Klimaatwet
De Klimaatwet is begin juli 2019 door de Eerste Kamer vastgesteld. Het is de uitwerking van het Klimaatakkoord van Parijs (2015). Deze Wet is het beleidsmatig raamwerk voor de rijksoverheid (een zogenaamde Kaderwet). Het zet in op vermindering van de CO2 uitstoot met respectievelijk 49% in 2030 en 95% in 2050 (beide genoemde percentages ten opzichte van 1990). Ook moet de elektriciteitsproductie volledig CO2 neutraal zijn in 2050. De concrete uitwerking wordt vervolgens door de rijksoverheid op onderdelen nog vastgelegd in afzonderlijke wetgeving. De uitvoering van deze wetgeving ligt voor een belangrijk deel bij de gemeenten. Vooruitlopend hierop heeft ook onze gemeente hier al stappen in gezet (zie hierna).
Nationaal klimaatakkoord
De diverse koepels, waaronder het IPO, de Unie van Waterschappen en de VNG, hebben in 2019 verder gewerkt aan het maken van een meerjarige programmatische aanpak. De doelstellingen uit de Klimaatwet zijn hiervoor de basis. Deze aanpak heeft een doorwerking richting de gemeenten. Ook hier zijn de eerste concrete stappen in gezet, waaronder de start van de uitvoering van de Regionale Energie Strategie Fryslân (zie hierna).
Regionale energiestrategieën
Vanuit het Nationaal Klimaatakkoord is in 2019 het traject van de Regionale Energiestrategieën van start gegaan. Ons land is verdeeld in dertig regio’s. Geografisch gezien vormt de provincie Fryslân één regio. Ook onze regio is gestart met de uitwerking van Regionale Energie-Strategie Fryslân (RES-Fryslân).
De Regionale Energiestrategieën richten zich op het aanpassen van de gebouwde omgeving en de grootschalige opwek van duurzame energie.
In het derde kwartaal van 2019 heeft uw raad de startnotitie RES-Fryslân vastgesteld. De zakelijke afspraken uit deze startnotitie hebben de Friese overheden inmiddels juridisch vastgelegd in een Samenwerkingsovereenkomst (Sok). Ook de Friese Energiealliantie is hierbij betrokken. Daarin zitten diverse stakeholders, zoals het bedrijfsleven, de woningcorporaties en natuurorganisaties.
Het in 2019 van onze gemeente benodigd procesgeld komt uit een bestaand budget.
Doel is om in het tweede kwartaal van 2020 een concept-bod bij het Rijk te doen. Het concept-bod wordt voorgelegd aan uw raad.
Ook in 2019 is opnieuw duidelijk geworden dat de capaciteit van het elektriciteitsnet beperkt is. Een tijdige aanpassing is bepalend voor een succesvolle en tijdige uitvoering van de RES-Fryslân.
Friese Energiestrategie en Warmteplan Fryslân
De Friese Energie-Strategie (FES) van 2017 wordt gebruikt voor de uitwerking Regionale Energie-Strategie Fryslân (RES-Fryslân). Het Regionaal Warmteplan Fryslân wordt onderdeel van de RES-Fryslân. Dat Warmteplan Fryslân geeft slechts op hoofdlijnen richting.
Op gemeentelijk niveau moet een Transitievisie Warmte worden opgesteld. Daarin staat in welke volgorde en wanneer dorpen en wijken aardgasvrij worden en welke alternatieve bronnen daarvoor beschikbaar zijn.
Eind 2019 is voor het opstellen van de Transitievisie Warmte een bijdrage ontvangen via de Algemene Uitkering van het Gemeentefonds (zoals ook aangekondigd in de decembercirculaire Gemeentefonds 2019).
Deze visie wordt op termijn weer door-vertaald naar een warmteplan per dorp of wijk. Op dit moment is nog onduidelijk op welke manier de uitvoering van een warmteplan van een dorp of wijk kan worden gefinancierd.
Dorpsinitiatieven energietransitie
In 2019 zijn er de eerste energie-transitie initiatieven vanuit de dorpen geweest. Zo heeft de Energiewerkplaats (onderdeel van Doarpswurk) in Boijl de Energiemixmethode toegepast.
