Programma 7 | Volksgezondheid en Milieu

 

Portefeuillehouder(s)	Zonderland en Rikkers
Organisatie	Ruimte, Sociaal domein, Publiekscentrum, Dienstverlening, Bestuur en Organisatie (DBO)

• Riolering
• Volksgezondheid
• Milieubeheer
• Afval
• Begraafplaatsen en crematoria

• 2020 Uitvoeringsprogramma Fysieke leefomgeving
• 2019 Plan van aanpak Jongeren Op Gezond Gewicht  2019-2021
• 2018 Watergangen waarop via een riooloverstort wordt geloosd
• 2016 Gemeentelijk Rioleringsplan (GRP 2016-2020)
• 2015 Gemeentelijk Afvalstoffen Plan (GAP 2015-2018)    
• 2015 Samen Gezond in Weststellingwerf: plan van aanpak GIDS
• 2017 Projectplan Vitale Regio Noordwolde 2018-2020
• 2018 'Gezond Weststellingwerf'. Nota Lokaal Gezondheidsbeleid 2018-2021
• 2014 Bodembeheerplan (geactualiseerde bodemkwaliteitskaart)
• 2014 Preventie- en handhavingsplan Drank- en Horecawet
• 2013 Visie op de drie decentralisatie (kadernota Wmo/gezondheidsbeleid)
• 2012 Geurverordening Weststellingwerf
• 2017 Evenementenbeleid
• 2011 Gebiedsvisie Wet geurhinder en veehouderij
• 2010 Klimaatbeleidsplan 2010-2020
• 2010 Integraal Toezicht- en handhavingsplan
• 2010 Integraal Vergunningenplan
• 2010 Notitie Geurbeleid
• 2008 Notitie Beleidskaders nieuwe Wet geluidshinder
• 2007 Notitie Mestvergisting 

Klimaat en duurzaamheid
In juni 2019 is het Nationale Klimaatakkoord vastgesteld door het Kabinet. Daarin staat wat we in 2050 willen bereiken. Tot 2030 geeft het Akkoord concreet aan wat er moet gebeuren om de in Parijs gemaakte afspraak te halen (49% minder CO2 uitstoten dan in 1990). De belangrijkste rol van gemeenten is om de miljoenen woningen en andere gebouwen aan te passen. Er moet minder energie verbruikt worden en de energie moet schoner zijn. Een andere opdracht is het ruimtelijk inpassen van de opwekking, het transport en de opslag van schone energie.
Op 30 september 2019 is de startnotitie Regionale Energie Strategie Fryslân (RES-Fryslân) in uw raad behandeld. In de periode 2020-2021 werken wij met de andere gemeenten, de provincie Fryslân, Wetterskip Fryslân en overige partijen aan de uitwerking van RES-Fryslân. Daarin komt de vraag naar elektriciteit en warmte tot 2030 te staan. Het geeft ook richting aan de wijze waarop wij dat met schone energie kunnen doen. De RES-Fryslân is in de eerste helft van 2021 klaar. Het is niet vrijblijvend. De betrokken instanties, dus ook uw raad, worden gevraagd om het resultaat vast te stellen. Vervolgens wordt er uitvoering aan gegeven. Op onderdelen vraagt het daarna om (ruimtelijke en/of financiële) vervolgbesluiten van uw raad.
Het resultaat is ook de basis voor een op te stellen Warmtevisie Weststellingwerf. Hierin staat welk dorp (of welke wijk) wanneer van het aardgas afgaat. Ook wordt dan duidelijk waar de warmte dan vandaan komt. In de loop van 2020 starten wij met de eerste voorbereidingen om deze visie te kunnen maken. Per dorp/wijk wordt dat daarna uitgewerkt in een Warmteplan. Wij vinden het belangrijk dat onze inwoners (en onze bedrijven) hierbij actief betrokken zijn.
De eerste mooie dorpsinitiatieven zijn er. De komende periode zetten wij verder in op initiatieven van onder af. Draagvlak bij onze inwoners vinden wij belangrijk. Hiervoor zetten wij het geld in dat uw raad eind 2019 beschikbaar heeft gesteld via de Bestemmingsreserve Energietransitie (gevuld met de opbrengsten uit de zonneparken in Noordwolde en Wolvega).
We staan met elkaar voor een grote uitdaging. De planvorming staat nu in de steigers. Vooral de betaalbaarheid van de uitvoering is een punt van grote zorg. In de komende periode worden ook de eerste contouren van de (financiële) gevolgen zichtbaar. Ons streven is een betaalbare oplossing voor iedereen. Zo nodig komen wij met financiële voorstellen bij uw raad.
Dit jaar komen we met een voorstel over de kaders van de herziening van het huidige Klimaat- en Duurzaamheidsbeleid 2010-2020. In de periode 2020 - 2021 werken wij dat verder uit. Daarna komen wij met een finaal voorstel naar uw raad. Een integrale benadering staat hierin centraal. Ook het resultaat van de RES-Fryslân betrekken wij hierbij.
In het provinciaal Bestuursakkoord wordt aangekondigd dat er ruimte komt voor het plaatsen van kleine windmolens (tot een as-hoogte van 15 m). Als de kaders van het provinciale beleid definitief duidelijk zijn, komen wij met aanvullend gemeentelijk beleid en voorstel voor het daarbij passend planologisch kader.

