Programma 6 | Sociaal domein

Taakvelden

Terug naar navigatie - Taakvelden
  • Samenkracht en burgerparticipatie 
  • Arbeidsparticipatie
  • Begeleide participatie
  • Geëscaleerde zorg 18+
  • Inkomensregelingen
  • Maatwerkdienstverlening 18+
  • Maatwerkdienstverlening 18-
  • Maatwerkvoorzieningen (Wmo)
  • Wijkteams
  • Geëscaleerde zorg 18-

Beleidsnota's

Terug naar navigatie - Beleidsnota's

Actuele ontwikkelingen en gerealiseerd beleid

Terug naar navigatie - Actuele ontwikkelingen en gerealiseerd beleid

 

We sluiten 2019 af met grote tekorten in het Sociaal domein. Vooral het tekort op de Wmo is verontrustend, want dit is voor een groot deel structureel. Ook een tekort op Jeugd is nog steeds aanwezig, maar de uitgaven zijn wel lager dan in 2018. Dit komt onder meer door het project Grip op Jeugd. In 2019 zijn we ook begonnen met het ontwikkelen van Grip op Wmo. In de Voorjaarsnota wordt dit verder uitgewerkt.

Om de lasten te verlagen is transformatie van het Sociaal domein noodzakelijk. In 2019 is veel geïnvesteerd in de transformatie en zijn ook goede resultaten geboekt. De speerpunten waren steeds preventie en ontwikkeling van collectieve voorzieningen. De grootste verandering in 2019 is, dat we gestart zijn met een nieuwe opzet van het welzijnswerk vanuit de gebiedsteams. Ook is de pilot Vlechten in de Scholen structureel geworden en uitgebreid. Dit is een onderdeel van Grip op Jeugd. Tot slot is in de aanbesteding Wmo veel aandacht besteed aan de transformatie. Met de aanbieders verwachten we daarom algemene voorzieningen, waar mensen zonder indicatie naar toe kunnen, op te gaan starten. Met deze maatregelen gericht op preventie investeren we nu voor de toekomst. Daarbij gaat de kost voor de baat.

Al deze ontwikkelingen vragen meer samenwerking tussen de gemeentelijke organisatie en inwoners, maatschappelijke organisatie en aanbieders. Dit is het derde speerpunt van de transformatie van het Sociaal domein. Goede voorbeelden van deze ontwikkeling in 2019 zijn onder meer de Armoedetafel, het Maatschappelijk contract Nijeholtpade en het Lokaal Sportakkoord.

Terug naar navigatie - Wat willen we bereiken?

Toegang Sociaal Domein

Terug naar navigatie - Toegang Sociaal Domein

Hebben we bereikt wat we wilden bereiken? 

In mei 2019 is is Griffioenpark 3 officieel geopend. Hier kunnen inwoners terecht met hun vragen op het gebied van onder andere opvoeden, financiën, werk en Wmo.

Hebben we gedaan wat we wilden doen

We hebben binnen de gestelde planning Griffioenpark 3 geopend. Daarbij is het een plek geworden met een warme uitstraling waar men direct wordt geholpen. In de pilotperiode volgen we de ervaringen en tevredenheid van de bezoekers om zo de dienstverlening nog beter te maken. De raad wordt over de monitoring geïnformeerd. 

Een sluitende aanpak jeugd- en kindzorg

Terug naar navigatie - Een sluitende aanpak jeugd- en kindzorg

Hebben we bereikt wat we wilden bereiken? 

In 2019 zijn concrete stappen gezet in een sluitende aanpak jeugd- en kindzorg. Met onder andere de scholen en de huisartsen hebben we de onderlinge samenwerking verder uitgebouwd. We spelen zo ook in op wat er leeft onder onze inwoners, en de vragen die zij hebben of de problemen die zij ervaren, door het directe contact dat deze partijen met inwoners hebben.

Met deze stappen realiseren we een steeds betere ketensamenwerking van partijen waarmee kinderen en hun ouders in aanraking komen. De hulp die daarbij geboden wordt willen we zo laagdrempelig mogelijk organiseren. Dit wordt ook wel vrij toegankelijke jeugdhulp genoemd. Dit is zonder intake, indicatie of beschikking beschikbaar. We zoeken hierbij ook naar mogelijkheden om hulp en ondersteuning zoveel mogelijk collectief aan te bieden.

