvorens uit te kunnen werken hoe wij met elkaar kunnen werken aan een verbetering van de leefomgeving is het noodzakelijk een goed beeld te hebben van de huidige kwaliteit van die leefomgeving; de zogeheten basiskwaliteit van die natuur. Vanaf 2026 starten we met de voorbereidingen. Daarbij wordt bekeken of uitvoering kan plaatsvinden binnen de bestaande middelen.
Het groenstructuurplan en de BKN vormen samen de basis voor een, daarna, op te stellen omgevingsprogramma.
Uitvoeringsprogramma GVVP
Het uitvoeringsprogramma vloeit voort uit het in april 2025 vastgestelde beleidsplan (GVVP) en maakt de hierin geformuleerde ambities concreet door maatregelen en aanvullende onderzoeken te benoemen die in de periode 2026-2035 worden uitgevoerd. Het gaat hierbij om ongeveer 55 projecten, uiteenlopend in omvang, complexiteit, aard en fase van uitvoering. Op basis van een rangschikking is aangegeven welke maatregelen en onderzoeken met de hoogste prioriteit in 2026 ten uitvoer worden gebracht.