Klimaat en duurzaamheid
Regionale Energie Strategie Fryslân (RES-Fryslân)
Het uitvoeringstraject RES-Fryslân is een opdracht uit het Nationaal Klimaatakkoord. In de eerste helft van het afgelopen jaar (mei) stemde u in met de concept RES-Fryslân. De gerealiseerde en vergunde duurzame energieprojecten in onze gemeente maken daar deel van uit. Vervolgens is in 2020 provincie-breed verder onderzoek verricht naar meer potentiële locaties waar duurzame energie en warmte kan worden opgewekt (met een uitloop in de eerste helft van 2021). Dat alles vormt uiteindelijk de RES-Fryslân 1.0 die ook uw raad in de loop van 2021 wordt voorgelegd. Het betreft een cyclisch proces, waarbij iedere twee jaar de RES-Fryslân wordt herzien.
Beleidsbrief Klimaat & Duurzaamheid (inclusief Strategisch Planning)
Aan het einde van het tweede kwartaal heeft u kennis genomen van de eerste Beleidsbrief Klimaat & Duurzaamheid en de bijbehorende strategische planning. Binnen de vier programmapijlers zijn de concrete opgaven benoemd en is beschreven hoe hier uitvoering aan wordt gegeven. Zo is op een programmatische wijze inhoud gegeven aan het gemeentelijk klimaat- en duurzaamheidsbeleid.
In deze jaarrekening geven wij aan welke resultaten in 2020 hier onder meer zijn behaald (onder dit kopje, en onder de kopjes -Van Klimaatakkoord Parijs naar een Duurzaam Weststellingwerf- en -Werken aan een duurzaam Weststellingwerf-).
Transitievisie Warmte Weststellingwerf
Eind 2020 is gestart met de voorbereidingstraject om te komen tot een Transitievisie Warmte Weststellingwerf. Ook hier gaat het om de uitvoering van een opdracht uit het Nationaal Klimaatakkoord. Doel is om zo meer zicht te krijgen op de wijze waarop er uiterlijk in 2050 geen fossiele brandstoffen (waaronder aardgas) meer gebruikt worden voor het verwarmen van woningen/gebouwen en voor het koken. Wij hebben besloten om deze visie in samenwerking met Opsterland en Ooststellingwerf te gaan opstellen. Hiervoor gaan we samen externe expertise inhuren. Eind 2020 is hiertoe een OWO-aanbestedingstraject gestart. Een voorstel aan uw raad om hiervoor het benodigde geld beschikbaar te stellen, is voorbereid en u ter besluitvorming voorgelegd (raadsvergadering van januari 2021).
Regeling Reductie Energieverbruik (RRE)
In 2020 is een start gemaakt met de besteding van de door de rijksoverheid toegekende RRE-subsidie (eind 2019 ontvangen specifieke uitkering van € 90.000). In eerste aanleg lag de focus op zowel het opleiden/inzetten van energiecoaches, stimuleringsacties voor particuliere woningeigenaren en het kunnen laten organiseren van informatiebijeenkomsten/workshops. Corona heeft er toe geleid dat er vooral is ingezet op de voucherregeling particuliere woningeigenaren voor het treffen energiebesparende maatregelen. Er is een eerste groep inwoners opgeleid tot energiecoach. Stichting De Duurzame Toekomst uit Steggerda heeft hier een sleutelrol in vervuld. De uitvoering van de Regeling is door het Rijk verlengd tot in 2021.
Eind 2020 is ook de éénmalige specifieke uitkering Regeling Reductie Energiegebruik Woningen (RREW) aangevraagd. Deze subsidie is in 2021 toegekend en nu kunnen ook huurders worden gestimuleerd om energie te besparen in hun woning en kan een vervolg worden gegeven aan het energiecoachestraject.
Gemeentelijk Energieloket
In 2020 hebben wij hiertoe de samenwerking met www.duurzaambouwloket voortgezet. Het is de digitale schakel tussen onze inwoners en de beschikbare informatie, subsidiemogelijkheden en energiecoaches. Ook de uitvoering van voornoemde RRE regeling loopt via het Gemeentelijk Energieloket.