Daarnaast is ook zwaardere en specialistische (niet vrij toegankelijke) jeugdhulp, indien nodig, beschikbaar. Deze hulp wordt ingekocht via inkooporganisatie Sociaal Domein Fryslân. Sommige wettelijke jeugdhulptaken, zoals jeugdbescherming en -reclassering, zijn via een subsidierelatie (in mandaat aan gemeente Leeuwarden) geregeld.

Voor deze zwaardere vormen van jeugdhulp is in de kadernota 2019 het budget structureel opgehoogd. Tegelijkertijd zijn er maatregelen 'Grip op Jeugd' genomen om de kosten terug te dringen. We zien dat dit op gebied van specialistische jeugdhulp (maatwerkdienstverlening 18-) in een minimale overschrijding van het budget heeft geresulteerd. De kosten zijn in 2019 een stuk lager dan in 2018. We verwachten dat de maatregelen Grip op Jeugd ook in 2020 verder effect hebben.

Op gebied van geëscaleerde zorg 18- is er sprake van een tekort. Voor een groot deel wordt dit veroorzaakt door toenemende cliëntenaantallen bij de Gecertificeerde Instellingen (voogdij maatregelen). We zien wel een positief resultaat op gebied van hoog specialistische jeugdzorg. Het beleid uit het convenant in 2018 om het aantal 'bedden' in intramurale setting terug te dringen, en deze hulp zoveel mogelijk ambulant aan te bieden, lijkt kortom zijn vruchten af te werpen.

Hebben we gedaan wat we wilden doen?

Investeren in de verbetering van de leefbaarheid van Noordwolde

Terug naar navigatie - Investeren in de verbetering van de leefbaarheid van Noordwolde

Hebben we bereikt wat we wilden bereiken?

Fase 5 van Bestemming Noordwolde loopt tot en met 2020. In 2018 zijn verschillende projecten opgestart binnen thema's die een bijdrage leveren aan het versterken van de sociale leefbaarheid in het dorp. In 2019 zijn we verder gegaan met de uitvoering van deze projecten. De thema's in deze fase richten zich op participatie, versterken sociale cohesie, ondernemerschap en gezondheidspreventie. Binnen deze thema's zijn in 2019 mooie stappen gezet.

Hebben we gedaan wat we wilden doen?

Participatie van inwoners, met een nadruk op zelfredzaamheid en economische participatie van kwetsbare groepen

Terug naar navigatie - Participatie van inwoners, met een nadruk op zelfredzaamheid en economische participatie van kwetsbare groepen

Hebben we bereikt wat we wilden bereiken? 

We willen dat alle inwoners mee kunnen doen aan de samenleving. Dit kan door een betaalde baan, vrijwilligerswerk of dagbesteding. We ondersteunen inwoners hierbij vanuit Dienst in bedrijf of het gebiedsteam. De werkgelegenheid is toegenomen, maar niet alle inwoners hebben hierdoor ook kansen op de arbeidsmarkt.

Inwoners met een bijstandsuitkering die makkelijker kunnen uitstromen hebben een baan gevonden en hoeven geen gebruik meer te maken van de bijstand. Inwoners met een grote afstand tot de arbeidsmarkt hebben we geholpen om de kansen op de arbeidsmarkt te vergroten. Het aantal inwoners dat gebruik maakt van een bijstandsuitkering is iets gedaald.

Niet iedereen lukt het om te werken. Wij helpen deze inwoners om maatschappelijk te participeren of bij het vinden van vrijwilligers werk. Aan inwoners die meer begeleiding nodig hebben op hun werkplek bieden we passende voorzieningen of een beschutte werkomgeving.

Hebben we gedaan wat we wilden doen?

Sociale samenhang en leefbaarheid (fysieke en sociale voorzieningen) in de dorpen

Terug naar navigatie - Sociale samenhang en leefbaarheid (fysieke en sociale voorzieningen) in de dorpen

Hebben we bereikt wat we wilden bereiken? 

