Programma 7 | Volksgezondheid en Milieu

Portefeuillehouder(s)	Zonderland en Rikkers
Organisatie	Ruimte, Sociaal domein, Publiekscentrum, Dienstverlening, Bestuur en Organisatie (DBO)

• Riolering
• Volksgezondheid
• Milieubeheer
• Afval
• Begraafplaatsen en crematoria

Klimaat en Duurzaamheid
De komende jaren ligt er een grote opgave om onze gemeente duurzaam te maken. Wij moeten klimaat-robuust worden. In 2021 moet de gemeentelijke visie Warmtetransitie klaar zijn. Hierin staat welk dorp of welke wijk wanneer van het aardgas afgaat. Voor de eerste dorpen/wijken wordt een warmteplan gemaakt. Dat plan geeft aan hoe de eerste woningen en andere gebouwen in het dorp of wijk van het aardgas afgaan. Het besparen van energie moet worden aangemoedigd. Wij werken samen met o.a. de andere Friese overheden en de Friese Energie Alliantie aan de Regionale Energie Strategie Fryslân (RES-Fryslân). Medio 2021 wordt samen het eerste bod gedaan (RES-Fryslân 1.0). Daarin wordt duidelijk waar in de eerste periode tot 2030 de duurzame elektriciteit en warmte tot 2030 vandaan gaat komen. De uitvoering van de RES-Fryslân vraagt onder meer om de ruimtelijke inpassing daarvan. Ook ons verkeer en vervoer wordt duurzaam. Wij willen in onze gemeente een economie die op termijn volledig circulair is.

Het uitvoeren van deze grote opgave raakt iedereen en vergt voor een lange tijd een grote inzet. Op veel onderdelen voert de gemeente regie. Wij willen samen met onze inwoners, ondernemers en uw raad deze opgave uitvoeren. Eerst moeten wij vanuit de landelijke opgave verder werken aan het maken van de (lange termijn) plannen hiervoor. Gelijktijdig blijven wij alvast de mooie initiatieven vanuit onze dorpen ondersteunen.

De eerste contouren van de financiering van de planfase worden zichtbaar. Echter voor de daarop volgende uitvoering is voor een lange tijd veel geld nodig. De komende jaren wordt het voor alle betrokkenen een grote uitdaging om dat geld beschikbaar te krijgen en daadwerkelijk tot een gestage uitvoering te komen. Voor ons is het daarbij in ieder geval belangrijk dat -duurzaam- voor iedereen haalbaar en betaalbaar moet zijn.

In onze Beleidsbrief Klimaat & Duurzaamheid (april 2020) en de bijbehorende Strategische Planning geven wij u een doorkijk wat er allemaal op onze gemeente afkomt. Wij doen dat vanuit de u bekende pijlers Energietransitie, Circulaire Economie, Klimaat-robuust en Communicatie & Samenwerken. Het is een eerste beeld. Van daaruit doen wij uw raad daar waar nodig (financiële) vervolgvoorstellen. Wij doen dat separaat dan wel bij de normale P&C-cyclus.

De afgelopen periode hebben we ingezet op het ‘kwartier maken’. De contouren van de opgave worden zichtbaar. De opgave is groot en de uitvoering vraagt voor een lange tijd om veel structurele inzet. Aangezien de functie van kwartiermaker Klimaat en Duurzaamheid eindigt en het essentieel is dat in ieder geval voor nu de continuïteit geborgd is, doen wij u het voorstel om structureel personeelsbudget beschikbaar te stellen voor de coördinatie en sturing van de duurzaamheidsagenda. 

Subsidie duurzaamheid (Milieubeheer)
Van het rijk is een subsidie van € 90.000  in het kader van de Regeling Reductie Energiegebruik (RRE-subsidie) ontvangen . De subsidie is verleend voor twee maatregelen. Allereerst worden onder onze inwoners energiecoaches opgeleid. Deze energiecoaches gaan elk 15 woningeigenaren bezoeken. Doel is om het energieverbruik bij deze woningen naar beneden te brengen. Ten tweede voorziet de verleende subsidie in het kunnen organiseren van informatiebijeenkomsten en doe-het-zelf workshops.

Het Ministerie heeft laten weten dat als gevolg de Corona-maatregelen de Regeling wordt verlengd tot en met 31 maart 2021 (in plaats van 31 december 2020).  Ook de uitvoering mag licht worden gewijzigd. Zolang het maar bijdraagt aan het verstrekken van informatie aan particuliere woningeigenaren of het reduceren van energiegebruik bij particuliere woningen.

