Jaarrekening op hoofdlijnen

In dit hoofdstuk treft u in het kort het financiële beeld over 2017 aan. De leidraad voor de af te leggen verantwoording is de door de raad vastgestelde programmabegroting 2017. Deze loopt als rode draad door de jaarstukken. Naast de inhoudelijke verantwoording leggen wij ook een financiële verantwoording af.

In de jaarrekening geven we inzicht in de financiële positie en de besteding van de middelen over 2017. We sluiten het jaar in financiële zin positief af. Het rekeningresultaat bedraagt € 796.000. Dit is € 2 miljoen minder dan waar we bij de najaarsnota van uitgingen. In de tabel op de volgende pagina staat het totaalbeeld over 2017 en de afwijkingen ten opzichte van de actuele begroting. 

Belangrijke speerpunten uit het coalitieakkoord en het collegeprogramma betreffen de verlaging  van onze schuldpositie, het versterken van het weerstandsvermogen en een stabiele lastendruk voor onze inwoners en ondernemers.

Naast de ambities en stabiele woonlasten voor onze inwoners, is het verbeteren van de schuldpositie ook een belangrijk speerpunt in deze bestuursperiode. Begin 2016 is onze leningenportefeuille volledig herzien. Daarnaast zijn begin 2017 de resterende door de gemeente verstrekte leningen aan de Woningstichting Weststellingwerf overgedragen met een achtervang via de Stichting Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW). Daarmee hebben we een beheersmaatregel op onze risico’s kunnen toepassen.

Een kengetal om de schuldpositie te bepalen, is de schuldratio. Het streven naar een lagere schuldratio (onder de 80%) wordt als zodanig ook genoemd in het coalitieakkoord. De schuldratio geeft aan welk deel van het gemeentelijk vermogen is gefinancierd door derden. De solvabiliteitsratio is een kengetal dat weergeeft welk deel van het gemeentelijk vermogen is gefinancierd met eigen vermogen. Beide ratio’s zijn met elkaar verbonden doordat ze samen altijd 100% zijn. In tegenstelling tot de schuldratio is de solvabiliteitsratio één van de verplichte kengetallen die wordt toegelicht in de paragraaf weerstandsvermogen en risicobeheersing. De schuldratio voldoet eind 2017 ruim aan deze norm (77,7%). Eind 2017 hebben we een solvabiliteit gerealiseerd van 22,3% .

In onze nota financieel beleid, die de raad eind 2016 heeft vastgesteld, hebben we een norm opgenomen ten aanzien van de minimale en maximale omvang van de financiële kengetallen, die met ingang van dit jaar verplicht worden opgenomen. De kengetallen hebben een signalerende functie, geven inzicht in de financiële positie en in de weerbaarheid en wendbaarheid van een gemeente.

Als aan één van de normen niet wordt voldaan, wil dat niet zeggen dat we financieel niet (langer) gezond zijn, maar is dat een mogelijke indicatie dat er (aanvullende) beheersmaatregelen moeten worden getroffen of herijkt. Met uitzondering van het kengetal voor de grondexploitaties voldoen alle andere kengetallen eind 2017 ruimschoots aan onze streefnorm.

We zijn er in geslaagd om de woonlasten voor onze inwoners voor het jaar 2017 onder het landelijk gemiddelde van 2016 te houden. Voor de onroerend-zaakbelastingen is voor 2017 geen verhoging doorgevoerd. Voor de leges, tarieven en overige heffingen is de verhoging 1% ten opzichte van 2016. Dit met uitzondering van de afvalstoffenheffing en de rioolheffing. Voor beide heffingen is het uitgangspunt een 100% kostendekking.  Het tarief voor de afvalstoffenheffing is niet gewijzigd en het tarief voor de rioolheffing is verhoogd met € 7,45 ten opzichte van 2016. De verhoging is gebaseerd op het vastgestelde Gemeentelijk Rioleringsplan. 