In 2019 zijn in samenhang met het collegeprogramma, opgave 13 transformatie Sociaal domein en opgave 15 Herijking Welzijn drie belangrijke speerpunten geformuleerd voor het Sociaal domein. Dit zijn:

  1. Van curatief naar preventief
  2. Van individueel naar collectief
  3. Samen met inwoners

In juli 2019 hebben de gebiedsteams de opdracht gekregen om te werken aan het versterken van de sociale basis (overname taken Timpaan). In dit proces staan onze speerpunten centraal.
Hiermee is een volgende stap in het transformatieproces gezet. De speerpunten worden in 2020 uitgewerkt in een ontwikkelperspectief voor het Sociaal domein wat in het najaar aan de raad zal worden voorgelegd.  

Hebben we gedaan wat we wilden doen?

Wmo

Terug naar navigatie - Wmo

Hebben we bereikt wat we wilden bereiken? 

Een aantal ontwikkelingen heeft in 2019 de druk verhoogd op het Wmo-budget. Het aantal 65-plussers neemt toe en binnen die groep neemt ook het aantal 80-plussers in Weststellingwerf toe, dit noemen we dubbele vergrijzing. Ook blijven ouderen langer thuis wonen. Dit is onder andere zichtbaar in het aantal gebruikers van het Wmo-vervoer, de inzet van huishoudelijke hulp, dagbesteding en het aantal woningaanpassingen. Daarnaast is per 1 januari 2019 het abonnementstarief ingevoerd. Hiermee is de eigen bijdrage niet langer inkomensafhankelijk, maar landelijk vastgesteld op €17,50 per 4 weken. Het aantal inwoners dat een Wmo-voorziening heeft aangevraagd is in 2019 fors gestegen. De gevolgen van deze ontwikkelingen zijn als volgt zichtbaar:

  • Er doen steeds meer inwoners een beroep op het Wmo-vervoer. Vaak gaat het om korte ritten in de eigen woonomgeving, een groot deel van het vervoersbudget gaat op aan deze ritten. Voor het Wmo-vervoer is een structureel tekort ontstaan, daar komen we in latere planning & control documenten op terug.
  • Er is € 27.000 meer uitgegeven aan woningaanpassingen dan begroot. Doordat inwoners langer thuis blijven wonen, worden vaker woningaanpassingen gedaan en nemen de kosten toe. Deze verandering is blijvend en het betreft een structureel tekort, daarop wordt in latere planning & control documenten teruggekomen.
  • In 2019 hebben veel inwoners een indicatie gekregen voor huishoudelijke hulp. Dit is een landelijke ontwikkeling sinds de invoering van het abonnementstarief. Ook zijn er gemiddeld meer uren toegekend doordat de ondersteuningsbehoefte van de inwoners verandert. Door deze ontwikkelingen zijn de uitgaven hoger. Tegelijk zien we dat de gemiddelde leeftijd van inwoners die een beroep doen op huishoudelijke hulp daalt. Door de invoering van het abonnementstarief zijn de inkomsten vanuit de eigen bijdragen gedaald, daar is rekening mee gehouden in de begroting van 2019. Ook hebben we in 2019 het budget met €600.000 verhoogd vanwege CAO-ontwikkelingen en de afschaffing van de alfahulp-constructie. Ondanks het verhogen van het budget, hebben de eerder genoemde oorzaken geleid tot een tekort van €407.000 op dit maatwerkproduct. In latere planning & control documenten komen we terug op deze structurele ontwikkelingen.
  • Ook het aantal inwoners dat naar de lichtste variant van dagbesteding gaat is toegenomen. De verwachting is dat dit ook door de invoering van het abonnementstarief komt. Positief is dat dit mantelzorgers ontlast en minder snel zwaardere dagbestedingsvormen nodig zijn. Deze toename is naar verwachting structureel, in latere planning & control documenten komen we hierop terug.
  • De doelgroep die een beroep doet op ondersteuning vanuit de Wmo wordt steeds groter. Dit is een landelijke ontwikkeling en past bij de sinds 2015 veranderende invulling van de Wmo. In Weststellingwerf is dit goed zichtbaar vanwege de grote groep inwoners met een laag inkomen, laag opleidingsniveau en een klein sociaal netwerk. De samenleving wordt ingewikkelder en er is sprake van een strengere toegang tot de intramurale zorg. Hierdoor worden inwoners minder snel opgenomen in een woonvorm en maken meer inwoners gebruik van individuele begeleiding. Deze ontwikkeling zullen we ook steeds meer gaan zien bij Beschermd Wonen. Ook zijn er steeds meer zorgaanbieders die zich in Weststellingwerf vestigen, zij trekken cliënten uit de doelgroep aan. De extra uitgaven op het gebied van individuele begeleiding hebben een structureel karakter. In latere planning & control documenten komen we hierop terug.
  • De gemeente Leeuwarden ontvangt het regionale budget voor beschermd wonen als centrumgemeente. Afspraak is dat de Friese gemeenten het risico gezamenlijk dragen. Tekorten worden verdeeld via een verdeelmodel over de Friese gemeenten. In de jaarrekening is rekening gehouden met het verwachte maximale tekort. De verwachting is dat dit tekort de komende jaren door de inzet van een expertiseteam af zal nemen, maar wel een structureel karakter heeft.