Gemeentelijk RioleringsPlan
Voor de periode 2021-2024 wordt een nieuw Gemeentelijk Rioleringsplan (GRP) opgesteld. In dit nieuwe GRP wordt aangegeven hoe de gemeente invulling geeft aan de wettelijke zorgplichten afval-, hemel- en grondwater. Daarnaast wordt aangegeven welke ambitie de gemeente heeft om bij te dragen aan gemeenschappelijke doelen zoals klimaatadaptatie, duurzaamheid en een gezonde leefomgeving.
Het nieuwe GRP wordt in het derde kwartaal van 2020 ter besluitvorming voorgelegd aan de raad

Gemeentelijk AfvalstoffenbeleidsPlan
Voor het taakveld Afval hebben wij in relatie tot de ambities Om de VANG (Van Afval Naar Grondstof) doelstellingen te realiseren besloten tot het opstellen van een afvalstoffenbeleidsplan. Doel van dit plan is om inzicht te krijgen op de totale kolom van huishoudelijk afval waarbij afval onderdeel is van duurzaamheid/circulariteit. Dit beleidsplan moet een beschrijving van de huidige situatie binnen dit taakveld en de relevante wetgeving, het verkrijgen van inzicht in ontwikkelingen en trends binnen de afvalketen opleveren. Hierbij gaat het om de hele afvalketen, van het voorkómen van afval tot aan bron- en nascheiding.  Dit moet leiden tot een overzicht van mogelijkheden welke toepasbaar zijn voor de gemeente om het afvalgedrag en de hoeveelheid huishoudelijk afval te beïnvloeden. Daarnaast kijken we ook of er op basis van dit rapport quick wins behaald kunnen worden. Op basis daarvan kunnen beleidsmatig keuzes worden gemaakt om de VANG doelstellingen te realiseren. Wij verwachten dat dit beleidsplan u in het eerste kwartaal 2021 ter besluitvorming kan worden voorgelegd.

Zoals bekend is er ten aanzien van de afvalstoffenheffing geen sprake van 100 % kostendekkendheid. Dit betekent dat een tekort op de exploitatie wordt opgevangen door de Reserve  Afvalstoffenheffing. Dit is echter geen langdurig houdbare situatie. Voor 2020 is daarom besloten een verhoging van de tarieven (doorbelasting verbrandingstarieven en een verhoging gelijk aan de Consumenten Prijs Index (CPI) door te voeren. Wij verwachten dat voor de komende jaren ook een verhoging van de tarieven nodig zal zijn. Wij komen hier bij de begroting 2021 op terug.

'Plan eikenprocessierups 2020'
Er is een 'Plan eikenprocessierups 2020' gemaakt voor de natuurlijke preventieve en curatieve bestrijding van de eikenprocessierups

Natuurlijke preventieve bestrijding
Van de ruim 18.000 gemeentelijke eiken worden er ruim 4.500 uit voorzorg behandeld met nematoden (minuscule wormpjes). De nematoden infecteren de jonge rups, waardoor die sterft. Deze natuurlijke manier van bestrijden gebeurt op plaatsen waar veel mensen wandelen, fietsen, sporten en wonen. Door het jaar heen meten we hoeveel vlinders (van de eikenprocessierups) er in de gemeente zijn. Ook doen we gezamenlijk met twee buurgemeenten Steenwijkerland en Westerveld  en drie Provincies Overijssel, Drenthe en Friesland veldproeven om nieuwe natuurlijke (en goedkopere) bestrijdingsmethodes te testen in het projectgebied van de drie gemeenten.
Daarnaast worden samen met inwoners projecten uitgevoerd om de biodiversiteit (bestrijding door natuurlijke vijanden) te vergroten.

Curatieve bestrijding
Naast de natuurlijke preventieve bestrijding worden zoveel mogelijk nesten weggezogen langs (veel gebruikte) openbare wegen.
Voor de uitvoering van het totale plan is een extra budget van € 90.000 in de voorjaarsnota meegenomen.

Volksgezondheid
Kansrijke Start
In november 2019 heeft de gemeente zich aangemeld voor de tweede tranche van het landelijke stimuleringsprogramma Kansrijke Start. Deze aanvraag is toegekend. Dit programma, dat zich richt op een goede levensstart voor alle kinderen, ligt in lijn met de programma’s GIDS (Gezond In De Stad) en JOGG (Jongeren Op Gezond Gewicht). Aan Kansrijke Start zijn extra gelden verbonden voor GIDS-gemeenten. Voor Weststellingwerf is dat 13.000 euro per jaar voor een periode van 3 jaar. Het budget voor GIDS/JOGG is daarom verhoogd met dit bedrag voor 2020, 2021 en 2022.

Eikenprocessierups
Er is een 'Plan eikenprocessierups 2020' gemaakt voor de natuurlijke preventieve en curatieve bestrijding van de eikenprocessierups. Het doel van dit plan is de overlast die de eikenprocessierups geeft voor mens en dier kleiner te maken en onder controle te houden. De gemeente is als boomeigenaar verplicht om dit te doen. Voor de uitvoering van het totale plan is een extra budget van € 90.000 in deze voorjaarsnota opgenomen.

Milieubeheer
Subsidie duurzaamheid; we ontvangen € 90.000 RRE-subsidie zoals toegelicht onder het kopje Actuele ontwikkelingen en trends.