Duurzame mobiliteit
De opgave duurzame mobiliteit is omvangrijk. Het afgelopen jaar informeerden wij u hier uitgebreid over in een memo. In de 2020 lag de focus vooral op het voor de komende jaren up-to-date krijgen van de openbare laadinfrastructuur voor elektrisch rijden. De gemeenten in Fryslân hebben samen met de provincie de laatste hand gelegd aan het voorbereiden van een gezamenlijk aanbestedingstraject die hierin gaat voorzien. Begin 2021 wordt hier verder uitvoering aangegeven. Hierbij is de verwachting dat de gemeente tegen relatief lage kosten hierin kan voorzien.
Kleine windmolens (tot een as-hoogte van 15 m)
Het afgelopen jaar is de provinciale discussie over het toestaan van kleine windmolens afgerond. Met twee moties (2018/2019) riep uw raad het provinciaal bestuur op tot een ruim provinciaal plaatsingsbeleid te komen om daarmee de gemeente de ruimte te geven met een eigen gemeentelijk plaatsingsbeleid kleine windmolen-initiatieven uit de samenleving van Weststellingwerf mogelijk te maken.
Om dat nog een keer kracht bij te zetten, dienden wij begin 2020 een zienswijze in naar aanleiding van de ontwerpwijziging verordening Romte Fryslân 2014 (wind). De provincie hield uiteindelijk toch vast aan een stringent plaatsingsbeleid zonder ruimte voor couleur locale. Onder vergaande voorwaarden zijn er alleen mogelijkheden bij agrarische bedrijven. In de tweede helft van 2020 zijn de eerste gesprekken gestart met initiatiefnemers. Wij verwachten dat in de loop van 2021 de eerste kleine windmolens in onze gemeente geplaatst gaan worden
Riolering
In december 2020 heeft de gemeente het Gemeentelijk Rioleringsplan 2021-2025 (GRP 2021-2025) vastgesteld. In dit GRP 2021-2025 zijn negen klimaatmaatregelen opgenomen die bijdragen aan het beperken van wateroverlast. Deze negen maatregelen wordt gedurende de looptijd van het GRP 2021-2025 uitgevoerd.
Fumo (Fryske Utfieringstsjinst Miljeu en Omjouwing)
Het basistakenpakket van de FUMO is per 1 januari 2020 uitgebreid. De bijdrage aan de FUMO was als gevolg daarvan hoger dan geraamd. Door de verplichte overdracht van taken naar de FUMO is er ook een overdracht van formatie c.q. vacaturegelden aan de orde. De FUMO voert de taken diepgaander uit waardoor de kosten hoger liggen en de dekking niet volledig is gevonden binnen de formatieruimte van de taken die overgaan. Dit is in 2020 nog niet volledig uitgekristalliseerd.
Na een moeizame start vanaf 2014 is de de FUMO in 2019 gestart met het doorlopen van een proces om zich voor te bereiden op de toekomst. In 2020 zijn wij in dat verband bezig geweest met:
- het beter stroomlijnen van de rollen opdrachtgever/eigenaar;
- vanuit de kring gemeentesecretarissen instellen van een klankbordgroep voor periodiek overleg met de directeur FUMO;
- voorbereiden op de inwerkingtreding van de Omgevingswet;
- het opstellen van een nieuw financieringssysteem. Dat nieuwe systeem gaat uit van het betalen voor de feitelijk afgenomen diensten in plaats van werken met kengetallen. Deze nieuwe systematiek werkt kostenverhogend voor onze gemeente. Besluitvorming binnen de FUMO moet nog plaatsvinden. De Gemeenschappelijke Regeling zal hiervoor ook moeten worden aangepast.
Openbare verlichting
Vanaf 2019 wordt de openbare verlichting versneld vervangen door ledverlichting. Door verlichtingsarmaturen te vervangen wordt veel energie bespaard, tot wel 50% per lichtmast. Waar relatief nieuwe verlichtingsarmaturen staan wordt alleen de lamp vervangen door een ledlamp, zodat het verlichtingsarmatuur nog langer kan worden gebruikt.
