Verschil tussen structurele en incidentele inkomsten en uitgaven
Om te bepalen of de begroting van een gemeente in balans is op de lange termijn, is het belangrijk om te weten of uitgaven structureel of incidenteel zijn. Omdat een gemeente meestal structurele taken uitvoert, zijn de structurele inkomsten en uitgaven normaal. Incidentele inkomsten en uitgaven komen minder vaak voor.
Deze incidentele inkomsten en uitgaven moeten volledig worden opgenomen in een verplicht overzicht van incidentele baten en lasten. Dit overzicht wordt opgenomen in zowel de begroting, de meerjarenraming als de jaarrekening.
Bij het bepalen of een uitgave of inkomstenpost incidenteel is, moeten de richtlijnen van het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) gevolgd en toegelicht worden. De toelichting moet minimaal de volgende informatie bevatten: Waarom deze post als incidenteel wordt beschouwd en hoelang de post duurt, met een duidelijke en onvoorwaardelijke einddatum.
Toelichting op de tabel
EU-Leader programma
Het EU-Leader programma is een subsidieprogramma dat gericht is op financiering van projecten op het platteland op het gebied van sociaal-economische ontwikkeling, versterking sociale cohesie, klimaat, milieu, water, landschap en biodiversiteit. Leader is bedoeld voor nieuwe projecten die vanuit de samenleving tot stand zijn gekomen en de leefbaarheid van het landelijk gebied versterken. In totaal komt er voor de regio Zuidoost-Friesland gedurende vier jaar € 3,7 miljoen aan Leader-subsidie beschikbaar. Tegenover deze EU-Leadermiddelen moeten de gemeenten die meedoen in de regio Zuidoost-Friesland financieel bijdragen. Voor de gemeente Weststellingwerf betekent dit over een looptijd van vier jaar een bijdrage van € 74.000. Per jaar € 18.500.
Verkeerkundige knelpunten
Eind 2023 is een start gemaakt met de aanpak van een aantal verkeerskundige knelpunten. De overige knelpunten worden in 2024/2025 aangepakt. We verwachten de helft van het budget in 2024 en de andere helft in 2025 te besteden.
Grondexploitaties (lasten programma 3 en programma 8)
Mutaties grondexploitaties zijn naar de aard van de raming incidenteel. Het totaal van de lasten en het totaal van de baten grondexploitatie dient in het overzicht van incidentele baten en lasten opgenomen te worden. De mutatie met de balanspost voorraden, waarmee een saldo van € 0 gerealiseerd wordt, wordt afzonderlijk opgenomen in het overzicht van incidentele baten en lasten. De mutaties grondexploitatie hebben dus geen invloed op het structureel begrotingssaldo. Overigens niet te verwarren met de (tussentijdse) winstneming grondexploitatie, die heeft namelijk wel invloed op het begrotingssaldo en is ook altijd incidenteel.
Opvang vluchtelingen Oekraïne (stelpost)
In 2025 verwachten wij voor € 2.500.000 aan kosten voor de opvang van vluchtelingen uit Oekraïne. Hier vallen diverse kosten onder. Te denken valt aan huisvestingskosten, zorgkosten, beveiligingskosten, leefgeld. De situatie rond de oorlog in Oekraïne en de daarmee samenhangende opgave voor gemeenten om gevluchte Oekraïners te huisvesten is aan verandering onderhevig. Wij gaan er vanuit dat de kosten die zijn gemaakt voor de opvang van vluchtelingen worden vergoed door het Rijk. Om die reden is deze post zowel bij de uitgaven als bij de inkomsten opgenomen.
Project MDT divers
Voor deelname aan het project MDT divers ontvangen wij vanuit het project een subsidie voor 2024 en 2025. MDT staat voor maatschappelijke diensttijd en biedt jongeren de kans om gedurende een aantal weken tot maanden hun talenten te ontdekken, iets te doen voor de samenleving en anderen te ontmoeten. Wij maken ook kosten hiervoor, deze worden grotendeels uit deze bijdrage betaald en deels uit ons bestaande budget Sociale basis.
Hoofdlijnenakkoord Geestelijke Gezondheidszorg (GGZ)
Het Hoofdlijnakkoord GGZ heeft onder andere als doel om meer zorg voor mensen met psychische aandoeningen ambulant te verlenen. Daarvoor krijgen gemeenten via de centrumgemeente (Leeuwarden) een budget toegekend. Dit budget wordt ingezet voor het aanstellen van een welzijnscoach in het kader van Welzijn op Recept.