Riolering
Tijdens Prinsjesdag 2017 is het Deltaplan Ruimtelijke Adaptatie (DRA) gepresenteerd. In dit plan staat dat gemeenten moeten onderzoeken of er wateroverlast ontstaat als het heel veel regent. Dit wordt gedaan door het uitvoeren van een zogenaamde klimaatstresstest. De gemeenten moeten voor 2021 aangeven wat zij aan de overlast doen. Dit past in de planning van het rijk om Nederland in 2050 klimaatbestendig te maken. In het nieuwe gemeentelijk rioleringsplan 2020-2023 geven wij aan wat wij aan de overlast gaan doen. De investeringen die daarvoor nodig zijn, hebben invloed op het tarief van de rioolheffing.

Fumo
In de kadernota is rekening gehouden met een verhoging van de gemeentelijke bijdrage aan de GR FUMO met € 60.000. In de ontwerpbegroting FUMO 2020 staat een verhoging van de gemeentelijke bijdrage van € 128.206. Tegen deze ontwerpbegroting is een zienswijze ingediend waardoor deze bijdrage nog verlaagd kan worden. Door de verplichte overdracht van taken naar de FUMO is er ook een overdracht van formatie c.q. vacaturegelden aan de orde. De werkzaamheden vinden nu nog plaats binnen OWO-VTH. Een deel van de verhoging van de gemeentelijke bijdrage kan worden betaald vanuit de verlaging van de personele budgetten van OWO-VTH aangezien een deel van de taken daar wegvalt. Dit geldt ook voor de andere OWO-gemeenten. Nu de FUMO de taken echter veel diepgaander uitvoert en duurder is, kan dit financieel niet gedekt door de formatieruimte van de taken die overgaan. Financiële vertaling van dit element moet nog plaatsvinden.

Lokaal gezondheidsbeleid
Het gezondheidsbeleid in onze gemeente staat in de nota “Gezond Weststellingwerf”,  lokaal gezondheidsbeleid 2018-2021. Hoe we dingen gaan doen, staat in de uitvoeringsplannen voor Jongeren Op Gezond Gewicht (JOGG), Gezond In De Stad (GIDS),  NIX18 en Vitale Regio Noordwolde.
Wat we doen voor Vitale Regio Noordwolde staat in het projectplan 2017-2020. Ook kijken we nu al hoe we na 2020 verder gaan. Dit doen wij samen met de inwoners van Noordwolde en andere partijen. In februari 2019 is het plan van aanpak JOGG 2019-2021 vastgesteld dat we verder gaan uitvoeren. Het uitvoeringsplan voor GIDS is eind 2019 klaar. In 2020 voeren wij dit plan uit. Een nieuw onderdeel van GIDS  is de ketenaanpak ‘Kansrijke Start’. Met kansrijke start zorgen we dat zoveel mogelijk kinderen in onze gemeente een gezonde start hebben van voor de geboorte totdat zij twee jaar zijn. Wij doen dit samen met Jeugdzorg (zie ook programmalijn 6, Sociaal Domein, onderdeel ‘versterken ketensamenwerking Jeugd). Vanuit het landelijke stimuleringsprogramma Kansrijke Start krijgen we hiervoor in 2020 tot en met 2022 extra geld. Ook voor NIX18/Drank- en Horecawet is eind 2019 het nieuwe uitvoeringsplan klaar. In 2020 voeren wij deze uit.

Afval
In juni 2019 is door de Raad de startnotitie voor een Gemeentelijk Afvalstoffenplan vastgesteld.
In de startnotitie is afgesproken dat we een nieuw Gemeentelijk Afvalstoffenplan (GAP) gaan maken voor de periode 2020 - 2023. In het nieuwe Gemeentelijk Afvalstoffenplan is het streven om de VANG doelstelling (Van Afval Naar Grondstof) te halen. De VANG doelstelling is om vanaf 2023 maximaal 100 kilogram restafval per persoon per jaar te hebben dat wordt verbrand. Daarbij is ook het doel om een afval scheidingspercentage van minimaal 75% te hebben van het totaal aangeboden afval. Op dit moment is er nog sprake van 184 kilo te verbranden restafval per persoon per jaar. Het scheidingspercentage van het totaal aangeboden afval ligt op 68%. De uitdaging ligt dus vooral in het verminderen van de hoeveelheid kilo's. Als we niets doen dan halen we de doelen niet.

