| Portefeuillehouder(s) | Jongebloed |
| Organisatie | Dienstverlening, Bedrijfsvoering en Organisatie |
Algemene dekkingsmiddelen zijn inkomsten van een gemeente waarvoor geen bestedingsdoel is bepaald. Dat betekent dat de gemeente deze vrij kan besteden. Dit in tegenstelling tot de specifieke dekkingsmiddelen zoals de opbrengst afvalstoffenheffing en de rioolheffing. De specifieke dekkingsmiddelen staan opgenomen in de betreffende programma’s onder de baten.
Algemene dekkingsmiddelen zijn bedoeld om de programma's uit te voeren die de gemeenteraad heeft vastgesteld. Het overzicht moet in ieder geval de volgende onderdelen bevatten:
- Lokale heffingen, waarvan de besteding van de opbrengst niet gebonden is. Denk bijvoorbeeld aan de onroerende-zaakbelastingen (OZB), toeristen- en forensenbelasting en de precariobelasting.
- Algemene uitkeringen en overige uitkeringen gemeentefonds. Een van de uitkeringen die gemeenten van het rijk krijgen is de Algemene uitkering uit het gemeentefonds. Gemeenten hoeven zich niet te verantwoorden over de besteding van de Algemene uitkering richting het rijk. Zij kunnen deze uitkering binnen de wet- en regelgeving, vrij besteden aan taken die het rijk heeft opgedragen of aan eigen beleid. De verantwoording vindt plaats aan de gemeenteraad onder meer via de jaarstukken.
- Dividend, een vergoeding die wordt uitbetaald aan de aandeelhouders.
- Saldo van de financieringsfunctie, dit is het verschil tussen de toegerekende rente aan de programma's en de werkelijk betaalde rente over de lang- en kortlopende leningen. Ook wel het renteresultaat genoemd.
- Overige algemene dekkingsmiddelen. Dit zijn de overige inkomsten waar geen bestedingsdoel voor is bepaald.
De gemeenteraad heeft geen invloed op de Algemene uitkering uit het gemeentefonds of het dividend wat een gemeente ontvangt. De gemeenteraad kan wel invloed uitoefenen op de hoogte van de lokale heffingen. Dit staat uitgelegd in de paragraaf over lokale heffingen. Een toelichting op het renteresultaat moet worden opgenomen in de paragraaf Financiering.
Alle onderdelen die hierboven staan genoemd zijn ingedeeld onder de volgende (verplichte) taakvelden:
| Taakvelden |
| OZB woningen |
| OZB niet-woningen |
| Belastingen overig |
| Economische promotie |
| Algemene uitkeringen en overige uitkeringen gemeentefonds |
| Treasury |
Gemeentelijke belastingen
Naast de twee taakvelden OZB voor woningen en OZB voor niet-woningen wordt hier ook het taakveld Belastingen-overig opgenomen. Dat zijn de precariobelasting en de reclamebelasting. De reclamebelasting is per 1 januari 2016 ingegaan en eindigt vooralsnog per 31 december 2020. De raad kan dan opnieuw besluiten over het al dan niet opleggen van deze belasting. De precariobelasting is per 1 juli 2017 afgeschaft. Voor onze gemeente geldt een overgangsregeling tot 1 januari 2022. Onder het taakveld Economische promotie vallen de toeristenbelasting en de forensenbelasting.
In de paragraaf Lokale heffingen wordt een en ander uitgebreid toegelicht.
Gemeentefonds
Gemeenten ontvangen geld van het rijk uit het gemeentefonds. Hiermee betalen ze een deel van de uitgaven. Iedere gemeente mag zelf bepalen waar ze dat geld aan besteed. Het gemeentefonds kent de volgende soorten uitkeringen: 1) de Algemene uitkering, 2) de integratie-uitkering Sociaal domein en 3) de decentralisatie- en (overige) integratie-uitkeringen.
1) Algemene uitkering
Jaarlijks ontvangt elke gemeente volgens een bepaald verdeelsysteem een uitkering uit het gemeentefonds. Het verdeelstelsel is opgenomen in de Financiële-verhoudingswet. In de verdeling wordt rekening gehouden met onderlinge verschillen in de kosten waar een gemeente voor staat en met de draagkracht van gemeenten (de belastingcapaciteit). Dit jaar hebben we op vier tijdstippen in het jaar informatie over de gemeentefondsuitkering ontvangen. In maart op basis van het Regeerakkoord en het Interbestuurlijk Programma van het rijk, in mei op basis van de Voorjaarsnota van het rijk, in september op basis van de Miljoenennota van het rijk en in december op basis van de Najaarsnota van het rijk.
Uit de december-circulaire blijkt dat het rijk dit jaar naar verwachting minder uitgaven doet dan begroot, met name op het vlak van de zorg. Gemeenten moeten zich bij het opstellen van de jaarstukken 2018 voorbereiden op een tegenvaller van het gemeentefonds 2018. Op macro-niveau wordt een bedrag genoemd van ongeveer € 100 miljoen. Voor Weststellingwerf betekent dat ongeveer € 150.000 lagere uitkering. Die wordt door het rijk pas financieel vertaald in de aanstaande mei-circulaire 2019. Het bedrag is niet meegenomen in het resultaat van deze jaarrekening.
2) Integratie-uitkering Sociaal domein
De integratie-uitkering Sociaal domein bestaat uit de middelen die per 2015 voor de Wmo (het nieuwe deel) en voor de jeugd naar gemeenten zijn gegaan en uit het participatiebudget zoals dat uit de Participatiewet beschikbaar is gekomen. Het beschikbare budget maakt dit jaar nog onderdeel uit van 't Hek binnen het Sociaal domein. In het nieuwe regeerakkoord is opgenomen dat een groot deel van de integratie-uitkering Sociaal domein met ingang van 2019 opgaat in de Algemene uitkering. De verdeelmodellen zoals die er nu zijn, veranderen bij de overgang in 2019 niet. Wel wil het kabinet op een later moment een aanzienlijke wijziging van het systeem van verdelen doorvoeren. Achtergrond hiervan is het signaal dat een aantal gemeenten heeft afgegeven dat ze behoorlijke tekorten hebben op het Sociaal domein.
Om gemeenten te compenseren voor de tekorten op het terrein van jeugd en Wmo, is een Fonds tekortgemeenten ingesteld. Het landelijk fonds bedraagt € 200 miljoen. Aan 77 gemeenten is een uitkering toegekend. Aan onze gemeente voor een bedrag van € 417.568. Ook dit bedrag maakt onderdeel uit van 't Hek.
Treasury
Op het taakveld treasury staan alle rentelasten en rentebaten. De rentelasten worden vervolgens toegerekend aan de overige taakvelden. Voor onze gemeente is de manier van rentetoerekening niet nieuw maar het wordt met ingang van 2017 op grond van de voorschriften verplicht gesteld. Het saldo tussen de rente die is toegerekend aan de taakvelden en de werkelijk te betalen rente blijft op dit taakveld staan. Ook staan op dit taakveld de ontvangen dividenduitkeringen.