In 2019 heeft de gecontracteerde leverancier voor hulpmiddelen intern veel problemen gehad. Hierdoor hebben zij veel aanvragen niet geleverd. We hebben incidenteel een bedrag van € 89.000 overgehouden voor hulpmiddelen, maar heeft er een zwaar verminderde dienstverlening richting onze inwoners plaatsgevonden. We verwachten dat deze leveringen in 2020 alsnog gedaan worden, hierdoor zullen we in 2020 extra uitgaven doen voor Wmo-hulpmiddelen.

Om meer beheersing te krijgen op de kosten is een Grip op Wmo-werkgroep opgezet. Gekeken wordt welke maatregelen mogelijk zijn om de druk op het Wmo-budget te stabiliseren of te verminderen, dit wordt in latere planning & control documenten toegelicht.

Hebben we gedaan wat we wilden doen?

Beleidsindicatoren

Terug naar navigatie - Beleidsindicatoren
  Gemeente Nederland
Beleidsindicatoren vanuit het rijk Eenheid 2015 2016 2017 2018 2019 2015 2016 2017 2018 2019
Banen Aantal per 1.000 inwoners in de leeftijd 15-74 jaar 466,5 479,3 478,1 489,5 485,8 643,2 648,2 654,0 664,6 677,6
Jongeren met een delict voor de rechter % 12 tot en met 21 jarigen 0,86 1,00 1,00 1,00 - 1,45% 1,00 1,00 1,00 -
Achterstand onder de jeugd % Kinderen in armoede 4,93 - - - - 6,58 - - - -
Achterstand onder de jeugd % Jeugdwerkloosheid 1,57 - - - - 1,52 - - - -
Netto arbeidsparticipatie % Van de werkzame beroepsbevolking ten opzichte van de beroepsbevolking 64,4 64,8 64,8 66,0 - 65,4 65,8 66,6 67,8 -
Personen met een bijstandsuitkering Aantal per 1.000 inwoners 29,8 32,2 32,0 30,7 27,7 40,5 41,3 41,9 40,1 38,2
Lopende re- integratievoorzieningen Aantal per 1.000 inwoners van 15-74 jaar 31,7 30,2 41,1 42,9 26,3 27,0 22,0 23,3 26,1 17,7
Jongeren met jeugdhulp % Van alle jongeren tot 18 jaar 9,2 9,4 10,2 9,7 9,8 8,6 9,3 9,7 10,1 10,0
Jongeren met jeugdbescherming % Van alle jongeren tot 18 jaar 1,2 1,3 1,2 1,5 1,5 1,1 1,0 1,0 1,1 1,1
Jongeren met jeugdreclassering % Van alle jongeren van 12 tot 23 jaar - - - 0,3 0,3 - - - 0,4 0.3
WMO Clienten met een maatwerkarrangement Aantal per 1.000 inwoners 60 56 58 62 61 57 62 62 64 61
Bron: www.waarstaatjegemeente.nl - Bron geraadpleegd op 24 maart 2020

Een - betekent dat er geen cijfers bekend zijn voor de periode.

Hoeveel heeft het gekost?

Terug naar navigatie - Hoeveel heeft het gekost?
Bedragen x €1.000
Exploitatie Rekening 2019 Actuele begroting 2019 Primitieve begroting 2019 Verschil begroot - werkelijk
Lasten
Totaal Lasten 33.296 31.099 30.455 -2.197
Baten
Totaal Baten -8.227 -8.183 -8.021 44