De Energietransitie maakt deel uit van de maatschappelijke overeenkomst die is afgesloten met het dorp Nijeholtpade.
Samen met de stichting De Duurzame Toekomst uit Steggerda zijn mogelijkheden van samenwerking verder verkend. Zo hebben zij ook een presentatie gegeven in uw werkvergadering van eind september 2019.
Samen met onder meer de Vereniging van Kleine Dorpen (VKD) zijn de eerste stappen gezet om ook andere dorpen enthousiast te maken voor de energie-transitie. Ook daar is de stichting De Duurzame Toekomst bij betrokken.
Bij het rijk is een subsidie Regeling Reductie Energiegebruik aangevraagd. Deze subsidie is eind 2019 ook toegekend. De uitvoering moet in 2020 plaatsvinden. Vanuit de ‘eigen’ inwoners worden energiecoaches opgeleid. Deze energiecoaches gaan elk 15 woningeigenaren bezoeken. Doel is om het energieverbruik bij deze woningen naar beneden te brengen.
Daarnaast voorziet de verleende subsidie in het kunnen organiseren van informatiebijeenkomsten en doe-het-zelf workshops.
Energiefonds Weststellingwerf
Met het ontvangen geld voor de zonneparken in Wolvega en Noordwolde stelde u eerder de Bestemmingsreserve Energietransitie in (in overeenstemming met uw motie van 4 december 2017). Ook de huurinkomsten uit 2019 zijn in deze Bestemmingsreserve gestort.
In de loop van 2019 heeft u besloten dat u de daadwerkelijke besteding van het beschikbare geld nog nader wilt verkennen.
In het laatste kwartaal stelde u wel het geld uit jaarschijf 2019 beschikbaar. Dat geld is uiteindelijk niet ingezet. De zich in 2019 aandienende dorpsinitiatieven konden worden bekostigd uit het nog beschikbare budget Streekagenda (zie ook paragraaf Streekagenda).
Duurzame mobiliteit
De Nationale Agenda Laadinfrastructuur (NAL) geeft ook richting aan de duurzame mobiliteit. In 2019 hebben wij de landelijke en provinciale ontwikkelingen gevolgd. Vanuit provincie-brede samenwerking is gekeken op welke manier uitvoering kan worden gegeven aan de NAL. Wij verwachten vanuit deze samenwerking in 2020 concrete uitvoeringsvoorstellen, die betrekking hebben op de laadinfrastructuur.
Klimaat-robuust
In 2019 is er een uitvoeringsprogramma opgesteld. Dit uitvoeringsprogramma wordt opgenomen in het nieuw gemeentelijk rioleringsplan. Dit plan wordt in de eerste helft van 2020 voorgelegd aan de raad.
Circulaire economie
De Nederlandse overheid heeft het programma ‘Van Afval Naar Grondstof’ (VANG) opgesteld. Het sluiten van de grondstofketens is het doel van het programma VANG.
In 2019 heeft de raad aangegeven de VANG doelstelling te willen behalen binnen deze collegeperiode. In essentie bestaat de VANG doelstelling uit 2 onderdelen. Het eerst is het behalen van maximaal 100 kilo te verbranden restafval per inwoner per jaar en het tweede is 75% scheiding van het totaal aangeboden huishoudelijk afval.
Eikenprocessierups
Dit jaar heeft de eikenprocessierups (Epr) in het gehele land in gebieden waar eiken voorkomen voor behoorlijke overlast gezorgd. Dit heeft het landelijke nieuws verschillende keren gehaald. In Weststellingwerf zijn we sinds 2008 met bezig de beheersing van de Epr, kennisuitwisseling en afstemming vindt plaats in de Noordelijke Werkgroep Epr. Er zijn verschillende preventieve maatregelen genomen, ondanks deze maatregelen is het aantal nesten met 300% toegenomen. De bestrijding (het opruimen van de nesten) in kader van de zorgplicht heeft een aanzienlijke budgetoverschrijding veroorzaakt (zie financiële toelichting op programma 7).