We doen geen voorstel tot afzonderlijke bestemming van het jaarresultaat. Wij stellen daarom voor het positieve resultaat van € 796.000 te storten in de algemene reserve.

Van programmabegroting naar voorjaarsnota
De programmabegroting 2017 sloot met een tekort van € 314.000. Bij de voorjaarsnota zijn de gunstige mutaties van het gemeentefonds uit de september - en december circulaire 2016 verwerkt waardoor het tekort veranderde in een positief resultaat van ruim € 200.000. Extra uitgaven ten opzichte van de primitieve begroting leidden uiteindelijk bij de voorjaarsnota tot een nadelig resultaat van € 167.000.

Van voorjaarsnota naar najaarsnota
De najaarsnota liet een behoorlijk positiever beeld zien dan de voorjaarsnota. Het tekort ná de voorjaarsnota van € 167.000 is veranderd in een overschot van € 2.851.000. Dit werd onder meer veroorzaakt door de vrijval van de opbrengst precarioheffing 2014 uit de betreffende voorziening; verkoop van gemeentelijke gebouwen en gronden en de algemene uitkering uit het gemeentefonds viel op basis van de laatste gegevens gunstiger uit. Daarnaast is een voorschot genomen op het verwachte overschot binnen het "HEK" van het Sociaal domein van € 527.000.

Van najaarsnota naar jaarrekening
De jaarrekening is afgesloten met een positief saldo van € 796.000. Dit is ten opzichte van de najaarsnota een lager resultaat van € 2,0 miljoen. In de tabel hieronder wordt aangegeven waar dit verschil uit bestaat.

Bij de september-circulaire 2017 hebben we al aangegeven dat de algemene uitkering voor 2017 iets nadeliger is dan de raming uit de najaarsnota 2017. Dit als gevolg van lagere rijksuitgaven. De december-circulaire 2017 bevestigt het beeld.

In één oogopslag is het beeld als volgt:

Bij de start van het jaar was er € 7,4 miljoen beschikbaar voor investeringen. Daarvan is in 2017 € 2,5 miljoen uitgegeven. De uitgaven betreffen voornamelijk het aanbrengen van verhardingsmaatregelen in de bermen, aanbrengen van voorzieningen in sportcomplex de Steense, investeringen in de riolering (met name de Stedelijke wateropgave Wolvega-zuid), de aanschaf van een zijlader voor de huisvuilinzameling, investeringen in de ICT en kosten voor uitbreiding van de gemeentewerf. Van het beschikbare investeringsbudget aan het begin van het jaar wordt € 4,0 miljoen naar verwachting een jaar later uitgegeven.  

De gemeentelijke heffingen zijn te onderscheiden in belastingen en rechten. De totale opbrengst van de gemeentelijke belastingen bedraagt in 2017 € 6,4 miljoen. In onze gemeente heffen we onroerende-zaakbelastingen, forensen- en toeristenbelasting, precariobelasting op kabels en leidingen en reclamebelasting.  
Anders dan bij de gemeentelijke belastingen moet er tegenover de heffing van rechten een dienst worden verleend aan de "betaler". In 2017 hebben we ruim € 5,5 miljoen aan opbrengst ontvangen. Het merendeel daarvan betreft de afvalstoffenheffing en rioolheffing. Verder heffen we nog leges burgerzaken, leges omgevingsvergunning en graf- en begraafrechten.  

We zijn het jaar begonnen met een algemene reserve van € 15,9 miljoen en de eindstand over 2017 is € 19,6 miljoen; de stijging wordt voornamelijk veroorzaakt door het positieve resultaat over 2016 van € 3,9 miljoen. De eindstand van de bestemmingsreserves is € 2,7 miljoen en bestaat voornamelijk uit de egalisatiereserves riolering en afvalstoffenverwijdering. Het jaar 2017 sluit met een totaal aan reserves van € 22,2 miljoen (exclusief het resultaat 2017).