De middelen Hoofdlijnenakkoord GGZ zijn toegevoegd aan het budget Beschermd Wonen. Er is afgesproken de middelen € 2.500.000 per jaar te verdelen over de gemeente op basis van de verdeelsleutel aantal cliënten Wmo jaar t-1. Voor Weststellingwerf komt dit neer op 3,42% oftewel € 86.000.
Huisvestingsprogramma
Om de bouw van het aantal benodigde nieuwe woningen in Nederland sneller te laten verlopen heeft demissionair Minister de Jonge een nieuwe wet in de tweede kamer aangeboden, te weten het wetsontwerp “Wet inzake versterking regie volkshuisvesting”. Deze wet geeft het Rijk, provincies en gemeenten de wettelijke instrumenten om samen regie te voeren op de volkshuisvesting.
De bouwopgave tot en met 2030 telt landelijk 981.000 woningen erbij, waarvan twee derde betaalbaar. Om hierop te kunnen sturen schrijft de Omgevingswet straks voor dat Rijk, provincie en gemeenten een volkshuisvestingsprogramma opstellen. De woonzorgvisie en woonvisie dienen vanaf 2024 als basis voor het nieuw op te stellen Huisvestingsprogramma. Dat Huisvestingsprogramma moet op 1 januari 2026 gereed zijn en het opstellen en begeleiden kostte in 2024 € 30.000 en kost in 2025 € 50.000.
Welstandsnota
De huidige welstandsnota is vastgesteld in 2004 en dus sterk verouderd. Nieuwe (duurzame) ontwikkelingen zijn hierin bijna niet terug te vinden. Daarom is er behoefte aan een nieuwe welstandsnota. Dit jaar wordt er eerst een voorstel op route gebracht voor het vaststellen van sneltoetscriteria, dit is een onderdeel van de nieuwe welstandsnota.
Project achterstanden archief
In 2023 zijn we een inhaalslag gestart voor het verwerken en digitaliseren van het papieren archief. In 2025 werken we ook nog aan de uitvoering van het verbeterplan rondom onze (documentaire) informatievoorziening. Het verbeterplan loopt van 2023 tot en met 2025. Doel van het verbeterplan is onze post- en interne processen eenvoudiger in te richten en te digitaliseren.
Audit DPIA (1x per 3 jaar)
Om aan te tonen dat onze processen voldoen aan de wetgeving (AVG en BIO) moeten we als uitvoeringsmaatregel zogenaamde DPIA's uitvoeren. DPIA staat voor Data Protection Impact Assessment. Een DPIA geeft inzicht in de privacyrisico's die de verwerking van gegevens oplevert voor de betrokkenen, en in de maatregelen die de verantwoordelijke moet nemen om de risico's te beperken en/of te beheersen. Een DPIA moet elke 3 jaar worden herhaald of tussentijds bij grote aanpassingen in de applicatie(s). We hebben 1 keer per 3 jaar een budget van € 20.000 beschikbaar voor een DPIA. In 2026 is dit budget beschikbaar.
OWO-bijdrage van Ooststellingwerf en Opsterland voor incidentele middelen OWO bedrijfsvoering
Voor het samenwerkingsverband Ooststellingwerf, Weststellingwerf en Opsterland (OWO) zijn incidentele bedragen nodig van € 200.000 (€67.000 per gemeente) in 2025 en € 20.000 (€ 6.700 per gemeente) in 2026. Dit is nodig voor de audit DPIA en het project achterstanden archief (zie toelichtingen hiervoor). De bijdrage vanuit Ooststellingwerf en Opsterland is 2/3 van deze kosten.
Onttrekking reserves
In 2025 wordt er incidenteel € 250.000 onttrokken voor de verkeerskundige knelpunten. Eind 2023 is een start gemaakt met de aanpak van een aantal verkeerkundige knelpunten. De overige knelpunten zijn of worden in 2024 en 2025 aangepakt. Bij de jaarrekening 2023 is een deel van het budget overgeheveld naar 2024 en een deel naar 2025. Het deel van 2025 wordt nu onttrokken aan de algemene reserve, dat is een incidentele baat voor de exploitatie.