De verschillende mutaties zijn te raadplegen in de programma’s, de algemene dekkingsmiddelen en de overhead en onvoorzien. Op dit moment hebben de ontwikkelingen op het Sociaal Domein en de organisatie ontwikkeling de grootste invloed op het eindtotaal van de programma’s en deze zullen hieronder en in de risicoparagraaf worden toegelicht. De beginstand van de voorjaarsnota 2021 is de stand van de programmabegroting 2021 aangevuld met de wijzigingen in de septembercirculaire 2020 en de 3e begrotingswijziging van 2020. Deze beginstand geeft een positief saldo voor de jaren 2024 en 2025.
Mutaties.
Sociaal domein.
De Voorjaarsnota laat op het Sociaal domein een tekort zien van bijna € 2 miljoen voor 2021, hiervan wordt € 990.000 gedekt uit de Coronagelden. In 2021 gaan we onze inzet op "Grip op"-programma’s verder intensiveren waarmee we dit dreigende tekort terug willen dringen. Dit zal niet voldoende zijn. Naast de mogelijkheden die we nog zien aan aanvullende of verdiepende maatregelen, moet er ook vanuit het Rijk een forse financiële bijdrage geleverd worden om dit tekort te kunnen dichten. Dit wordt verder toegelicht in de risicoparagraaf.
Organisatieontwikkeling.
De opgedane ervaringen en inzichten vanuit het organisatieontwikkeltraject Professionaliteit, Integraliteit en Maatwerk (PIM) op expeditie maken dat we toe zijn aan een volgende stap in de expeditie: het aanpassen van de structuur van de organisatie en cultuurverandering. De complexiteit van ons werk neemt toe. Dat merken we iedere dag en brengt de nodige uitdagingen met zich mee. Het belang van goede samenwerking, eigenaarschap, opgavegericht en integraal werken nemen hiermee toe. We zijn als organisatie de afgelopen jaren in omvang gegroeid. De span of control is hier niet op aangepast en de verschillen in omvang zijn te groot geworden. We kennen een hybride aansturingsmodel met een managementteam en directie. De combinatie tussen concernbreed sturen en afdelingssturing wordt als complex ervaren.
Aanpassingen in de structuur, aansturing en beheersbaarheid zijn noodzakelijk om klaar voor de toekomst te zijn. Deze aanpassingen zien we als voorwaarde om goed te kunnen werken aan integraal werken, eigenaarschap en samenhang in de organisatie. Met een directiemodel met robuuste teams van circa 15 fte gericht op inwoners, bestuur en organisatie verwachten we de opgaven en uitdagingen van de samenleving goed aan te kunnen. Teamleiders kunnen met deze opgave gericht medewerkers ondersteunen in de gewenste ontwikkeling. De noodzakelijke wijzigingen in de structuur voor wat betreft de span of control en het versterken van de beheersing brengen kosten met zich mee. Na de structuuraanpassing zal er ook worden ingezet op de vereiste cultuurverandering. Dit vraagt investering in houding, gedrag en rolinvulling van alle medewerkers en leidinggevenden in onze organisatie. Onder andere opleidingen en trainingen zijn daarbij van belang.
Ombuigingen.
Deze kadernota sluit, als gevolg van de hierboven genoemde mutaties, in meerjarig perspectief met een negatief saldo. Het is nadrukkelijk onze bedoeling om uiterlijk in 2024 te sluiten met een positief saldo. Hiermee voldoen we ook aan de eis van de provincie Fryslân. Om die reden willen wij via een gestructureerde aanpak voor de zomer van 2022 een voorstel met ombuigingen aan u voorleggen. Via dat voorstel willen wij het tekort dan terug dringen met € 500.000 in 2023 oplopend naar € 1 miljoen in 2024, zodat 2024 en 2025 sluiten met een begroot positief saldo. Tussen nu en het aanbieden van het pakket met ombuigingsvoorstellen in het tweede kwartaal van 2022 spelen een aantal onderwerpen die een relatie hebben met de financiële situatie van onze gemeente. In dit kader denken we heel concreet aan:
- de effecten van de doorontwikkeling van Grip op Jeugd en WMO;
- de uitkomsten van de herijking van het Gemeentefonds en
- de uitkomsten van de druk vanuit de gemeenten (en VNG) op het Rijk inzake aanvullende structurele middelen.
Deze ontwikkelingen zullen wij uiteraard nadrukkelijk volgen en betrekken bij het ombuigingsproces zoals dat hiervoor beschreven is.