 

		Gemeente				Nederland
Beleidsindicatoren vanuit het rijk	Eenheid	2015	2016	2017	2018	2015	2016	2017	2018
Fijn huishoudelijk restafval	Aantal kg per inwoner	252	252	248	-	-	189	177	-
Hernieuwbare elektriciteit	%	2,8	6,8	7,6	-	12,5	12,9	16,9	-
Bron: www.waarstaatjegemeente.nl

Een - betekent dat er geen cijfers bekend zijn voor de periode.

Begroting 2020 ten opzichte van de begroting 2019
Lasten
Volksgezondheid
De kosten nemen toe met € 120.000 ten opzichte van 2019. In de kadernota is voor 2020 en 2021 € 40.000 aangevraagd voor GIDS/JOGG. In 2019 is een deel van het beschikbare budget met € 16.000  verlaagd en ingezet voor Versterking sociale basis (ten gunste van programma 6). Voor de jeugdgezondheid vraagt de Veiligheidsregio Frylân (VRF) een extra bijdrage van € 20.000. Door de extra personele inzet op dit taakveld, nemen de loonkosten toe met € 33.000.

Riolering
De lasten nemen met € 86.000 toe. Dit komt omdat wij, zoals bij de kadernota al aangegeven, extra middelen (€ 18.000) nodig hebben voor het baggeren van bepaalde vijvers binnen onze gemeente. Daarnaast is er in 2020 incidenteel € 35.000 meegenomen voor  het opstellen van een nieuw gemeentelijk Rioleringsplan (GRP). De kapitaallasten nemen in 2020 toe met € 15.000. Er worden in 2020 meer kosten toegerekend vanuit tractie, loonkosten en materiële kosten (€ 18.000). Dit komt voornamelijk door de autonome loonstijging en investeringen in vervoersmiddelen.

Afval
De Rijksoverheid heeft de verbrandingsbelasting per ton brandbaar afval per 1 januari 2019 fors verhoogd. Daarnaast nemen de loonkosten toe als gevolg van de autonome loonstijging. 

Milieubeheer
Het budget voor de FUMO neemt met ingang van 2020 € 60.000 toe. Voor overige milieutaken is bij de stofkam-operatie van de kadernota een besparing op dit taakveld gerealiseerd.

Baten
Riolering
De tarieven voor de rioolheffing zijn voor 2020 geïndexeerd.

Afval
Zoals onder "Lasten" al is aangegeven, nemen de kosten voor het verwerken van ons afval fors toe als gevolg van de verhoging van de verbrandingsbelasting. Wij zijn genoodzaakt om deze extra kosten door te belasten naar onze inwoners. Het uitgangspunt voor het taakveld Afval is en blijft 100% kostendekkend. 

Begroting 2020 en meerjarenperspectief

Geen afwijkingen 

Mutaties reserves
Exploitatie afval
Uitgangspunt is een 100% kostendekking. Door een forse verhoging van de verbrandingsbelasting is de mate van kostendekkendheid onder druk komen te staan. In deze begroting is daarom het voorstel opgenomen de tarieven voor de afvalstoffenheffing - naast een inflatiecorrectie van 1,5% - te verhogen. We komen daarmee voor 2020 op een dekkingspercentage van 94%. Voor het exploitatietekort van ongeveer € 180.000 per jaar doen we een beroep op de reserve afvalstoffenverwijdering.    

Exploitatie riolering
Uitgangspunt is een 100% kostendekking. In de exploitatie zijn de financiële gevolgen van het vastgestelde GRP 2016-2020 meegenomen met uitzondering van de voorgestelde tariefsverhoging voor 2019 en 2020. Het tarief voor 2020 is wel verhoogd met een inflatiecorrectie van 1,5%. Voor het jaarlijkse exploitatietekort (over de periode 2020-2023 gemiddeld € 110.000 per jaar) doen we een beroep op de reserve vervanging/onderhoud riolering. 

Algemene reserve
In 2019 is een onttrekking van € 268.500 geraamd uit de algemene reserve. Dit  bestaat uit € 248.500 voor overboeking naar de nieuw ingestelde reserve energietransitie en € 20.000 voor de dekking van overgehevelde incidentele budgetten uit 2018.

Bestemmingsreserve energietransitie
In 2019 is een bedrag van € 273.500 voor de realisatie van de zonneparken (€ 248.500) en de jaarlijkse huur (€ 25.000) toegevoegd . De reserve wordt de komende jaren gevoed met de jaarlijkse huuropbrengst van de zonneparken.

Omschrijving	2020	2021	2022	2023
Vervangen riolering	607.000	407.000	407.000	407.000
Vervangen rioolgemalen (elektromechanisch)	165.000		201.600	201.600
Aanleg hemelwaterriool	89.000	89.000	89.000	89.000
Totaal wijziging bruto investeringsbedrag	861.000	496.000	697.600	697.600