Afval
De raad heeft zich uitgesproken om de landelijke– milieudoelstellingen VANG te willen behalen. Deze doelstellingen zijn het terugbrengen van de hoeveelheid te verbranden huishoudelijk restafval naar 100 kg/inw in 2020 en 30 kg/inw in 2025 met 75% afvalscheiding. Een afvalstrategie die stuurt op een trendbreuk is nodig om de hoeveelheid restafval terug te dringen. Het college heeft in 2020 opdracht gegeven om een strategienota voor grondstoffenbeleid in Weststellingwerf uit te werken. De nota beschrijft de totale kolom huishoudelijk afval waarbij afval onderdeel is van duurzaamheid en geeft inzicht in de financiële gevolgen van de verschillende varianten van inzameling. De strategienota grondstoffenbeleid Weststellingwerf 2021, wordt aangeboden aan de raad om hier een besluit over te nemen.
Eikenprocessierups
In 2020 hebben we voor het beheersen van de eikenprocessierups (epr) voor een andere aanpak gekozen om te voorkomen dat er veel overlast ontstaat. Op plaatsen waar veel mensen wandelen, fietsen, sporten en wonen zijn 4500 eiken behandeld met nematoden (minuscule wormpjes) met een goed resultaat, 96% van die eiken hadden geen epr meer. Er is voorlichting gegeven en samen met bewoners, dorpsbelangen en vogelwachten zijn er grote en kleine projecten uitgevoerd om de natuurlijke vijanden van de epr (onder andere vogels, sluipwespen en sluipvliegen) te stimuleren. Steeds meer inwoners doen mee.
In onze gemeente is de stijging van het aantal nesten 18%, terwijl in andere noordelijke gemeenten dit tot wel 50% was. Door onze aanpak met nematoden is de stijging enigszins beperkt gebleven. Er zijn meerdere proeven uitgevoerd, onder andere een duurzame methode met sluipvliegen en sluipwespen welke landelijke media aandacht kreeg.
Lokaal gezondheidsbeleid
De uitvoering van de verschillende plannen voor het gezondheidsbeleid verliep in 2020 niet geheel volgens planning. Reden hiervoor is de uitbraak van het coronavirus, waardoor beperkingen ontstonden en prioriteiten verschoven. Sommige activiteiten voerden wij helemaal niet uit of in aangepaste vorm. Dit virus en de landelijke maatregelen deden een beroep op de hele gemeentelijke organisatie, maar zeker ook op de afdeling Sociaal domein en daarbinnen het onderdeel gezondheid. Maar ook op andere betrokken partijen, zoals scholen, horeca en supermarkten.
In 2020 is nog steviger ingezet op samenwerking met beleidsterreinen binnen en buiten Sociaal domein. En met partijen buiten de gemeente. Zoals de samenwerking met de huisartsen op gebied van jeugd, het bevorderen van de gezondheid van ouderen met WMO (onder andere interventie ‘Powerful Ageing’ uit Grip op Wmo) en de samenwerking met ruimte, communicatie en veiligheid in het crisisteam corona. Eigenlijk was en is integrale- en ketensamenwerking een rode draad in de realisatie van het gezondheidsbeleid.
In 2020 is de landelijke nota gezondheidsbeleid 2020—2024 ‘Gezondheid breed op de agenda’ vastgesteld. Wij zijn gestart met het verkennen van een aanpak voor het opstellen van nieuw lokaal gezondheidsbeleid. Ook werd ‘De Friese Preventieaanpak’ vastgesteld. Een aanpak waarin op provinciaal niveau, alle aparte preventieprogramma’s aan elkaar verbonden worden. Dit op zo'n manier dat de programma’s elkaar versterken.
In 2020 stelde het college de nieuwe subsidieregeling voor gezondheid vast. Deze voldoet nu aan de nieuwe algemene subsidievoorwaarden. En de regeling past nu beter bij het gezondheidsbeleid en haar uitvoeringsprogramma’s. Dit maakt de subsidieverstrekking aan activiteiten binnen deze programma’s makkelijker.